Dwór w Łopusznej

Dwór w Łopusznej
Oddział Muzeum Tatrzańskiego im. Tytusa Chałubińskiego
Ilustracja
Dwór w Łopusznej (2018)
Państwo

 Polska

Miejscowość

Łopuszna

Adres

ul. Gorczańska 2
34-432 Łopuszna

Data założenia

1978

Położenie na mapie gminy wiejskiej Nowy Targ
Mapa konturowa gminy wiejskiej Nowy Targ, blisko centrum na prawo znajduje się punkt z opisem „Dwór w Łopusznej”
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa małopolskiego
Mapa konturowa województwa małopolskiego, na dole znajduje się punkt z opisem „Dwór w Łopusznej”
Położenie na mapie powiatu nowotarskiego
Mapa konturowa powiatu nowotarskiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „Dwór w Łopusznej”
Ziemia49°28′25,6″N 20°07′39,8″E/49,473778 20,127722

Dwór w Łopusznej, Dwór Tetmajerów – zabytkowy dwór w Łopusznej koło Nowego Targu, filia Muzeum Tatrzańskiego im. dra Tytusa Chałubińskiego w Zakopanem.

Historia

Dwór w Łopusznej zimą (2009)
Dwór w Łopusznej (2014)
Dom Klamerusów (2017)
Stajnia z wozownią (2017)
Budynek „gacek” (2017)

Folwark w Łopusznej istniał od końca XVI wieku, kiedy Walerian Poradowski otrzymał Łopuszną od króla Stefana Batorego[1]. Dwór został wybudowany pomiędzy 1787 a 1790 przez konfederatę barskiego Romualda Lisickiego[2][1][3]. Jego córka Ludwika wyszła za mąż za Leona Przerwę-Tetmajera, który – otrzymawszy wieś w posag – od 1824 do śmierci w 1881 był właścicielem Łopusznej[4]. W 1832, po klęsce powstania listopadowego we dworze ukrywał się Seweryn Goszczyński, który opisał go w Dzienniku podróży do Tatrów (opublikowanym w 1851)[2][3][4]. Ponadto u Tetmajerów gościli poeci, działacze patriotyczni i rewolucjoniści, m.in.: Stanisław Worcell, Bohdan Zaleski czy przywódcy powstania chochołowskiego Julian Goslar i Jan Kanty Andrusikiewicz[4]. Po śmierci Leona (1881) i Ludwiki (1889) dwór odziedziczyła ich córka Kamila, żona Kazimierza Lgockiego. W 1892 przeprowadzili oni remont, który zmienił wygląd dworku. W kolejnych latach dwór dziedziczyli synowie Lgockich – Aleksander, a następnie Stanisław. Majątek pozostał w rękach tej rodziny przez okres dwudziestolecia międzywojennego, dopiero po II wojnie światowej, w 1949, został znacjonalizowany[1][3].

Dwór od 1978 jest oddziałem Muzeum Tatrzańskiego w Zakopanem[2], od 2018 stanowi własność muzeum[5].

Położenie

Dwór znajduje się w Łopusznej, przy ul. Gorczańskiej 2[3].

Obok dworku, po drugiej stronie potoku Czerwonka znajduje się XV-wieczny drewniany kościół[1][5][6].

Opis

Dom drewniany w stylu rodzimym wszystkich naszych dworów szlacheckich, obszerny, porządnie i mocno postawiony, przyozdobiony gankiem, jak wszystkie nasze ganki, a na ganku poboczne ławki do siedzenia, jak to wszędzie widzimy [...]. Przed domem dziedziniec przestronny, mający po lewej ręce domu drugi domek mniejszy, czyli oficynkę, gdzie kuchnia i mieszkanie służących, z prawej osłoniony budowlami gospodarskim

Seweryn Goszczyński, Dziennik podróży do Tatrów[2]

Jest to przykład typowego wiejskiego polskiego dworu szlacheckiego. Cały teren otoczony jest drewnianym ogrodzeniem. Dwór jest drewniany, parterowy, na planie prostokąta przykryty dachem łamanym (pokryty gontem)[1]. Obok znajduje się mały budynek mieszkalny, zwany gackiem, w którym mieszkał Bohdan Zaleski[3] – pierwotnie była tu kuchnia i mieszkania służby. Ponadto w zespole dworskim znajdują się stajnia z wozownią, spichlerz, obory[1] oraz piwnice domku-lamusa, w którym mieszkał Seweryn Goszczyński[2].

Oprócz zabudowań dworskich w skład muzeum wchodzi Dom Klamerusów, drewniana chałupa z 1887[1][3].

Przypisy

  1. ↑ a b c d e f g Zespół dworski. zabytek.pl. [dostęp 2021-10-14].
  2. ↑ a b c d e Dwór w Łopusznej. muzeumtatrzanskie.pl. [dostęp 2021-10-13].
  3. ↑ a b c d e f Dwór w Łopusznej. muzeumtatrzanskie.pl. [dostęp 2021-10-13].
  4. ↑ a b c Tetmajer Leon Przerwa. z-ne.pl. [dostęp 2021-10-14].
  5. ↑ a b Muzeum Tatrzańskie odkupiło dwór w Łopusznej. dzieje.pl. [dostęp 2021-10-14].
  6. ↑ Ujście do Dunajca. Mapy Google. [dostęp 2021-08-09].

Media użyte na tej stronie

Lesser Poland Voivodeship location map.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Lesser Poland Voivodeship, Poland. Geographic limits of the map:
  • N: 50.59 N
  • S: 49.07 N
  • W: 18.92 E
  • E: 21.55 E
Łopuszna dwor 3.JPG
Autor: AndrzejH, Licencja: CC BY-SA 3.0 pl
Łopuszna, zespół dworski (z zespołem budownictwa ludowego)
Łopuszna, chałupa Klamerusów.jpg
Autor: LuzynaS, Licencja: CC BY 3.0
Łopuszna, chałupa Klamerusów, 1887
Dwor Tetmajerow w Lopusznej(pischmak).jpg
Autor: Paweł Schmidt, Licencja: CC BY-SA 3.0 pl
Dwór Tetmajerów w Łopusznej
Łopuszna, stróżówka Gacek 2.jpg
Autor: LuzynaS, Licencja: CC BY 3.0
Łopuszna, stróżówka Gacek
Łopuszna, stajnia z wozownią.jpg
Autor: LuzynaS, Licencja: CC BY 3.0
Łopuszna, strajnia z wozownią