Drozd czarnogardły

Drozd czarnogardły
	Turdus atrogularis
	Jarocki, 1819
	; Samiec, Hariana
	; Samica, Uttarakhand
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Infragromada	ptaki neognatyczne
Rząd	wróblowe
Podrząd	śpiewające
Rodzina	drozdowate
Podrodzina	drozdy
Rodzaj	Turdus
Gatunek	drozd czarnogardły
Synonimy
	Turdus ruficollis atrogularis Jarocki, 1819;
	Turdus ruficollis atrogularis Jarocki, 1819;
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; najmniejszej troski

Drozd czarnogardły (Turdus atrogularis) – gatunek średniej wielkości ptaka z rodziny drozdowatych (Turdidae). Wędrowny, gniazduje w zachodniej Syberii i centralnej Azji, zimą wędruje na południe. Gatunek najmniejszej troski.

Taksonomia

Po raz pierwszy gatunek opisał Feliks Paweł Jarocki w 1819 w publikacji Spis ptaków w gabinecie zoologicznym Królewsko Warszawskiego Uniwersytetu znayduiących się.... Holotyp pochodził z nieokreślonej lokalizacji w Europie. Autor nadał mu nazwę Turdus atrogularis^[3]. Obecnie (2021) Międzynarodowy Komitet Ornitologiczny (IOC) podtrzymuje tę nazwę^[4]. Niektórzy autorzy uznają drozda czarnogardłego i rdzawogardłego (T. ruficollis) za jeden gatunek^[5]; dawniej te dwa taksony łączono w jeden gatunek – drozda różnogardłego, w obrębie którego wyróżniano dwa podgatunki^[6]. IOC uznaje drozda czarnogardłego za gatunek monotypowy^[4].

Nazwa drozd czarnogadły jest stosowana przez autorów Kompletnej listy ptaków świata UJ^[7]. Pierwotnie T. atrogularis opisany był pod nazwą „drozd czarnogardlisty”, funkcjonowała również nazwa „drozd czarnoszyi”^[8]. Oryginalny opis gatunku brzmiał^[8]:

Turdus atrogularis. Drozd czarno-garlisty. Europa. Tego gatunku nigdzie opisanego znaleźć nie mogłem. Jest wielkości Kwiczoła. Dziób rudawoczarny ze spodnią szczęką przy nasadzie żółtą. Cały wierzch jego jednostaynie oliwkowo-popielaty: lotki i styrówki z chorągiewkami wewnętrznemi rudawo czarniawemi: policzki wraz z całym spodem szyi i początkiem piersi czarne z szaremi piór obrąbkami: piersi i reszta spodu białe rudawo niewyraźnie plamiste: spodnie pokrycie skrzydeł ciemno-gliniasto-żółte; nogi blado-rude: długość jego od końca dzioba do końca ogona wynosi 11 calów reńskich.

Morfologia

Długość ciała wynosi 24–27 cm, masa ciała 54–110 g^[5]. Pióra wierzchu ciała utrzymane są w zimnej kolorystce – szarobrązowej po szarą. Ogon całkiem ciemny. U samca głowę (bez brwi), gardło i pierś porastają pióra czarne, na zimę jaśniejące. Spód ciała niemal całkowicie biały. U samicy od dzioba do oka ciągnie się czarny pasek; występuje wąska, jasna brew. Pierś i boki ciała pokrywa szare kreskowanie, brzuch jest biały^[6].

Zasięg występowania

Drozdy czarnogardłe są wędrowne. Obszary lęgowe ciągną się od wschodniej części europejskiej części Rosji (Ural) na wschód po północno-centralną Syberię, na południe po Tarbagataj i północno-zachodnią Mongolię. Zimowiska znajdują się w południowo-zachodniej i południowej Azji^[5].

