Drawsko (wieś)

Drawsko

wieś
Urząd Gminy
Państwo	Polska
Województwo	wielkopolskie
Powiat	czarnkowsko-trzcianecki
Gmina	Drawsko
Sołectwo	Drawsko
Wysokość	35–50 m n.p.m.
Liczba ludności (2008)	1640
Strefa numeracyjna	67
Kod pocztowy	64-733[1]
Tablice rejestracyjne	PCT
SIMC	0525760
Położenie na mapie gminy Drawsko Drawsko
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Drawsko
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego Drawsko
Położenie na mapie powiatu czarnkowsko-trzcianeckiego Drawsko
52°51′11″N 16°01′44″E/52,853056 16,028889

Drawsko (niem. Dratzig) – wieś w Polsce położona w województwie wielkopolskim, w powiecie czarnkowsko-trzcianeckim gminie Drawsko. Wieś jest siedzibą gminy wiejskiej Drawsko i leży na trasie drogi wojewódzkiej nr 181.

Części wsi

Nazwa

Miejscowość ma metrykę średniowieczną. Notowana jest w różnych formach w historycznych dokumentach od połowy XIII wieku. Pierwszy raz po łacinie w Kodeksie dyplomatycznym Wielkopolski jako iuxta campum Dratzensem (1251) oraz pod obecnie funkcjonującą nazwą Drawsko (1298). Później także Drawitczker Felder, Drawcszke (1402-08), Drawsko (1510), Drawsko (1580), Drasko (1846). Po zaborach Polski równolegle funkcjonowały dwie nazwy polska Drawsko oraz niemiecka Dratzig (1881). Nazwa miejscowości pochodzi od nazwy rzeki Drawy dopływu Noteci z dodaniem sufiksu -sko^[4].

Słownik geograficzny Królestwa Polskiego notuje miejscowość po dwiema nazwami polską Drasko oraz niemiecką Dratzig^[5].

Historia

Drawsko jako Drasko na historycznej mapie Wielkopolski sporządzonej w 1888 roku według danych zaczerpniętych z Kodeksu dyplomatycznego.

Zabudowa centrum wsi

Pomnik borowika – okolice wsi to tereny tradycyjnych grzybobrań

Historycznie wieś położona na terenie Wielkopolski i przez wieki związana była z dobrami wieleńskimi. Po raz pierwszy pojawiła się w dokumentach pisanych w 1298 – została wtedy nabyta przez Wincentego z Szamotuł (Nałęcza). Była w następnych wiekach jednym z miejsc zamieszkania mazurów wieleńskich.

Do czasu rozbiorów leżała w Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Wskutek II rozbioru Polski w 1793 r., miejscowość przeszła pod władanie Prus i jak cała Wielkopolska znalazła się w zaborze pruskim. Pod koniec XIX wieku pod nazwą Drasko jako osadę, folwark, stację kolejową oraz dominium leżące w powiecie czarnkowskim odnotował miejscowość XIX wieczny Słownik geograficzny Królestwa Polskiego. W osadzie znajdowała się lejarnia żelaza Sattlershutte i liczyła ona wówczas 113 domów oraz 1461 mieszkańców w tym 1154 katolików, 307 ewangelików. słownik notuje również 424 analfabetów^[5].

W XIX wieku Drawsko stanowiło centrum rozległych dóbr niemieckich – należało do książąt Hohenzollern-Siegmaringen posiadających w tym rejonie około 50 586 mórg ziemi. Dominium Drasko należało wówczas do księcia Antoniego Hohenzollern-Siegmaringen. jego folwark liczył 6 domów, 108 mieszkańców w tym 52 ewangelików i 56 katolików. Słownik zanotował również 28 analfabetów^[5].

