Dwór w Idzikowie

Dwór Idzików

nr rej. 66 220/764 z 30.09.1960[1]
Dwór w Idzikowie (2017)
Państwo	Polska
Województwo	dolnośląskie
Miejscowość	Idzików
Adres	Idzików 66, 57-500 Bystrzyca Kłodzka
Typ budynku	dwór
Styl architektoniczny	renesansowo-barokowy
Kondygnacje	2
Ukończenie budowy	2 połowa XV w.
Położenie na mapie gminy Bystrzyca Kłodzka Dwór Idzików
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Dwór Idzików
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego Dwór Idzików
Położenie na mapie powiatu kłodzkiego Dwór Idzików
50°17′19″N 16°45′17″E/50,288611 16,754722

Dwór Idzików (niem. Oberhof Kieslingswalde) – zabytkowy renesansowo-barokowy dwór w Idzikowie na ziemi kłodzkiej, z 2 połowy XV wieku. Obecnie w ruinie.

Położenie

Dwór Idzików położony jest w centrum wsi przy dawnym majdanie folwarcznym^[2]. Jest budowlą o przysadzistej, wydłużonej sylwecie, ustawioną szczytem do głównej drogi wiejskiej i, wiodącego przez mostek nad potokiem Biała Woda, wjazdu na dziedziniec. W skład zabudowań dworskich oprócz głównego budynku wchodzą jeszcze obiekty gospodarcze z XVIII wieku, zaś w jego pobliżu znajdują się resztki zabytkowego renesansowego ogrodu o powierzchni 0,5 ha, który znacznie został obecnie zniekształcony^[3].

Historia

Nie znamy początków historii dworu. Pewne natomiast jest to, że istniał on już przed 1477 rokiem, a w 1599 roku był wzmiankowany jako siedziba Reichenbachów. W ciągu kolejnych stuleci forma budynku uległa licznym przebudowom. Najstarsze jego fragmenty pochodzą z końca XV wieku lub z początku XVI wieku i zachowały się w części północnej, nieco odchylonej od osi oraz prawdopodobnie stanowią one resztki wieży mieszkalnej. Obiekt był wielokrotnie niszczony przez pożary (1622, 1651, 1664), a następnie odbudowywany, przebudowywany i rozbudowywany, co skutkowało wieloma nieregularnościami w jego planie, układzie wnętrz i kompozycji elewacji, szczególnie zachodniej (zakłócenia w rytmie osi i kształcie otworów okiennych oraz podziale płaszczyzny ściany). Nie wiadomo jak wyglądał on w XVIII wieku. Źródła odnotowują wyłącznie, że był on dwukondygnacyjny^[4].:

Po przejęciu dóbr przez Magnisów w 1804 roku, obiekt utracił rangę szlacheckiej siedziby, ale został zmodernizowany i otrzymał formę, którą w znacznej mierze zachował do dzisiaj (wyłącznie pomieszczenia z pierwszego piętra zostały gruntownie przebudowane na początku XX wieku, m.in. w miejsce drewnianych stropów z podsufitką i dekoracyjnymi stiukowymi rozetami założono nowe stropy ceramiczne na metalowych dźwigarach)^[4].

Po 1945 roku obiekt został przejęty przez władze polskie i zaadaptowany na biura dla administracji miejscowego PGR-u. W 1977 roku część budowli uległa zniszczeniu i została rozebrana, a dwór prowizorycznie zabezpieczono. Obecnie obiekt stoi pusty^[5].

Architektura

Obiekt obecnie jest budowlą dwukondygnacyjną, założoną na wydłużonym planie o nieco zwichrowanej osi wzdłużnej, przykrytą czterospadowym dachem z niewielkimi lukarnami. Część północną, jednotraktową od południowej, dwutraktowej oddziela korytarz, w którym umieszczono trójbiegowe schody założone na planie litery T. We wnętrzach przyziemia zastosowano sklepienia kolebkowe, kolebkowe z lunetami i sklepienia żaglowe. Elewację wschodnią (fasadę) i północną z pozostałościami wolutowego szczytu uporządkowano i ujednolicono stylistycznie. W tym celu na kondygnacji piętra zastosowano podział ramowy w postaci lizen wspartych na listowym gzymsie kordonowym, a okna oprawiono w tynkowe, uszakowate opaski i łukowate obdasznice, pod którymi zaprojektowano dekorację z motywami liści palmowych^[4].

Przypisy

Bibliografia

• Popularna Encyklopedia Ziemi Kłodzkiej, pod red. Janusza Laski i Mieczysława Kowalcze, t. 1, KTO, Kłodzko 2009.
• Słownik geografii turystycznej Sudetów, pod red. M. Staffy, t. 15, I-BIS, Wrocław 1994.

Linki zewnętrzne

• Opis budowli wraz ze zdjęciami dawnymi i współczesnymi na stronie "Vratislvia Amici" [on-line] [dostęp: 4.02.2012]
• Zdjęcia wnętrz dworu na stronie "Vratislvia Amici" [on-line] [dostęp: 4.02.2012]
• Zdjęcia zabudowań folwarcznych dworu na stronie "Vratislvia Amici" [on-line] [dostęp: 4.02.2012]