Dwór w Falejówce

Dwór w Falejówce

nr rej. A-299 z 18.08.1993 r.[1]
Dwór w Falejówce (2018)
Państwo	Polska
Miejscowość	Falejówka
Adres	Falejówka 38-507 Sanok
Ukończenie budowy	ok. poł. XIX w.
Ważniejsze przebudowy	1924
Położenie na mapie gminy wiejskiej Sanok Dwór w Falejówce
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Dwór w Falejówce
Położenie na mapie województwa podkarpackiego Dwór w Falejówce
Położenie na mapie powiatu sanockiego Dwór w Falejówce
49°37′56,6″N 22°10′00,3″E/49,632389 22,166750

Dwór w Falejówce – zabytkowy dwór w Falejówce.

W drugiej połowie XIX wieku właścicielem ziemskim Falejówki był Zygmunt Janowski^[2][3][4][5]. Następnie jako właściciele figurowali jego spadkobiercy (ok. 1903)^[6], Stefan Janowski (ok. 1905)^[7], M. Bleiberg, M. Henschober i spółka (w 1911 posiadali 538 ha)^[8], później Olga Janowska i wspólnicy (ok. 1914-1918)^[9][10]. Ostatnim właścicielem był prof. Ludwik Ehrlich^[11].

Według różnych źródeł dwór mógł powstać w czasie od połowy do końca XIX wieku^{[12][13][14][15]}. Pierwotnie jego właścicielami byli Wolińscy i Janowscy^[12].

W 1897 w pobliżu dworu, na terenie majątku ówczesnych właścicieli rodziny Wolińskich (w tym Grzegorza Wolińskiego^[16]), wybudowano budynek szkolny^[17]. W okresie II Rzeczypospolitej w 1924 obiekt był przebudowywany; wówczas właścicielem budynku dworu był prof. Ludwik Ehrlich^[17][13][12]. Powierzchnia jego majątku obejmującego dwór i park wynosił wówczas 175 ha^[18]. Ludwik Ehrlich przebywał we dworze, który stanowił dla niego, jego żony i dwóch dzieci (w tym córki Krystyny) miejsce wypoczynku^[19]. Profesor był ostatnim właścicielem Falejówki^[20][13].

Po wybuchu II wojny światowej w okresie okupacji niemieckiej dwór był pod zarządem niemieckim^[21]. Od 1947 budynek dworu służył celom szkoły (w pomieszczeniach parterowych stworzono pięć klas szkolnych, a na piętrze zamieszkiwał kierownik placówki)^[17]. W latach 70., w związku z pogorszeniem stanu budynku, przestał pełnić funkcję szkoły (w 1975, została przeniesiona do nowego budynku, później w 1997 powstał kolejny – obecnie istniejący – od strony północnej dworu)^[17].

Budynek dworu jest murowany, w części drewniany, otynkowany, piętrowy^[12]. Od strony południowej do budynku przylega park dworski^[13], w którym został zachowany starodrzew (dęby, modrzewie) oraz altana^[12].

Cały zespół dworski, w skład którego wchodzą dwór i park dworski, zostały wpisane do rejestru zabytków w 1993.

Po kontroli przeprowadzonej w 2013 Najwyższa Izba Kontroli negatywnie oceniła gospodarowanie przez gminę Sanok zabytkiem nieruchomym – zespołem dworskim w Falejówce^[22].

Zobacz też

• Lista zabytków w gminie Sanok w artykule „Wiki Lubi Zabytki”

Przypisy

Bibliografia

• Sylwester Polakowski: Pozostałości założeń dworskich województwa podkarpackiego. Krosno: Lygian, 2012, s. 434. ISBN 978-83-935995-0-9.
• Bartosz Podubny: Gminny program opieki nad zabytkami gminy Sanok na lata 2015–2018. edziennik.rzeszow.uw.gov.pl. s. 40. [dostęp 2016-10-21].