Driakiew

	Driakiew
	Driakiew
	; Morfologia (driakiew gołębia)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	astropodobne
Rząd	szczeciowce
Rodzina	przewiertniowate
Rodzaj	driakiew
	Nazwa systematyczna
	Scabiosa L.; Sp. Pl. 98. 1753
	Typ nomenklatoryczny
	Scabiosa columbaria L.
Synonimy
	Asterocephalus Zinn;
	Asterocephalus Zinn;

Driakiew lśniąca

Driakiew żółta

Scabiosa rotata w Armenii.

Driakiew (Scabiosa L.) – rodzaj roślin w zależności od ujęcia zaliczany do rodziny przewiertniowatych Caprifoliaceae lub szczeciowatych Dipsacaceae. Należy do niego około 80 gatunków^[4], ewentualnie mniej w przypadku wyodrębnienia części z nich w osobne rodzaje Lomelosia i Sixalix^[4]^[5]. Rośliny te występują w Europie i zachodniej Azji (po Syberię i Kaukaz) oraz w górach we wschodniej i południowej Afryce^[4]. W Polsce rosną dziko cztery gatunki: driakiew gołębia S. columbaria, driakiew lśniąca Scabiosa lucida, driakiew wonna S. canescens i driakiew żółta S. ochroleuca^[6].

Rośliny z tego rodzaju rosną zwykle na łąkach, murawach, na terenach skalistych i w widnych lasach^[4]. Kwiaty zapylane są przez pszczoły, motyle i muchówki^[4].

Niektóre gatunki uprawiane są jako rośliny ozdobne i wykorzystywane lokalnie w ziołolecznictwie. Sproszkowane korzenie driakwi gołębiej używane były jako zasypka dla niemowląt^[5]. Nazwa driakiew (teriak) w przeszłości oznaczała stosowane od starożytności lekarstwo o uniwersalnym zakresie stosowania, a czasem dowolne lekarstwo^[7].

Morfologia

Driakiew wonna

Diakiew gołębia – owoce

Driakiew purpurowa 'Scarlet'

Pokrój: Rośliny jednoroczne, dwuletnie i byliny^[8]^[4], rzadko także półkrzewy^[9] i niskie krzewy^[4]. Osiągają do 1 m wysokości^[4].
Liście: Ulistnienie nakrzyżległe. Dolne liście zwykle całobrzegie, ząbkowane lub pierzasto wcinane, górne klapowane pierzasto^[4].
Kwiaty: Zebrane w spłaszczone koszyczki lub kulistawe główki (dno kwiatostanowe jest nagie, wypukłe lub półkuliste), wsparte miękkimi listkami okrywy zakończonymi szydlasto. Kwiaty brzeżne są wyraźnie większe od znajdujących się wewnątrz kwiatostanu^[4]^[9]. Kolor kwiatów u różnych gatunków od białego poprzez żółty, różowy do purpurowoniebieskiego^[4]. Kwiat u nasady okryty jest kubkowatym kieliszkiem z 8 bruzdami, w górze z talerzykowato rozpostartym rąbkiem^[9]. W czasie owocowania kieliszek powiększa się i staje się papierzasty^[4]. Kielich u dołu zrośnięty, w górze zwieńczony 5 szczecinkami. Korona z 5 łatkami na końcu, silnie grzbiecista^[9]. Pręciki cztery. Zalążnia dolna, jednokomorowa, z jednym zalążkiem. Szyjka słupka pojedyncza^[4].
Owoce: Niełupki okryte trwałym kielichem i kieliszkiem, z 5 ośćmi^[4]^[9].

Systematyka

Rodzaj tradycyjnie zaliczany był do rodziny szczeciowatych Dipsacaceae. Rodzina ta od systemu APG II z 2003 włączana jest w randze podrodziny Dipsacoideae Eaton do rodziny przewiertniowatych Caprifoliaceae (opcjonalnie, a od systemu APG III z 2009 już definitywnie)^[2]^[10].

