Dwór Raczyn w Gorzanowie

Dwór Raczyn w Gorzanowie

nr rej. 217/1072 z 24.02.1964
Stan w 2015 roku
Państwo	Polska
Województwo	dolnośląskie
Miejscowość	Gorzanów
Adres	ul. Polna 1 57-521 Gorzanów
Ukończenie budowy	1559
Pierwszy właściciel	Georg von Ratschin
Położenie na mapie gminy Bystrzyca Kłodzka Dwór Raczyn w Gorzanowie
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Dwór Raczyn w Gorzanowie
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego Dwór Raczyn w Gorzanowie
Położenie na mapie powiatu kłodzkiego Dwór Raczyn w Gorzanowie
50°21′07″N 16°37′56″E/50,351944 16,632222

Dwór Raczyn w Gorzanowie (niem. Ratschinhof bei Grafenort) – zabytkowy dwór w Gorzanowie z XVI wieku, uznawany za jeden z najpiękniejszych przykładów późnorenesansowej architektury dworskiej na ziemi kłodzkiej. Obecnie w ruinie^[1].

Położenie

Dwór Raczyn położony jest na prawym brzegu Nysy Kłodzkiej, w północnej części wsi przy ulicy Polnej^[2].

Historia i opis budowli

Budowla powstała w 1559 roku w miejscu zniszczonego wcześniej średniowiecznego dworu obronnego. Inicjatorem jego budowy oraz jego pierwszym właścicielem był Georg von Ratschin, który w tym czasie przejął zarząd nad miejscowymi dobrami rodowymi. W 1573 roku jeszcze za czasów tego samego właściciela miała miejsce częściowa modernizacja dworu^[3].

W tym czasie była to budowla piętrowa, złożona z prostokątnego w planie głównego budynku, zamkniętego dwoma równoległymi dachami dwuspadowymi z powiekami i wąskiego aneksu kuchennego od strony północnej – o podobnym dachu dwuspadowym oraz wysokości. Wszystkie połacie dachowe były pokryte gontem. Dachy osłonięte były dwukondygnacyjnymi szczytami o smukłym, gotyckim zarysie ze spływami wolutowymi i sterczynami. Zdwojone szczyty na budynku głównym flankowały narożne, ozdobne wieżyczki, które pełniły także funkcje obronną – w licach dwóch zachodnich wieżyczek umieszczono kluczowe strzelnice dla ręczne broni palnej. Elewacja frontowa (południowa) była sześcioosiowa, z oknami w opaskach fasciowych oraz prostymi gzymsami nadokiennymi i wejściem głównym obramionym kamiennym portalem z rozetami i lustrzanymi boniami. Wszystkie elewacje pokrywała późnorenesansowa dekoracja sgraffitowa imitująca boniowanie, opasująca ozdobnymi ornamentami okna, a szczególnie bogata w obrębie szczytów (bonie diamentowe z motywami roślinnymi i figuralnymi). Główny korpus budynku miał układ dwutraktowy, z centralnie umieszczoną, szeroką sienią w której znajdowały się trójbiegowe schody na piętro. Wnętrze przyziemia zamykały m.in. sklepienia kolebkowe z lunetami, w tym niektóre wzbogacone zostały dekoracją naśladującą bezżebrowe sklepienia gwiaździste (sień). Jedno z pomieszczeń na I piętrze przekrywał renesansowy stop kasetonowy z dekoracja malarską. W początkach XIX wieku dwór znacznie przebudowano, a około 100 lat później poddano renowacji^[4].

Po 1945 roku obiekt stopniowo niszczał. Jeszcze około 1983 roku istniały sklepienia parteru, jednak obecnie pozostały jedynie szczątki sklepień, fragmenty murów obwodowych z reliktami kamieniarki oraz śladami sgraffita^[5].

Przypisy

Bibliografia

• Popularna Encyklopedia Ziemi Kłodzkiej, pod red. J.Laski i M. Kowalcze, t. 1, KTO, Kłodzko 2009.
• Słownik geografii turystycznej Sudetów, pod red. M. Staffy, t. 15, I-BIS, Wrocław 1994.

Linki zewnętrzne

• Opis budowli wraz ze zdjęciami dawnymi i współczesnymi na stronie „Vratislvia Amici” [on-line] [dostęp 2012-02-02]
• Opis dworu na stronie katalogu polskich zamków, pałaców i dworów [on-line] [dostęp 2012-02-02]
• Zdjęcia dworu na stronie „fotopolska.eu” [on-line] [dostęp 2012-02-02]