Drewniane kościoły południowej Małopolski
Obiekt z listy światowego dziedzictwa UNESCO | |
![]() Kościół św. Filipa i Jakuba w Sękowej | |
Państwo | |
---|---|
Województwo | |
Typ | kulturowy |
Spełniane kryterium | III, IV |
Numer ref. | |
Region[b] | Europa i Ameryka Północna |
Historia wpisania na listę | |
Wpisanie na listę | 2003 |
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de | |
![]() | |
Drewniane kościoły południowej Małopolski – grupa cennych historycznie i ciekawych architektonicznie drewnianych kościołów najczęściej konstrukcji zrębowej, z których najstarsze pochodzą z XIV wieku (za najstarszy uważa się kościół w Haczowie z 1388 roku). Zachowały się w dobrym stanie do czasów współczesnych i stanowią drugie najstarsze tego rodzaju skupisko drewnianych świątyń w Europie, zaraz po norweskich kościołach klepkowych tzw. stavkirke.
W województwach podkarpackim i małopolskim występuje duże zagęszczenie drewnianych kościołów. Prezentują style architektoniczne począwszy od gotyckiego, przez renesansowy, barokowy po nowsze style.
Są cennymi zabytkami w skali Polski, Europy i świata. Znaczna większość z nich znajduje się na turystycznym szlaku architektury drewnianej.
Kościoły na liście światowego dziedzictwa UNESCO
Najcenniejszymi obiektami są kościoły wpisane 3 lipca 2003 na prestiżową listę UNESCO. Są to następujące świątynie:
Binarowa
![]() | Kościół św. Michała Archanioła w Binarowej | 2003 |
Blizne
(c) Kroton, CC BY-SA 3.0 | Kościół Wszystkich Świętych w Bliznem | 2003 |
Dębno
© Marek i Ewa Wojciechowscy / Trips over Poland, CC BY-SA 3.0 | Kościół św. Michała Archanioła w Dębnie | 2003 |
Haczów
![]() | Kościół Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Haczowie | 2003 |
Lipnica Murowana
(c) Ed88, CC-BY-SA-3.0 | Kościół św. Leonarda w Lipnicy Murowanej | 2003 |
Sękowa
![]() | Kościół św. Filipa i św. Jakuba w Sękowej | 2003 |
Kościoły zgłoszone do wpisania na listę światowego dziedzictwa UNESCO
Obecnie na liście UNESCO znajduje się 6 spośród 9 kościołów, które zostały zgłoszone. Komitet UNESCO wybrał te najstarsze (gotyckie), kościoły młodsze, pomimo iż były nominowane do wpisu, na liście się nie znalazły. Kościoły zgłoszone, ale niewpisane na listę światowego dziedzictwa UNESCO:
Lachowice
Kościół Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Lachowicach | z 1789 roku, reprezentuje typowy późnobarokowy styl południowo-polskiego kościoła drewnianego |
Orawka
Kościół św. Jana Chrzciciela w Orawce | z XVII wieku, cenne polichromie i wyposażenie |
Szalowa
![]() | Kościół św. Michała Archanioła w Szalowej | z XVIII wieku, najcenniejszy barokowy kościół drewniany |
Inne wybrane obiekty
- Kościół św. Mikołaja z Bączala Dolnego sprzed 1667 roku,
- Kościół św. Marcina w Czermnej z XVI wieku,
- Kościół św. Marcina w Grywałdzie z XV wieku,
- Kościół św. Katarzyny w Gogołowie z XVII wieku,
- kościół św. Sebastiana w Kosinie z XVIII wieku,
- Kościół Narodzenia Najświętszej Marii Panny w Libuszy z początku XVI wieku, spalony,
- Kościół św. Mikołaja w Lubli z XV wieku,
- Kościół Przemienienia Pańskiego w Osieku Jasielskim z ok. 1419 roku,
- Kościół św. Marka Ewangelisty w Rodakach z 1601 roku,
- Kościół św. Jakuba w Rozdzielu z 1564 roku,
- Kościół św. Andrzeja w Rożnowicach z XVIII wieku,
- Kościół św. Katarzyny w Sławęcinie z 1779 roku,
- Kościół św. Jana Chrzciciela w Rzepienniku Biskupim z XVI wieku,
- Kościół Nawiedzenia Najświętszej Marii Panny w Iwkowej z XV wieku,
- Kościół św. Anny w Święcanach z 1520 roku,
- Kościół św. Doroty w Trzcinicy najpóźniej z 1551 roku,
- Kościół św. Bartłomieja w Krakowie (Mogiła) z 1466 roku
- Kościół Nawiedzenia Najświętszej Marii Panny w Paczółtowicach z 1515 roku
Zobacz też
- drewniane kościoły w słowackich Karpatach
- drewniane kościoły powiatu jasielskiego
- drewniane cerkwie regionu karpackiego w Polsce i na Ukrainie
- drewniane cerkwie Marmaroszu
Linki zewnętrzne
Media użyte na tej stronie
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Lesser Poland Voivodeship, Poland. Geographic limits of the map:
- N: 50.59 N
- S: 49.07 N
- W: 18.92 E
- E: 21.55 E
(c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de
Location map of Poland
Flaga województwa podkarpackiego
Flag of the United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization (UNESCO)
Autor: (GRAD), Licencja: CC-BY-SA-3.0
Orawka - rzymskokatolicki kościół parafialny p.w. św. Jana Chrzciciela. Jeden z punktów szlaku architektury drewnianej województwa małopolskiego.
Autor: Henryk Bielamowicz, Licencja: CC BY-SA 4.0
Gogołów, Kościół św. Katarzyny w Gogołowie
Autor: Kroton, Licencja: CC BY-SA 3.0 pl
Haczów, kościół Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny.
Autor: Henryk Bielamowicz, Licencja: CC BY-SA 4.0
miasto Sanok, Park Etnograficzny MBL
Autor: Henryk Bielamowicz, Licencja: CC BY-SA 4.0
Sękowa, Kościół św. Filipa i św. Jakuba w Sękowej
Autor: Henryk Bielamowicz, Licencja: CC BY-SA 4.0
wieś Grywałd
Autor: Henryk Bielamowicz, Licencja: CC BY-SA 4.0
Kościół Przemienienia Pańskiego w Osieku Jasielskim
(c) Wikipedia user Giraff, CC-BY-SA-3.0
Drewniany kościół pw. Św. Apostołów Piotra i Pawła w Lachowicach, styczeń 2005; Fotografia udostępniona przez Giraff camelopardalis 20:25, 10 mar 2005 (CET) na bazie licencji GNU FDL.
Autor: Henryk Bielamowicz, Licencja: CC BY-SA 4.0
wieś Rzepiennik Biskupi
Autor: Henryk Bielamowicz, Licencja: CC BY-SA 4.0
Rożnowice, Kościół św. Andrzeja Apostoła w Rożnowicach
(c) Kroton, CC BY-SA 3.0
Ta fotografia została przesłana w ramach projektu Wiki Lubi Zabytki będącego częścią inicjatywy Wiki Loves Monuments 2014.
© Marek i Ewa Wojciechowscy / Trips over Poland, CC BY-SA 3.0
Dębno (powiat nowotarski). Drewniany kościół gotycki św. Michała Archanioła