Dwór Artusa w Toruniu

Dwór Artusa w Toruniu

Centrum Kultury Dwór Artusa
w Toruniu

nr rej. A/587 z 7 lutego 1991
Dwór Artusa
Państwo	Polska
Województwo	kujawsko-pomorskie
Miejscowość	Toruń
Adres	ul. Rynek Staromiejski 6
Typ budynku	budynek użyteczności publicznej
Styl architektoniczny	neorenesans / historyzm
Architekt	Rudolph Schmidt
Inwestor	Królestwo Prus
Kondygnacje	3
Rozpoczęcie budowy	1889
Ukończenie budowy	1891
Kolejni właściciele	Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu
Obecny właściciel	Gmina Miasta Toruń
Położenie na mapie Torunia Dwór Artusa w Toruniu
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Dwór Artusa w Toruniu
Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego (c) SANtosito, CC BY-SA 4.0 Dwór Artusa w Toruniu
53°00′36,16″N 18°36′16,20″E/53,010044 18,604500
Strona internetowa

Dwór Artusa w Toruniu – samorządowa instytucja kultury, utworzona w 1995 roku w Toruniu.

Lokalizacja

Dwór Artusa znajduje się na terenie zespołu staromiejskiego, przy Rynku Staromiejskim 6, w sąsiedztwie Ratusza Staromiejskiego, kościoła św. Ducha, Poczty Głównej i Domu Towarowego.

Historia

Gmach zajmuje miejsce trzech parcel średniowiecznych. Pierwszy Dwór Artusa, właściwie nazywany „Dom Towarzyski”, czy „Dom Klubowy” (nazwa Dwór Artusa na określenie budynku pojawiła się dopiero na początku w XVII wieku)^[1], zbudowany został w latach 1385–1386. W 1466 roku podpisano tutaj II pokój toruński. Budowla była później przebudowywana i remontowana, szczególnie w XVII wieku, kiedy wykonano bogatą dekorację malarską fasady, na której umieszczono fryzy z wizerunkami królów od Władysława Jagiełły do Zygmunta III Wazy^[2], znanych z cyklu rysunków powstałych w latach 1738–1745 przedstawiających widoki Torunia i okolic przygotowanych przez Steinera. Przebudowaniu uległo także sala parterowa, gdzie m.in. wyłożono podłogę białymi i czerwonymi płytami marmurowymi^[3]. Wnętrze na parterze podzielone dwiema kolumnami przekrywało sklepienie.

14 czerwca 1802 roku władze pruskie rozpoczęły rozbiórkę średniowiecznego gmachu^[3]. Dopiero w maju 1826 roku ukończono budowę drugiego Dworu Artusa według projektu budowniczego miejskiego Heckerta. Miał on skromną klasycystyczną, piętrową, pięcioosiową fasadę dekorowaną pilastrami w wielkim porządku. Na skutek likwidacji Bractwa św. Jerzego w 1842 roku Dwór stał się Teatrem Miejskim z widownią na 500 miejsc. Drugi Dwór Artusa i sąsiednia, zachodnia kamienica uległy rozbiórce w 1889 roku, na ich miejscu powstał obecny budynek według projektu miejskiego radcy budowlanego Rudolpha Schmidta. Na parterze „Trzeciego Dworu Artusa” mieściła się restauracja i sklepy, na piętrze natomiast znajdowały się sale Wielka, Biała, Mała i Czerwona, a na poddaszu pokoje gościnne^[4].

Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości w 1920 roku, reprezentacyjne sale Dworu gościły m.in. generała Józefa Hallera, prezydentów II Rzeczypospolitej Stanisława Wojciechowskiego, Ignacego Mościckiego oraz marszałka Józefa Piłsudskiego. Wróciły tradycyjne uroczystości państwowe, spotkania społeczne, cechowe i bale reprezentacyjne.

Po II wojnie światowej, w 1949 roku, budynek został przekazany tworzącemu się Uniwersytetowi Mikołaja Kopernika i mieściło się w nim Collegium Maximum oraz Klub Studencki Od Nowa. Od 1993 roku obiekt jest siedzibą Centrum Kultury^[5].

W latach 1994–2015 Dwór Artusa był siedzibą Toruńskiej Orkiestry Symfonicznej^[6].

W listopadzie 2018 roku Centrum wzbogaciło się o nową przestrzeń edukacyjną – Piwnice Kultury, w których edukatorzy będą prowadzić cykliczne warsztaty muzyczne, plastyczne i filmowe dla dzieci, młodzieży, dorosłych i seniorów^[7].

1 stycznia 2020 roku do Centrum przyłączono Dom Muz wraz z filiami^[8].

Architektura

Styl budynku jest określany jako neorenesans niderlandzki, fasada jest trzykondygnacyjna, licowana cegłą ze znacznym użyciem czerwonego piaskowca (parter, detale dekoracyjne), znacznie przeskalowana w stosunku do sąsiedniej zabudowy Rynku. Oprócz motywów neorenesansowych obecne są w niej również nawiązania do pierwotnego, gotycko-renesansowego budynku Dworu Artusa – lekko ostrołukowe okna i boniowanie na parterze, nadwieszone wieżyczki flankujące fasadę, blankowanie wieńczące budynek. Całość przykryta jest wysokim, czterospadowym dachem, którego sylwetka jest wyraźnie widoczna w panoramie Torunia.

Galeria

• 

  Detal architektoniczny

• 

  Wieżyczka z datą oddania do użytku budowli

• 

  Herb Torunia na budynku

• 

  Polichromia na sklepieniu przedsionka

• 

  Sala Wielka

• 

  Kafeteria

Zobacz też

• Zabytki w Toruniu
• Turystyka w Toruniu
• Kultura w Toruniu
• Dwór Artusa w Gdańsku
• Dwór Artusa w Elblągu
• Dom Bractwa Czarnogłowych w Rydze dawniej nazywany Dworem Artusa

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Oficjalna strona
• Historia i tradycja Dworu Artusa w Toruniu