Drogosze

Drogosze
	osada
	; Pałac w Drogoszach
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko-mazurskie
Powiat	kętrzyński
Gmina	Barciany
Liczba ludności (2022)	457
Strefa numeracyjna	89
Kod pocztowy	11-410
Tablice rejestracyjne	NKE
SIMC	0469062
	Położenie na mapie gminy Barciany Drogosze
	Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Drogosze
	Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Drogosze
	Położenie na mapie powiatu kętrzyńskiego Drogosze
	54°12′31″N 21°14′07″E/54,208611 21,235278

Artykuł	54°12′31″N 21°14′7″E
- błąd	38 m
WD	54°13'N, 21°14'E, 54°13'N, 21°12'E
- błąd	2268 m
Odległość	956 m

Drogosze (niem. Gross Wolfsdorf, od 1938 Dönhoffstädt^[3]) – osada w Polsce położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie kętrzyńskim, w gminie Barciany.

W latach 1954–1968 wieś należała i była siedzibą władz gromady Drogosze, po jej zniesieniu w gromadzie Barciany. W latach 1975–1998 miejscowość położona była w województwie olsztyńskim.

Historia wsi

Pierwsza wzmianka o wsi pochodzi z 1361 r., a jej właścicielem był Konrad von Wolsfdorf. Wieś lokowana w 1370 r. Po rodzinie Wolfsdorfów Drogosze od 1477 r. przeszły w ręce rodu Rautterów, a od XVII w. właścicielami byli hrabiowie Dönhoffowie. Nazwisko to w tradycji polskiej pisze się Denhof (za Orackim), jako że przedstawiciele innej linii tego rodu (Ernest Denhof walczył pod Wiedniem – cieszył się zaufaniem króla Sobieskiego, a Gerard Denhof był doradcą Władysława IV i Jana Kazimierza) byli dygnitarzami w ówczesnej Rzeczypospolitej. W roku 1816 w pojedynku zginął Stanisław, ostatni męski przedstawiciel drogoskiej linii Denhofów. Majątek odziedziczyła jego siostra, Angelika zu Dohna-Lauck, która w spadku przekazała go siostrzenicy, hrabinie Mariannie Stolberg-Wernigerode. W rękach tego rodu majątek pozostawał do 1945 roku. Drogosze były siedzibą majoratu, a w 1913 r. klucz majątków miał powierzchnię 5663 ha. Po II wojnie światowej majątki były użytkowane przez PGR, a pałac w Drogoszach służył jako Ośrodek Szkolenia Kierowców (głównie traktorzystów), w ramach kursów organizowanych przez Wojewódzki Ośrodek Postępu Rolniczego w Bęsi.

W roku 1970 w Drogoszach mieszkało 566 osób.

W nazewnictwie wsi Wilkowo Wielkie (wieś) i Drogosze (majątek, w 1945 r. – Pałacowo) zachował się podział obowiązujący od początków XVIII w., kiedy po wybudowaniu pałacu majątek z pałacem nazywano Dönhoffstädt. Przed likwidacją PGR majątek Drogosze funkcjonował jako Zakład Rolny w ramach Przedsiębiorstwa Gospodarki Nasiennej z siedzibą w Korszach. W ramach struktur PGR była tam wyodrębniona mieszalnia pasz. W Drogoszach jest szkoła podstawowa.

Religia

Kościół Matki Bożej Ostrobramskiej

Parafia Matki Boskiej Ostrobramskiej należy do dekanatu reszelskiego. Parafia w Drogoszach przed reformacją należała do archiprezbiteratu (dekanatu) w Sępopolu, a obecnie do dekanatu w Reszlu. Parafia w Drogoszach pw. MB Ostrobramskiej i św. Antoniego Padewskiego utworzona została w 1962 r.

Obok kościoła znajduje się budynek barokowej plebanii z XVIII wieku.

Pałac

Początkowo Denhofowie mieszkali w pałacu wybudowanym przez Rautterów, który spłonął od uderzenia pioruna w 1690 r. Już wówczas rezydencja ulokowana była w parku krajobrazowym. Na terenie parku prowadzono hodowlę danieli. Jak podają niektórzy, zwierzęta te pochodziły z daru króla Jana Kazimierza.

Obecny pałac w Drogoszach wybudowano w latach 1710-1714 na zamówienie Bogusława Fryderyka Denhofa. Przypuszcza się, że projekt budowli opracowany został przez John von Collas (1678-1753), który realizował również rezydencję Denhofów w Friedrichstein koło Królewca. Koncepcję architektoniczną pałacu we Friedrichstein opracował architekt francuski Jean de Bodt. Pałac we Friedrichstein nie zachował się.