W niektórych ujęciach część gatunków wyodrębniana jest w osobne rodzaje Lomelosia (np. S. caucasica) i Sixalix (S. atropurpurea)^[4]^[5].

Wykaz gatunków (nazwy zaakceptowane według The Plant List)^[11]^[12]^[6]^[13]

Scabiosa achaeta Vis. & Pančić
Scabiosa africana L.
Scabiosa albanensis R.A. Dyer
Scabiosa albocincta Greuter
Scabiosa alpestris Kar. & Kir.
Scabiosa angustiloba B.L. Burtt
Scabiosa argentea L.
Scabiosa atropurpurea L. – driakiew purpurowa
Scabiosa austroaltaica Bobrov
Scabiosa balcanica Velen. ex Nyman
Scabiosa buekiana Eckl. & Zeyh.
Scabiosa candollei DC.
Scabiosa canescens Waldst. & Kit. – driakiew wonna
Scabiosa caucasica M. Bieb. – driakiew kaukaska
Scabiosa cinerea Lapeyr. ex Lam. – driakiew szara
Scabiosa columbaria L. – driakiew gołębia
Scabiosa comosa Fisch. ex Roem. & Schult.
Scabiosa cosmoides Boiss.
Scabiosa crenata Cirillo
Scabiosa cretica L.
Scabiosa drakensbergensis B.L. Burtt
Scabiosa epirota Halácsy & Bald.
Scabiosa fumarioides Vis. & Pančić
Scabiosa graminifolia L. – driakiew trawolistna
Scabiosa gumbetica Boiss.
Scabiosa hispidula Boiss. – driakiew szczecinkowata
Scabiosa holosericea Bertol. – driakiew jedwabista
Scabiosa hymettia Boiss. & Spruner
Scabiosa incisa Mill.
Scabiosa isetensis L.
Scabiosa japonica Miq. – driakiew japońska
Scabiosa lacerifolia Hayata
Scabiosa limonifolia Vahl
Scabiosa lucida Vill. – driakiew lśniąca
Scabiosa micrantha Desf.
Scabiosa minoana (P.H.Davis) Greuter
Scabiosa monspeliensis Jacq.
Scabiosa nitens Roem. & Schult.
Scabiosa ochroleuca L. – driakiew żółta
Scabiosa olgae Albov – driakiew Olgi
Scabiosa parviflora Desf.
Scabiosa persica Boiss.
Scabiosa pulsatilloides Boiss.
Scabiosa rhodopensis Stoj. & Stef.
Scabiosa rotata M.Bieb.
Scabiosa saxatilis Cav.
Scabiosa semipapposa Salzm. ex DC.
Scabiosa sicula L.
Scabiosa silenifolia Waldst. & Kit. – driakiew lepnicowata
Scabiosa songarica Schrenk
Scabiosa sphaciotica Roem. & Schult.
Scabiosa stellata L. – driakiew gwiaździsta
Scabiosa taygetea Boiss. & Heldr.
Scabiosa tenuis Spruner ex Boiss.
Scabiosa transvaalensis S. Moore
Scabiosa triandra L.
Scabiosa triniifolia Friv.
Scabiosa tschiliensis Grüning
Scabiosa turolensis Pau
Scabiosa tysonii L. Bolus
Scabiosa variifolia Boiss.
Scabiosa vestina Facchini ex W.D.J.Koch – driakiew okryta
Scabiosa webbiana D.Don

Uprawa

Niektóre gatunki są uprawiane jako rośliny ozdobne. Jednoroczne gatunki rozmnaża się przez wysiew nasion na wiosnę, byliny przez wysiew nasion jesienią przez sadzonki i podział. Najlepiej rosną na stanowisku słonecznym, na glebach przepuszczalnych o odczynie od obojętnego do lekko zasadowego^[8].

