Dubie (województwo małopolskie)
wieś | |
Dubie: Wapienne ściany skalne u wylotu Doliny Racławki | |
Państwo | |
---|---|
Województwo | |
Powiat | |
Gmina | |
Sołectwo | Dubie |
Liczba ludności (2014[1]) | 190 |
Strefa numeracyjna | 12 |
Kod pocztowy | 32-064[2] |
Tablice rejestracyjne | KRA |
SIMC | 0324139 |
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de | |
50°09′01″N 19°41′32″E/50,150278 19,692222 |
Dubie – wieś w Polsce, położona w województwie małopolskim, w powiecie krakowskim, w gminie Krzeszowice[3][4].
W latach 1975–1998 wieś administracyjnie należała do województwa krakowskiego.
Położenie
Wieś leży w kotlinie rzek: Szklarki, Racławki i Rudawki. Otoczona jest nieomal ze wszystkich stron zalesionymi wzgórzami o wysokości względnej przekraczającej 100 metrów: od południa Wielka Skała, od północy i wschodu Widoma nazywana też Lubartowską Górą, od zachodu Łysa Góra (419 m). Z Dubia wychodzą dolinki: Dolina Racławki i Dolina Szklarki.
Historia
Dawne nazwy wsi: 1381 – Dup, 1394 – Dub, 1398 – Dupe, 1399 – Dube, 1403 – Dupp, Duppe, Dupye, 1412 – Dupie, Dupy, 1413 – Dupya, 1421 – Dubije, Dupije, Duppye, 1469 – Duppp, 1490 – Dyvp, 1494 – Duph, 1503 – Dupyh, 1581 – Dupl[5].
W średniowieczu na wzgórzu Zamczysko nad wsią wznosiła się murowana wieża obronna o boku 7,5 m[6].
Od początku wieku XIV najbliższa okolica stanowiła obszar zainteresowań gospodarczych rodu Toporów, których własność między innymi w częściach wsi Dubie i w pobliskich Pisarach poświadczona jest od schyłku XIV stulecia. W latach 1397–1409 z Dubia i Pisar pisał się chorąży krakowski Żegota herbu Topór[6].
Na przełomie XV i XVI w. na Rudawce w zbudowano dwa młyny: Chechło i Dupp. W 1528 r. Dubie były w posiadaniu Seweryna Bonera, później Katarzyny Tęczyńskiej-Bonerowej i jej drugiego męża Stanisława Barziego[7].
Nocą, 2 lutego 1929 r., temperatura powietrza spadła do -42 °C. Była to najzimniejsza noc w historii polskiej meteorologii[8].
Na terenie miejscowości istnieje Kopalnia Odkrywkowa Dolomitu Dubie w wąwozie Zbrza. Znajduje się też najstarsze w regionie krakowskim skały osadowe ze środkowego dewonu, które są odsłonięte na powierzchni ziemi.
W 1995 r. w Dubiu w Dolinie Racławki kręcono sceny do filmu Dwa światy, a wiosną 2004 w kamieniołomie do filmu Vinci[9].
Na wzgórzu Widoma mieści się mogiła czterech partyzantów AL z oddziału im. Bartosza Głowackiego i 28 żołnierzy radzieckich z oddziału kpt. „Iwana Iwanowicza” poległych w tutejszych lasach 23–24 sierpnia 1944 r. w boju z Niemcami[10]. Wydarzenie upamiętnia pamiątkowy głaz znajdujący się nad potokiem.
W Dolinie Szklarki znajduje się założona przez rodzinę Potockich[11] w połowie XIX w. pstrągarnia Rózin z zabudowaniami w stylu szwajcarskim z drugiej połowy XIX wieku oraz pomnik przyrody – skałka dolnokarbońskiego wapienia przecięta żyłą porfiru. Na północny zachód od wsi na wzgórzu Zamczysko można zauważyć pozostałości po dawnym budowli obronnej w Dubiu.
Przypisy
- ↑ Ludność w 2014 r.
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 236 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22] .
- ↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
- ↑ GUS. Rejestr TERYT
- ↑ Słownik historyczno-geograficzny ziem polskich w średniowieczu
- ↑ a b Michał Wojenka, Archaeologia Historica Polona, tom 26, 2018, s.353 i n.
- ↑ Osadnictwo i krajobraz od schyłku średniowiecza po współczesność. Kraków: ZZJPK w Krakowie, 1997, s. 32.
- ↑ Na podstawie tablicy informacyjnej zamontowanej przy Kopalni Dolomitu w Dubiu
- ↑ Juliusz Machulski: Dziękuje, było super; onet.film. [dostęp 2014-12-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-04-12)].
- ↑ Józef Bolesław Garas „Oddziały Gwardii Ludowej i Armii Ludowej 1942 – 1945” Wydawnictwo MON 1971 str. 382
- ↑ Rózin Pstrągarnia – Pstrągi z naturalnej hodowli [dostęp 2022-09-09] (pol.).
Linki zewnętrzne
- Archiwalne widoki miejscowości w bibliotece Polona
Media użyte na tej stronie
(c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de
Location map of Poland
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Lesser Poland Voivodeship, Poland. Geographic limits of the map:
- N: 50.59 N
- S: 49.07 N
- W: 18.92 E
- E: 21.55 E
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Kraków County with urbanized area highlighted. Geographic limits of the map:
- N: 50.34 N
- S: 49.87 N
- W: 19.50 E
- E: 20.37 E
Autor: Jerzy Opioła, Licencja: CC-BY-SA-3.0
Dolina Racławki (Dolinki Krakowskie)