Dwór Raczyn w Gorzanowie

Dwór Raczyn w Gorzanowie
Symbol zabytku nr rej. 217/1072 z 24.02.1964
Ilustracja
Stan w 2015 roku
Państwo

 Polska

Województwo

 dolnośląskie

Miejscowość

Gorzanów

Adres

ul. Polna 1
57-521 Gorzanów

Ukończenie budowy

1559

Pierwszy właściciel

Georg von Ratschin

Położenie na mapie gminy Bystrzyca Kłodzka
Mapa konturowa gminy Bystrzyca Kłodzka, u góry znajduje się ikonka pałacu z opisem „Dwór Raczyn w Gorzanowie”
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego
Mapa konturowa województwa dolnośląskiego, na dole znajduje się ikonka pałacu z opisem „Dwór Raczyn w Gorzanowie”
Położenie na mapie powiatu kłodzkiego
Mapa konturowa powiatu kłodzkiego, w centrum znajduje się ikonka pałacu z opisem „Dwór Raczyn w Gorzanowie”
Ziemia50°21′07″N 16°37′56″E/50,351944 16,632222

Dwór Raczyn w Gorzanowie (niem. Ratschinhof bei Grafenort) – zabytkowy dwór w Gorzanowie z XVI wieku, uznawany za jeden z najpiękniejszych przykładów późnorenesansowej architektury dworskiej na ziemi kłodzkiej. Obecnie w ruinie[1].

Położenie

Dwór Raczyn położony jest na prawym brzegu Nysy Kłodzkiej, w północnej części wsi przy ulicy Polnej[2].

Historia i opis budowli

Budowla powstała w 1559 roku w miejscu zniszczonego wcześniej średniowiecznego dworu obronnego. Inicjatorem jego budowy oraz jego pierwszym właścicielem był Georg von Ratschin, który w tym czasie przejął zarząd nad miejscowymi dobrami rodowymi. W 1573 roku jeszcze za czasów tego samego właściciela miała miejsce częściowa modernizacja dworu[3].

W tym czasie była to budowla piętrowa, złożona z prostokątnego w planie głównego budynku, zamkniętego dwoma równoległymi dachami dwuspadowymi z powiekami i wąskiego aneksu kuchennego od strony północnej – o podobnym dachu dwuspadowym oraz wysokości. Wszystkie połacie dachowe były pokryte gontem. Dachy osłonięte były dwukondygnacyjnymi szczytami o smukłym, gotyckim zarysie ze spływami wolutowymi i sterczynami. Zdwojone szczyty na budynku głównym flankowały narożne, ozdobne wieżyczki, które pełniły także funkcje obronną – w licach dwóch zachodnich wieżyczek umieszczono kluczowe strzelnice dla ręczne broni palnej. Elewacja frontowa (południowa) była sześcioosiowa, z oknami w opaskach fasciowych oraz prostymi gzymsami nadokiennymi i wejściem głównym obramionym kamiennym portalem z rozetami i lustrzanymi boniami. Wszystkie elewacje pokrywała późnorenesansowa dekoracja sgraffitowa imitująca boniowanie, opasująca ozdobnymi ornamentami okna, a szczególnie bogata w obrębie szczytów (bonie diamentowe z motywami roślinnymi i figuralnymi). Główny korpus budynku miał układ dwutraktowy, z centralnie umieszczoną, szeroką sienią w której znajdowały się trójbiegowe schody na piętro. Wnętrze przyziemia zamykały m.in. sklepienia kolebkowe z lunetami, w tym niektóre wzbogacone zostały dekoracją naśladującą bezżebrowe sklepienia gwiaździste (sień). Jedno z pomieszczeń na I piętrze przekrywał renesansowy stop kasetonowy z dekoracja malarską. W początkach XIX wieku dwór znacznie przebudowano, a około 100 lat później poddano renowacji[4].

Po 1945 roku obiekt stopniowo niszczał. Jeszcze około 1983 roku istniały sklepienia parteru, jednak obecnie pozostały jedynie szczątki sklepień, fragmenty murów obwodowych z reliktami kamieniarki oraz śladami sgraffita[5].

Przypisy

  1. Popularna Encyklopedia Ziemi Kłodzkiej, pod red. J.Laski i M. Kowalcze, t. 1, KTO, Kłodzko 2009, s. 157.
  2. Kotlina Kłodzka. Mapa turystyczna, 1:100 000, Eko-Graf, Wrocław 1997.
  3. Słownik geografii turystycznej Sudetów, pod red. M. Staffy, t. 15, I-BIS, Wrocław 1994, s. 145-146.
  4. Popularna Encyklopedia Ziemi Kłodzkiej, op. cit., s. 157-158.
  5. Popularna Encyklopedia Ziemi Kłodzkiej, op. cit., s. 158.

Bibliografia

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Lower Silesian Voivodeship location map.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of [[:en:Lower Silesian Voivodeship]Lower Silesian Voivodeship]], Poland. Geographic limits of the map:
  • N: 51.9134 N
  • S: 49.9809 N
  • W: 14.7603 E
  • E: 17.9091 E
Distinctive emblem for cultural property.svg
Blue Shield - the Distinctive emblem for the Protection of Cultural Property. The distinctive emblem is a protective symbol used during armed conflicts. Its use is restricted under international law.
POL województwo dolnośląskie flag.svg
Flaga województwa dolnośląskiego
Legenda dwor.svg
Symbol dworu do legendy mapy
Powiat kłodzki location map.jpg
Autor: Smat, Licencja: CC BY-SA 2.0
Location map of powiat kłodzki, Poland.