Dwór w Będkowicach
 nr rej. dwór A/3973/700 z 19.05.1960, park A/3974/567 z 27.12.1984, folwark A/3975 z 30.07.1998 | |
 Dwór | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Miejscowość | |
| Typ budynku | Dwór |
| Ukończenie budowy | XVI w. |
| Ważniejsze przebudowy | XVII, XVIII, XIX w. |
Położenie na mapie gminy Sobótka _location_map.png "Mapa lokalizacyjna gminy Sobótka") | |
Położenie na mapie Polski  (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de | |
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego  | |
Położenie na mapie powiatu wrocławskiego  | |
 50°51′54″N 16°45′10″E/50,865000 16,752778 | |
Dwór w Będkowicach[1] – dwór obronny wybudowany w Będkowicach w połowie XVI wieku, przebudowywany w XVII-XIX w. Obiekt jest częścią zespołu dworskiego, w skład którego wchodzi jeszcze folwark: spichlerz, dwie stodoły, obora (budynki te są z 1857 r. [2]), park i most.
Pod obecnym budynkiem dworu z XVI w. archeolodzy udokumentowali szczątkowe pozostałości po wczesnośredniowiecznym gródku stożkowatym wraz ze śladami fosy oraz po późnośredniowiecznym zamku[3]. W miejscu tego ostatniego, ówczesny właściciel majątku Nicklas Gellhorn (spotyka się też zapis nazwiska Gelhorn[3]) zbudował w połowie XVI w. nową budowlę – podpiwniczony jednopiętrowy dwór obronny długości 28 m i szerokości 14 m, otoczony fosą[4]. Gmach ten, mimo przebudów wnętrz i okien ok. 1620[5], ok. 1735[6], ok. 1785[7] i ok. 1845[8], przetrwał do dziś (stan na 2010)[4]. Po śmierci N. Gellhorna dwór przechodził w ręce różnych rodzin, aż do przełomu lat 60/70 XVII w., kiedy kupił go David Heinrich von Zedlitz i miejscowa rodzina hrabiowska Zedlitzów miała w nim siedzibę aż do wymarcia w 1846, po czym do 1945 należał do rodziny von Mutiusów, którzy jednak zwykle mieszkali w innych swoich rezydencjach, a w Będkowicach przebywał zarządca[9]. Po 1945 r. w budynku urządzono mieszkania pracowników będkowickiego PGR. W 2002 r. był w rękach prywatnych, a właściciel zaczął remont[10].
W dworze zachował się wczesnorenesansowy portal z 1546 roku z inskrypcją proszącą o opiekę Boską nad Nickelem Gelhorem[11], dwie tablice z inskrypcjami z XIX w., a w środku wg stanu na 2010 r. m.in. piece, z których najstarszy jest z XVIII w., kominek z epoki baroku, fragmenty renesansowych polichromii i stare portale [12].
Przypisy
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych woj. dolnośląskiego. Narodowy Instytut Dziedzictwa. s. 236. [dostęp 2018-12-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-03-29)].
- ↑ Kwaśniewski 2011, s. 228.
- ↑ a b Kwaśniewski 2011, s. 216.
- ↑ a b Kwaśniewski 2011, s. 215–219.
- ↑ Kwaśniewski 2011, s. 222.
- ↑ Kwaśniewski 2011, s. 224.
- ↑ Kwaśniewski 2011, s. 226.
- ↑ Kwaśniewski 2011, s. 227.
- ↑ Kwaśniewski 2011, s. 222, 224, 228, 229.
- ↑ Kwaśniewski 2011, s. 229.
- ↑ Janusz Czerwiński, Ryszard Chanas: Dolny Śląsk – przewodnik. Warszawa: Sport i Turystyka, 1977 s. 195.
- ↑ Kwaśniewski 2011, s. 215-217.
Bibliografia
- Kwaśniewski A., 2011: Dom szlachecki w dobie wczesnonowożytnej (XVI-XVIII wiek) na podślężańskiej prowincji w świetle badań architektonicznych dworu będkowickiego. W: Kunicki W. i Smereka J. (red.) Ślężańskie światy. Oficyna Wydawnicza Atut – Wrocławskie Wydawnictwo Oświatowe, Wrocław, strony 213-236.
Media użyte na tej stronie
(c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de
Location map of Poland
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of [[:en:Lower Silesian Voivodeship]Lower Silesian Voivodeship]], Poland. Geographic limits of the map:
- N: 51.9134 N
- S: 49.9809 N
- W: 14.7603 E
- E: 17.9091 E
Blue Shield - the Distinctive emblem for the Protection of Cultural Property. The distinctive emblem is a protective symbol used during armed conflicts. Its use is restricted under international law.
Flaga województwa dolnośląskiego
Autor: ZeroJeden, Licencja: CC BY-SA 3.0 pl
Dwór Będkowice, ul. Strażacka 1, Sobótka