Dreadnought hoax

Oszuści przebrani za „Abisyńczyków”; Virginia Woolf pierwsza z lewej, Horace de Vere Cole pierwszy z prawej (zdjęcie przesłane do „Daily Mirror”)

Dreadnought Hoax – mistyfikacja przygotowana dla żartu przez brytyjskiego arystokratę i lekkoducha Horace'a de Vere Cole'a w 1910 roku. Cole wyprowadził w pole Royal Navy, nakłaniając jej dowództwo do pokazania okrętu flagowego – pancernika HMS „Dreadnought” – rzekomej delegacji abisyńskich książąt. Mistyfikacja zwróciła uwagę Brytyjczyków na łatwość, z jaką niemieccy szpiedzy mogliby uzyskać tajne informacje o okrętach Home Fleet, jak i na działalność grupy literacko-artystycznej o nazwie „Bloomsbury Group”.

Przebieg wydarzeń

W celu przeprowadzenia operacji Cole zaangażował pięcioro przyjaciół: pisarkę Virginię Stephen (później znaną jako Virginia Woolf), jej brata Adriana, Guya Ridleya, Anthony'ego Buxtona i artystę Duncana Granta, którzy w tym celu pociemnili sobie twarze i dłonie, dolepili sztuczne brody i wąsy, a na głowy założyli fantazyjne turbany. Głównym ograniczeniem całej maskarady było to, że „arystokraci” nie mogli nic jeść w czasie wizyty, to bowiem zniszczyłoby ich makijaż. Adrian Stephen podjął się roli „tłumacza”.

Akcja rozpoczęła się 7 lutego 1910 roku. Cole wysłał telegram do dowódcy HMS „Dreadnought”, kotwiczącego w tym czasie w porcie Weymouth w hrabstwie Dorset. Depesza informowała, że okręt musi być przygotowany na wizytę członków domu panującego Abisynii, a podpisana została rzekomo przez podsekretarza brytyjskiego Foreign Office, Charlesa Hardinge'a.

Cole zjawił się wraz ze swymi towarzyszami na londyńskiej Paddington station, gdzie przedstawił się jako „Herbert Cholmondeley” z Foreign Office^[1] i zażądał podstawienia specjalnego pociągu do Weymouth. Zawiadowca stacji podstawił natychmiast salonkę.

W Weymouth gości witała kompania honorowa marynarki. Nikt nie mógł jednak znaleźć abisyńskiej flagi, więc marynarka użyła w to miejsce flagi Zanzibaru, a orkiestra odegrała zanzibarski hymn. Goście zdawali się nie zwracać na to uwagi^[2].

Potem nastąpiła wizyta na okręcie. By wykazać swe zainteresowanie pancernikiem, „Abisyńczycy” posługiwali się wymyślonym na poczekaniu językiem składającym się ze słów łacińskich i greckich (często też wykrzykiwali „Bunga, bunga!”^[3][4]). Następnie zażądali kobierczyków modlitewnych i zaczęli oddawać „honory wojskowe” niektórym oficerom marynarki. Nawet jeden z oficerów, który dobrze znał Cole'a i Virginię, nie odkrył oszustwa^[5].

Gdy znaleźli się już na powrót w pociągu, Anthony Buxton kichnął i zgubił swe sztuczne wąsy, ale zdołał je przykleić z powrotem, nim ktokolwiek z załogi pociągu zdołał to zauważyć. Cole powiedział konduktorowi, że abisyńscy arystokraci mogą jeść lunch tylko w białych rękawiczkach. Miało to na celu uniknięcie kłopotów z makijażem.

Kiedy grupa wróciła do Londynu, Cole zwołał konferencję prasową i posłał zdjęcie „książąt” do dziennika „Daily Mirror”. Opinia publiczna zaliczyła żart do działań pacyfistycznych^[6], a Royal Navy stała się na krótki czas pośmiewiskiem. Marynarka zażądała aresztowania Cole'a, okazało się to jednak niemożliwe, gdyż ani Cole, ani nikt z jego towarzyszy nie złamał prawa. Royal Navy wysłała dwóch oficerów z zadaniem ukarania Cole'a chłostą, ale Cole zignorował ich, mówiąc, że to oni raczej powinni być wychłostani jako ci, których udało się w tak prosty sposób oszukać.

Pokłosie

Kiedy prawdziwy cesarz Etiopii, Menelik II, po kilku latach odwiedził Anglię, londyńscy ulicznicy krzyczeli za nim „Bunga! Bunga!”. Jak na ironię, cesarz rzeczywiście poprosił wtedy o pokazanie mu portów i okrętów Royal Navy; jednak będący akurat na służbie wyższy oficer Admiralicji odmówił mu, by uniknąć ewentualnych kłopotów^[7].

W roku 1915, podczas I wojny światowej, HMS „Dreadnought” staranował i zatopił niemiecki okręt podwodny. Wśród telegramów z gratulacjami znalazł się i taki, który zawierał tylko dwa słowa: „BUNGA BUNGA”^[8].

Przypisy

Bibliografia

• Martyn Downer, The Sultan of Zanzibar: The Bizzare World and Spectacular Hoaxes of Horace de Vere Cole, London: Black Spring Press, 2010, ISBN 978-0-9482-3843-7 .
• Adrian Stephen, The "Dreadnought" Hoax, London: Hogart Press, 1936 .

Linki zewnętrzne

• Museum of Hoaxes. [dostęp 2010-09-06].
• Harvard's Modern Books and Manuscripts Blog. [dostęp 2010-09-06].