Po 1919 miejscowość znalazła się w granicach II RP. W okresie międzywojennym na Noteci przebiegała tuż obok zabudowań wsi, granica polsko-niemiecka. Podczas II wojny światowej działała tutaj grupa Armii Krajowej, która wsławiła się akcją zdobycia broni, mundurów oraz zapasów żywności po okrążeniu grupy ucztujących koło Moczydła Niemców (17 grudnia 1944). Od 19 stycznia 1945 (dziewięć dni przed wyparciem Niemców) wieś patrolowali Polacy uzbrojeni w kije – była to oficjalnie zatwierdzona przez okupantów straż patrolowa, ewenement na skalę terenów okupowanych. Po wojnie istniał przez dłuższy czas tylko niewielki drewniany most na Noteci w stronę Krzyża. 18 grudnia 1995 oddano do użytku nową trasę wraz z mostami^[6].

W okresie międzywojennym w miejscowości stacjonowała placówka Straży Granicznej I linii „Drawsko”^[7].

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa pilskiego.

Zabytki i osobliwości

Kościół

Kościół Najświętszego Serca Pana Jezusa powstał w latach 1909–1911 jako dom katolicki. W 1920 przebudowany na świątynię. Od 1925 parafialny^[6].

Zabudowa

Zabudowa rozciąga się wzdłuż ulicy Powstańców Wielkopolskich, równolegle do Noteci^[8]. Zachowały się tu liczne stare zabudowania, m.in. dom szczytowy nr 31 na narożniku ul. Polnej, który jest najstarszym we wsi (koniec XVIII wieku). Cenne są też: kuźnia (początek XX wieku, narożnik ul. Kościelnej), eklektyczny budynek Urzędu Gminy (przełom XIX i XX wieku), szkoła (dwa symetryczne budynki z początku XX wieku) i kapliczka przy szkole z nazwiskami 128 ofiar obu wojen światowych^[6].

Cmentarz

Cmentarz zlokalizowany jest na wschodnim krańcu wsi. W 1997 zbudowano tutaj kaplicę Miłosierdzia Bożego. Przy wejściu stoi kapliczka ludowa Chrystusa Frasobliwego (XVIII wiek), a obok rośnie dąb o obwodzie około 310 cm. Nekropolia mieści także kamień upamiętniający Maksymiliana Kosińskiego (1812-1907), powstańca listopadowego, który uciekł z zesłania na Kamczatce i przedarł się do Polski poprzez Indie i Genuę. Nie mogąc osiedlić się w zaborze rosyjskim zamieszkał początkowo w Szamotułach, a następnie w Drawsku, ciesząc się ogromnym autorytetem i szacunkiem lokalnej społeczności (upamiętnia go jedna z nazw ulic)^[6].

Przypisy

Bibliografia

• Kazimierz Rymut: Nazwy miejscowe Polski, t. II, C-D, hasło „Drawsko”. Kraków: Instytut Języka Polskiego PAN, 1997, s. 418. ISBN 978-83-64007-04-0.
• A.M. Wyrwa, Drawsko ‑ ogniwo dawnego łańcucha osadniczego, Tygodnik Pilski nr 34(40) z 24. 08. 1980, s. 9
• Ziemia nadnotecka wczoraj dziś jutro. Materiały z sesji naukowej odbytej w dniu 30 maja 2003 roku z okazji nadania Gimnazjum w Drawsku imienia „Ziemi Nadnoteckiej”, red. A.M. Wyrwa, W. Gapski, Drawsko-Poznań 2004
• A.M. Wyrwa, Prahistoryczne i średniowieczne ślady osadnictwa w rejonie Drawska, gm. loco, woj. wielkopolskie, Fontes Archaeologici Posnanienses 41(2005), s. 275-288
• A.M. Wyrwa, Zabobony, „wampiry” i remedia antywampiryczne. Przyczynek do poznania zachowań funeralnych, w: Czarownice. Funeralia Lednickie. Spotkanie 2, red. Jacek Wrzesiński, Poznań 2008 [wydanie II uzupełnione i poszerzone], s. 43-66.