Zabłąkane osobniki

Drozdy czarnogardłe wyjątkowo pojawiają się w Polsce, stwierdzono je 10 razy^[9]. Ostatnio (stan w 2016) młodociana samica pojawiła się w kwietniu 2013 w Płazie (województwo małopolskie)^[9]^[6]. Najwięcej przypadkowych stwierdzeń w Europie (stan w 2014) pochodzi z północno-zachodnich obszarów tego kontynentu: Szwecji, Norwegii, Finlandii; regularnych obserwacji dokonywano również w Danii i na Islandii. Ponadto odnotowywano te ptaki również we Francji, w Niemczech, we Włoszech, w Holandii, Belgii, Bułgarii, Grecji, Hiszpanii. W marcu 2013 po raz pierwszy stwierdzono drozda czarnogardłego na Węgrzech. Uprzednio z państw sąsiadujących z Węgrami odnotowano przedstawicieli tego gatunku wyłącznie w Austrii (9 stwierdzeń, stan w 2014)^[10].

Ekologia i zachowanie

Drozdy czarnogardłe gnieżdżą się w różnorodnych środowiskach, między innymi lasach iglastych z polanami, nad brzegami rzek i strumieni, w suchych lasach modrzewiowych, w zaroślach jeżyn, w zaroślach wierzbowych i topolowych i na zadrzewionych bagnach. Na zimowiskach przebywają na zakrzewionych zboczach, obrzeżach lasów, w wierzbowych zakrzewieniach, w ogrodach, sadach i na polach uprawnych. Pożywienie drozdów czarnogardłych stanowią bezkręgowce, takie jak prostoskrzydłe, chrząszcze, stonogi^[6], ślimaki^[5] i dżdżownice oraz owoce – szczególnie preferują jagody^[6].

Lęgi

Okres lęgowy trwa od maja do lipca; drozdy czarnogardłe wyprowadzają jeden lęg. Terytorium niewielkie, gniazda mogą być ulokowane 20–30 m od innych gniazd^[5]. Gniazdo ma formę czarki, ulokowane jest nisko w gęstym krzewie lub na ziemi pod krzewem^[6]. Zniesienie liczy 4–7 jaj o niebieskozielonej skorupce z rdzawymi wzorami. Oboje rodzice opiekują się pisklętami^[11].

Status i ochrona

IUCN uznaje drozda czarnogardłego za gatunek najmniejszej troski (LC, Least Concern) nieprzerwanie od 2016^[2]. Wcześniej nie był klasyfikowany przez IUCN, gdyż BirdLife International w swej klasyfikacji nie uznawał go za odrębny gatunek^[12]. Liczebność światowej populacji prawdopodobnie mieści się w przedziale 100–500 tysięcy dorosłych osobników. Trend liczebności populacji nie jest znany^[2].

Na terenie Polski gatunek ten jest objęty ścisłą ochroną gatunkową^[13].

