Dwór w Grzędzie
 nr rej. 46-227-0094 | |
 Dwór | |
| Państwo |  Ukraina |
|---|---|
| Miejscowość | Grzęda |
| Typ budynku | dwór |
| Rozpoczęcie budowy | XVII w. |
| Ważniejsze przebudowy | XIX w. |
| Pierwszy właściciel | Stanisław Lubomirski, |
| Kolejni właściciele | Ludwika Honorata Pociej Lubomirska, Józef Schneider, Aleksander Sozański, Stanisław Sozański, Mieczysław Piniński, Stanisław Skarbek, Kajetan Czarkowski-Golejewski |
Położenie na mapie obwodu lwowskiego  | |
Położenie na mapie Ukrainy  (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de | |
 49°56′16″N 24°02′03″E/49,937778 24,034167 | |
Dwór w Grzędzie – zabytkowy dwór wybudowany w XVII w. w Grzędzie. Pierwotnie obiekt mógł być małą fortecą[1].
Historia
Niewielki murowany, jednokondygnacyjny dwór z parterem, kaplicą oraz lochami i piwnicami z XVII w. Głębokie piwnice i pomieszczenie na parterze[2] z pięknym sklepieniem pochodzą z co najmniej XVII w. Drugie piętro, nie posiadające specjalnych elementów architektonicznych, zostało zbudowane w XIX w.[3] Od frontu dwór posiada ciężki i głęboki portyk z czterema masywnymi kolumnami, na których oparty jest balkon piętra. Portyk utworzył zadaszone wejście do dworu[3]. Dookoła majątku są ślady dość potężnych wałów, a także ostatki parku ze starymi drzewami.
Wyposażenie
Ostatni właściciel (dzierżawca[4]) majątku Kajetan Czarkowski-Golejewski mieszkał tu przed rozpoczęciem II wojny światowej niecałe dwa lata, ale udało mu się zgromadzić w swojej posiadłości wiele cennych dzieł sztuki. W jednej sali, ściany były obwieszone trofeami myśliwskimi, znajdowało się tu pudełko z karpackiego cedru – prezent od Andrzeja Szeptyckiego, metropolity ukraińskiego kościoła greckiego. Centralne miejsce w jadalni zajmował ogromny dębowy stół z intarsjami, z gdańskimi nogami z XVII w. Został kupiony w 1939 roku w Prusach Wschodnich. Wokoło stały krzesła dębowe wykonane na wzór antyczny. Również w jadalni były dwa gdańskie kredensy z XVIII w. W innym pokoju na parterze, w który zachował się oryginalny kamienny kominek, były białe meble w stylu Ludwika XV, a także importowane z Prus. W specjalnej niszy na schodach stała drewniana rzeźba św. Jana z XVII w. Górna sala służyła jako salon. W sali balowej, która nie została odpowiednio wyposażona w 1939 r. stał tylko fortepian Steinway, przy którym został namalowany kompozytor Ignacy Paderewski. Ćwiczył na nim podczas koncertów, które dał w 1914 roku. W dwóch sąsiednich salonach były również stylowe meble, empirowy sekretarzyk, kredens w kształcie liry, w tym samym kształcie stolik, empirowa kołyska, w której wzrosło pięć pokoleń przodków ówczesnych właścicieli, dwie szafy, duże wiedeńskie biuro w stylu Marii Teresy, dwie bardzo cenne skrzynie, które zostały zakupione ze zbiorów Dzieduszyckich, łóżko w stylu empirowym. Był srebrnym talerzu, w którego wnętrzu grawerowano daty śmierci poprzedników, w tym właściciela Klemensa Rudnickiego. Wśród zbiorów obrazów były dwa Juliusza Kossaka i dwa stare pejzaże szkoły holenderskiej zakupione u Dzieduszyckich, wielkie portrety rodzinne, marmurowe popiersie Marii Felicji Czarkowskiej-Golejewskiej (1909-1994)[5], córki Cyryla Czarkowskiego-Golejewskiego (1885-1940)[6] brata przyrodniego Kajetana, zegar w stylu imperialnym, kandelabry, kolekcja 20 zegarków z XVIII i XIX w. (m.in. ręczny i słoneczny), posągi Buddy z Syjamu (jeden ponadmetrowy), głowa Buddy z brązu, którą hr. Kajetan znalazł w ruinach świątyń syjamskiej, portret chińskiego mandaryna na jedwabiu, dwa komplety toaletowe, zbiór miniatur. Najbardziej cenna w bibliotece była pierwsza edycja Adama Mickiewicza z jego osobistą dedykacją w wydaniu Pana Tadeusza, album fotografii i dagerotypów o sławnych Polakach epoki Napoleona III[3]. Za czasów władzy radzieckiej pałac przerobiono na wielomieszkaniowy dom. Obecnie jest zaniedbany i powoli popada w ruinę.
Galeria
Ściana północna
Zwieńczenie kolumny
Wejście północne od parku
Brama wjazdowa
Kapliczka
Kapliczka
Przypisy
- ↑ Roman Aftanazy, Dzieje rezydencji na dawnych kresach Rzeczypospolitej, wyd. drugie przejrzane i uzupełnione, t. 7: Województwo ruskie, Ziemia Halicka i Lwowska, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1995, s. 302-306, ISBN 83-04-04229-0, ISBN 83-04-03701-7 (całość).
- ↑ Zgodnie ze źródłem – na pierwszym piętrze według norm w krajach byłego ZSRR
- ↑ a b c Гряда. castles.com.ua. [dostęp 2016-02-10].
- ↑ Ziemia lwowska: Przewodnik po Ukrainie Zachodniej. Część III Ziemia Lwowska. Pruszków: Oficyna Wydawnicza „Rewasz”, 2007, s. 107. ISBN 978-83-89188-66-3.
- ↑ Maria Czarkowska-Golejewska. genealogia.grocholski.pl. [dostęp 2016-02-11].
- ↑ Cyryl Czarkowski-Golejewski. genealogia.grocholski.pl. [dostęp 2016-02-11].
Linki zewnętrzne
- Grzęda (po rusku Hriada), [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. II: Derenek – Gżack, Warszawa 1881, s. 890., s. 890–891
- Гряда. Замки та храми Україниukr.
Media użyte na tej stronie
Autor: RosssW, Licencja: CC BY-SA 4.0
Районы Львовской области с 17 июля 2020 года.
(c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de
Location map of Ukraine
Blue Shield - the Distinctive emblem for the Protection of Cultural Property. The distinctive emblem is a protective symbol used during armed conflicts. Its use is restricted under international law.