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS ONE”, 10 (4), 2015, e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ ^a ^b Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-04-29] (ang.).
↑ ^a ^b Index Nominum Genericorum. [dostęp 2009-03-05].
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ ^o Roger Philips, Martyn Rix: The Botanical Garden. Vol. 2. Perennials and annuals. London: Macmillan, 2002, s. 323. ISBN 0-333-74890-5.
↑ ^a ^b ^c David J. Mabberley: Mabberley's Plant-Book. Cambridge University Press, 2017, s. 832. ISBN 978-1-107-11502-6.
↑ ^a ^b Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa, Adam Zając, Maria Zając: Flowering plants and pteridophytes of Poland. A checklist. Krytyczna lista roślin naczyniowych Polski. Instytut Botaniki PAN im. Władysława Szafera w Krakowie, 2002. ISBN 83-85444-83-1.
↑ driakiew, Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego sjp.pwn.pl .
↑ ^a ^b GeoffreyG. Burnie GeoffreyG. i inni, Botanica : ilustrowana, w alfabetycznym układzie, opisuje ponad 10 000 roślin ogrodowych, Niemcy: Könemann, Tandem Verlag GmbH, 2005, ISBN 3-8331-1916-0, OCLC 271991134 .
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Bogumił Pawłowski, Adam Jasiewicz (red.): Flora polska. Rośliny naczyniowe Polski i ziem ościennych. T. XIII. Warszawa, Kraków: PAN, PWN, 1972, s. 16-17.
↑ Genus: Scabiosa L.. W: Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy) [on-line]. USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System. [dostęp 2019-06-30].
↑ Scabiosa. W: The Plant List. Version 1.1 [on-line]. [dostęp 2019-06-29].
↑ Wiesław Gawryś: Słownik roślin zielnych. Kraków: Officina botanica, 2008, s. 160-161. ISBN 978-83-925110-5-2.
↑ Ludmiła Karpowiczowa (red.): Słownik nazw roślin obcego pochodzenia łacińsko-polski i polsko-łaciński. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 1973.

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS ONE”, 10 (4), 2015, e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-04-29] (ang.).

[A-3] Index Nominum Genericorum. [dostęp 2009-03-05].

[philips-4] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ ^o Roger Philips, Martyn Rix: The Botanical Garden. Vol. 2. Perennials and annuals. London: Macmillan, 2002, s. 323. ISBN 0-333-74890-5.

[mabb-5] David J. Mabberley: Mabberley's Plant-Book. Cambridge University Press, 2017, s. 832. ISBN 978-1-107-11502-6.

[checklist2002-6] Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa, Adam Zając, Maria Zając: Flowering plants and pteridophytes of Poland. A checklist. Krytyczna lista roślin naczyniowych Polski. Instytut Botaniki PAN im. Władysława Szafera w Krakowie, 2002. ISBN 83-85444-83-1.

[sjp-7] driakiew, Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego sjp.pwn.pl .

[E-8] GeoffreyG. Burnie GeoffreyG. i inni, Botanica : ilustrowana, w alfabetycznym układzie, opisuje ponad 10 000 roślin ogrodowych, Niemcy: Könemann, Tandem Verlag GmbH, 2005, ISBN 3-8331-1916-0, OCLC 271991134 .

[flora-9] Bogumił Pawłowski, Adam Jasiewicz (red.): Flora polska. Rośliny naczyniowe Polski i ziem ościennych. T. XIII. Warszawa, Kraków: PAN, PWN, 1972, s. 16-17.

[grin-10] Genus: Scabiosa L.. W: Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy) [on-line]. USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System. [dostęp 2019-06-30].

[tpl-11] Scabiosa. W: The Plant List. Version 1.1 [on-line]. [dostęp 2019-06-29].

[gawrys-12] Wiesław Gawryś: Słownik roślin zielnych. Kraków: Officina botanica, 2008, s. 160-161. ISBN 978-83-925110-5-2.

[13] Ludmiła Karpowiczowa (red.): Słownik nazw roślin obcego pochodzenia łacińsko-polski i polsko-łaciński. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 1973.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

Navigation

Nawigacja

Portale tematyczne

Driakiew

Spis treści

Morfologia

Systematyka

Uprawa

Przypisy

Media użyte na tej stronie