Zobacz też

ptaki Polski

Przypisy

↑ Turdus atrogularis, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] (ang.).
↑ ^a ^b ^c Turdus atrogularis, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [online] (ang.).
↑ F. P. Rawicz Jarocki: Spis ptaków w gabinecie zoologicznym Królewsko Warszawskiego Uniwersytetu znayduiących się, a podług naynowszego systemu ustawionych. Warszawa: 1819, s. 14.
↑ ^a ^b F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Thrushes. IOC World Bird List (v11.1). [dostęp 2021-06-09]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Collar, N.: Black-throated Thrush (Turdus atrogularis). [w:] del Hoyo, J., Elliott, A., Sargatal, J., Christie, D.A. & de Juana, E. (eds.). Handbook of the Birds of the World Alive [on-line]. 2016. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-09-13)].
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Dominik Marchowski: Ptaki Polski. Kompletna lista 450 stwierdzonych gatunków. Wyd. 1. Warszawa: SBM, 2015, s. 424. ISBN 978-83-7845-983-5.
↑ P. Mielczarek & M. Kuziemko: Podrodzina: Turdinae Rafinesque, 1815 - drozdy (wersja: 2020-02-28). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-05-06].
↑ ^a ^b Andrzej Dunajewski. Krajowe formy rodziny Turdidae. „Acta Ornithologica Musei Zoologici Polonici”. 1 (9), s. 289–290, 1934. Warszawa.
↑ ^a ^b Komisja Faunistyczna Sekcji Ornitologicznej Polskiego Towarzystwa Zoologicznego. Raporty. Rzadkie ptaki obserwowane w Polsce w roku 2013. „Ornis Polonica”. 55, s. 181–218, 2014.
↑ Tibor Hadarics. New species in the Hungarian avifauna in 2013. „Ornis Hungarica”. 22 (2), s. 130–134, 2014.
↑ Black-throated Thrush. Turdus atrogularis (Jarocki, 1819). Kazakchstan birdwatching community. [dostęp 2016-09-11].
↑ UR Turdus atrogularis. BirdLife International. [zarchiwizowane z tego adresu (24 października 2015)].
↑ Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 16 grudnia 2016 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (Dz.U. z 2016 r. poz. 2183).

Linki zewnętrzne

Zdjęcia, nagrania audio i krótkie filmy. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).
N. Collar: Black-throated Thrush (Turdus atrogularis), version 1.0. [w:] Birds of the World (J. del Hoyo, A. Elliott, J. Sargatal, D. A. Christie, and E. de Juana, Editors) [on-line]. Cornell Lab of Ornithology, Ithaca, NY, USA, 2020. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-05-06)]. (ang.).

[itis-1] Turdus atrogularis, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] (ang.).

[iucn-2] Turdus atrogularis, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [online] (ang.).

[oryg-3] F. P. Rawicz Jarocki: Spis ptaków w gabinecie zoologicznym Królewsko Warszawskiego Uniwersytetu znayduiących się, a podług naynowszego systemu ustawionych. Warszawa: 1819, s. 14.

[ioc-4] F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Thrushes. IOC World Bird List (v11.1). [dostęp 2021-06-09]. (ang.).

[hbwa-5] Collar, N.: Black-throated Thrush (Turdus atrogularis). [w:] del Hoyo, J., Elliott, A., Sargatal, J., Christie, D.A. & de Juana, E. (eds.). Handbook of the Birds of the World Alive [on-line]. 2016. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-09-13)].

[ptlist-6] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Dominik Marchowski: Ptaki Polski. Kompletna lista 450 stwierdzonych gatunków. Wyd. 1. Warszawa: SBM, 2015, s. 424. ISBN 978-83-7845-983-5.

[uj-7] P. Mielczarek & M. Kuziemko: Podrodzina: Turdinae Rafinesque, 1815 - drozdy (wersja: 2020-02-28). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-05-06].

[acta-8] Andrzej Dunajewski. Krajowe formy rodziny Turdidae. „Acta Ornithologica Musei Zoologici Polonici”. 1 (9), s. 289–290, 1934. Warszawa.

[kf2013-9] Komisja Faunistyczna Sekcji Ornitologicznej Polskiego Towarzystwa Zoologicznego. Raporty. Rzadkie ptaki obserwowane w Polsce w roku 2013. „Ornis Polonica”. 55, s. 181–218, 2014.

[ornis-10] Tibor Hadarics. New species in the Hungarian avifauna in 2013. „Ornis Hungarica”. 22 (2), s. 130–134, 2014.

[kz-11] Black-throated Thrush. Turdus atrogularis (Jarocki, 1819). Kazakchstan birdwatching community. [dostęp 2016-09-11].

[iucnold-12] UR Turdus atrogularis. BirdLife International. [zarchiwizowane z tego adresu (24 października 2015)].

[13] Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 16 grudnia 2016 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (Dz.U. z 2016 r. poz. 2183).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

Navigation

Nawigacja

Portale tematyczne