Barokowy pałac w Drogoszach należał do trzech największych rezydencji w Prusach Wschodnich i jest największym pałacem na Mazurach. Pałac posiada dwie kondygnacje na całej długości fasady z czetrokolumnowym portykiem w porządku jońskim z trójosiowym ryzalitem. Strona frontowa pałacu ma wystawę północno-wschodnią, a parkowa południowo-zachodnią. W roku 1766 nastąpiła przebudowa elewacji, a ok. 1785 na miejsce schodów do reprezentacyjnego wejścia wykonano podjazd. W początkach XVIII w. zrealizowano wystrój wnętrz, które zmieniano jeszcze w późniejszym okresie. W lewym skrzydle pałacu od reprezentacyjnego wejścia znalazła się kaplica i ogród zimowy (rodzaj oranżerii) od strony parku. W prawym skrzydle pałacu znajdowały się apartamenty dla gości i teatr. Pałac położony był w parku krajobrazowym dochodzącym do rzeki Guber. Teren parku zdobiony był elementami ogrodowej architektury oraz stawami.

Po II wojnie światowej bogate wyposażenie pałacu (m.in.: arrasy, wazy chińskie) uległo rozproszeniu. W 1945 r., podobnie jak w Wilczym Szańcu urzędowało tu NKWD. Tylko część zbiorów (portretów, mebli) trafiła do Muzeum Warmii i Mazur w Olsztynie.

Po opuszczeniu pałacu przez ostatniego użytkownika w 1991 r. przeznaczony został do sprzedaży. Obecnie właścicielem pałacu wraz z parkiem jest osoba fizyczna, a dawny majątek, późniejszy PGR ma innego właściciela.

Pałacowe mauzoleum

W 1725 r. w lewym skrzydle pałacu oddano do użytku kaplicę pałacową. Około 1840 r. kaplica została poddana neogotyckiej przebudowie, a ok. 1889 dobudowano do niej aneks pełniący funkcję mauzoleum. Znalazły się tam tumby ostatnich drogoskich Denhofów - Stanisława Ottona Denhofa, który zginął w pojedynku w 1816 r. i jego siostry, Angeliki zu Dohna, zmarłej w 1866 r. Leżace postacie naturalnej wielkości zostały wykute przez Edwarda Lürssena w białym marmurze. Ściany kaplicy zdobią epitafia członków rodziny Stolberg-Wernigerode. Jest to jedyna znana kaplica memoratywna w dawnych Prusach Wschodnich.

Przypisy

↑ NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych, Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2022-10-06] .
↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 236 [zarchiwizowane 2022-10-26] .
↑ Rozporządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 12 listopada 1946 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości (M.P. z 1946 r. nr 142, poz. 262)

Bibliografia

"Kętrzyn. Z dziejów miasta i okolic", Pojezierze, Olsztyn, 1978 (str. 168-171)
Małgorzata Jackiewicz-Garniec, Mirosław Garniec, Pałace i dwory dawnych Prus Wschodnich, (Wydanie III poszerzone i uzupełnione) Studio ARTA, Olsztyn, 2001, ISBN 83-912840-2-6 (str. 184-189 pałac).

Zobacz też

Drogoszewo

[1] NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych, Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2022-10-06] .

[2] Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 236 [zarchiwizowane 2022-10-26] .

[MP-3] Rozporządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 12 listopada 1946 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości (M.P. z 1946 r. nr 142, poz. 262)

[1]

[2]

[3]

Wsie	Asuny Barciany Bobrowo Borszyny Dębiany Duje Garbno Gęsiki Kąpławki Krelikiejmy Krzeczewo Michałkowo Modgarby Mołtajny Momajny Niedziały Ogródki Pastwiska Radosze Silginy Skandawa Skoczewo Suchawa Szaty Wielkie Taborzec Wilkowo Małe Winda
Osady	Anielin Aptynty Arklity Błędowo Bogusławki Czaczek Drogosze Frączkowo Gęsie Góry Główczyno Górki Gumniska Kiemławki Wielkie Kolwiny Kotki Krymławki Kurkławki Maciejki Markławka Markuzy Moruny Podławki Radoski Dwór Rodele Ruta Rutka Siwoszewo Skandawa Skierki Staniszewo Stary Dwór Barciański Święty Kamień Wargity Wielewo Zalesie
Przysiółki	Kiemławki Małe Solkieniki Wypęk
Osada leśna	Zielone
Integralne cz. miejscowości	Cacki Dobrzykowo Garbnik Gęsiniec Wielki Glinka Gościeradowo Gradowo Koskajmy Kudwiny Niedziałki Nowe Borszyny Nowy Dwór Momajński Oleszka Pieszewo Piskorze Płatławki Plinkajmy Rowy Rzymek Sławosze Taborzecki Dwór Zalewska Góra

Navigation

Nawigacja

Portale tematyczne