Druciarz, krawiec, żołnierz, szpieg
| Autor | |||
|---|---|---|---|
| Typ utworu | |||
| Wydanie oryginalne | |||
| Miejsce wydania | |||
| Język | |||
| Data wydania | |||
| Pierwsze wydanie polskie | |||
| Data wydania polskiego | |||
| |||
Druciarz, krawiec, żołnierz, szpieg (ang. Tinker, Tailor, Soldier, Spy) – powieść Johna le Carré, stanowiąca pierwszą część z serii trzech książek, nieoficjalnie nazywanych Trylogią Karli (The Karla Trilogy). W jej skład wchodzą również: Jego uczniowska mość oraz Ludzie Smileya. Przedstawione w niej wydarzenia nawiązują do afery Kima Philby’ego.
Fabuła
Brytyjskim rządem wstrząsa informacja o istnieniu sowieckiego agenta w najwyższych kręgach decyzyjnych brytyjskiego wywiadu. Zaistniała sytuacja wyklucza wewnętrzne dochodzenie – nikt nie wie, kim jest i gdzie się znajduje „kret” (podwójny agent). George Smiley, który popadł w niełaskę i został przymusowo przeniesiony na emeryturę z powodu wysuwania podobnych podejrzeń kilka lat wcześniej, zostaje wezwany ponownie i wtajemniczony w sytuację.
Ricky Tarr, oficer operacyjny (agent) w Hongkongu, poznał sowiecką agentkę o imieniu Irina i skłonił ją do pracy na rzecz Wielkiej Brytanii. Tarr wysłał do Londynu wniosek o jej zwerbowanie, ale nigdy nie otrzymał odpowiedzi. W międzyczasie Irina zniknęła, pozostawiając mu swój dziennik. Wspomina w nim o sowieckim agencie, zwerbowanym przez szefa radzieckiego wywiadu – Karlę, i pracującym w najwyższych kręgach brytyjskiego wywiadu. Tarr ukrywa się, obawiając się konsekwencji zarówno ze strony Sowietów, jak i Anglików. Pojawia się dopiero na spotkaniu z jedynym człowiekiem, któremu może zaufać – Smileyem.
Ministerstwo wymaga, by Smiley objął dochodzenie, rozwiązał problem, a następnie zneutralizował „kreta”. Problem polega na tym, że nie może być żadnego oficjalnego postępowania, takiego jak obserwacje, podsłuchy, kontrola korespondencji, przesłuchania itd. – nikomu nie można zaufać ani nikogo nie można zaalarmować. Jedyne, na czym może oprzeć się Smiley, to jego umiejętności analitycznego myślenia, kontakty.
Po miesiącach ciężkiej i wyczerpującej pracy Smiley tworzy listę czterech podejrzanych, którym nadane zostają pseudonimy: „Tinker” (Druciarz), „Tailor” (Krawiec), „Soldier” (Żołnierz) oraz „Poor Man” (Biedak). Następnie każdego z nich dyskretnie rozpracowuje. Przesłuchuje oraz skłania do wyznań w taki sposób, aby nikt nie nabrał podejrzeń.
Serial telewizyjny
W 1979 na podstawie powieści nakręcono siedmioodcinkowy miniserial telewizyjny. W serialu pod tym samym tytułem obsadzie aktorskiej przewodzi Alec Guinness jako George Smiley.
Film fabularny
W 2011 dokonano kolejnej adaptacji książki. W filmie Szpieg w reżyserii Tomasa Alfredsona George’a Smileya zagrał Gary Oldman. W pozostałych rolach pojawili się m.in. Colin Firth, Benedict Cumberbatch, Tom Hardy, John Hurt i Mark Strong.