Droga z cyprysem i gwiazdą

Droga z cyprysem i gwiazdą

Cypres bij sterrennacht

Autor	Vincent van Gogh
Data powstania	1890
Medium	olej na płótnie
Wymiary	92,0 × 73,0 cm
Miejsce przechowywania
Miejscowość	Otterlo
Lokalizacja	Kröller-Müller Museum

Droga z cyprysem i gwiazdą^[1] (niderl. Cypres bij sterrennacht, ang. Road with Cypress and Star lub Road with Cypresses and Star) – obraz Vincenta van Gogha namalowany w dniach 12–15 maja 1890^[2] podczas pobytu artysty w miejscowości Saint-Rémy.

Nr kat.: F 683, JH 1982.

Historia

Podczas pobytu w Saint-Rémy van Gogh namalował szereg obrazów z cyprysami w roli głównej.

Opis

Nocne niebo z ledwo świecącym księżycem; jego wąski sierp jest niemal niewidoczny w cieniu ziemi. Nadnaturalnie świecąca gwiazda, róż i zieleń na tle ciemnoniebieskiego nieba, na którym ściga się kilka obłoków. Poniżej droga, obramowana wysokimi, żółtymi zaroślami, za nimi niskie, błękitne Alpy, stary dom gospodarski z pomarańczowo oświetlonymi oknami i bardzo wysoki cyprys. Całkiem prosty i ciemny. Na drodze żółty pojazd zaprzężony w białe konie i dwóch spóźnionych wędrowców. Bardzo romantyczne..., ale myślę też, że bardzo charakterystyczne dla Prowansji. (Vincent van Gogh)^[3]

Analiza

Nerwowe pociągnięcia pędzla artysty powodują, że wypełniające obraz obiekty tracą swe rzeczywiste kształty, ich kontury wydłużają się i wykręcają we wszystkich kierunkach. Strumień cienkich linii, towarzyszący konturom obiektów, sprawia, iż splatają się one ze sobą. Użyte kolory są posępne i złamane – ich energia zmienia się w energię linii, która zdaje się kształtować różne ośrodki sił, przecinających się i zwalczających nawzajem, jakby stanowiły pole magnetyczne, które jednocześnie przyciąga i odpycha^[4].

Dzięki takiemu zabiegowi realistyczny pejzaż nabiera zgoła nieziemskiego charakteru, wzmocnionego ciemnymi, umieszczonymi centralnie cyprysami^[4]. Cyprys, tradycyjnie uważany za symbol śmierci, potraktowany został jako punkt ogniskowy, wokół którego linie kręcą się i wirują w potężnej ekspresji sił natury^[5].

Ziemia jest namalowana przy pomocy burzliwych linii, podobnie jak niebo, żółte pole, prowadząca w dół droga, zarysowujące się na horyzoncie niskie, błękitne pasmo gór i zielone pasmo trawy oddzielające drogę od pola^[4].

Silny kontrast w stosunku do dynamicznie przedstawionej natury stanowią sylwetki dwóch mężczyzn idących drogą, jadący w pewnej odległości za nimi żółty zaprzęg, ciągnięty przez białe konie i w oddali, jako element tła, oświetlony dom^[4]. Ludzie wydają się być zagubieni w bezmiarze kosmicznych sił, które ich otaczają^[5].

Każdy fragment obrazu oddany jest innymi pociągnięciami pędzla: pogrążone w zapadającym zmierzchu niebo, przedstawione przy pomocy koncentrycznych kręgów, zdaje się wirować pod wpływem napięcia^[4], gwiazdę otacza halo oddane pociągnięciami pędzla w kolorze żółtym, zielonym i białym (księżyc i gwiazdy stanowią nawiązanie do podobnych motywów z wcześniejszych prac artysty)^[5], ziemia składa się z linii zbiegających się i przeplatających się wzajemnie, a drzewa wyciągają się w górę niczym rozbłyskujące płomienie^[4].

Wszystko na obrazie znajduje się w stanie rozedrganego paraliżu^[4].

Przypisy

Bibliografia

• Anna Torterolo: Van Gogh: A Profound and Tormented Genius – His Life in Paintings. Dorling Kindersley, 1996. ISBN 0-7894-4143-8. (ang.)
• Ingo F. Walther, Peter Glücksam (tłum.): Van Gogh Basic Art Album. Taschen, 2001. ISBN 3-8228-1128-9. (szw.)

Linki zewnętrzne

• Obraz na stronie Kröller-Müller Museum (niderl.)