Dwór w Janowicach Wielkich

Pałac Schaffgotschów
Symbol zabytku nr rej. A/903/259 z 23 kwietnia 1951
Ilustracja
Państwo

 Polska

Województwo

 dolnośląskie

Miejscowość

Janowice Wielkie

Styl architektoniczny

renesans, barok, klasycyzm

Kondygnacje

4

Rozpoczęcie budowy

1608

Ważniejsze przebudowy

1775
1830-1840
1920
2005

Pierwszy właściciel

Daniel Schaffgotsch

Położenie na mapie gminy Janowice Wielkie
Mapa konturowa gminy Janowice Wielkie, blisko centrum na prawo znajduje się ikonka pałacu z opisem „Pałac Schaffgotschów”
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego
Mapa konturowa województwa dolnośląskiego, blisko centrum na lewo znajduje się ikonka pałacu z opisem „Pałac Schaffgotschów”
Położenie na mapie powiatu karkonoskiego
Mapa konturowa powiatu karkonoskiego, po prawej znajduje się ikonka pałacu z opisem „Pałac Schaffgotschów”
Ziemia50°52′54,4″N 15°55′25,3″E/50,881778 15,923694

Pałac w Janowicach Wielkich – zespół pałacowy[1] usytuowany w północnej części wsi, na północnym brzegu niedaleko płynącego Bobru.

Dolina Pałaców i Ogrodów-mapa

Historia

Pałac w Janowicach zbudowany w XIV wieku przez rycerza von Beier. Hrabia Daniel von Schaffgotsch, właściciel pobliskiego Bolczowa, zlecił w latach 1608-1609 rozbudowę dworu. Po szkodach w 1642 roku podczas wojny trzydziestoletniej i po podpaleniu przez wojska szwedzkie w roku 1645 posiadłość znajdowała się w rękach rodziny von Manschwitz, a następnie: von Promnitz i zu Stolberg-Wernigerode. Barokowy kształt rezydencja przybrała w 1775 r., a kolejnej przebudowy dokonano w roku 1830. w latach 1830-1840 (wówczas dla Wilhelma Stolberga) założono piękny, dobrze zachowany do dziś park krajobrazowy z widokiem na Janowice, Rudawy Janowickie i pobliskie Góry Sokole. Park został wpisany na listę zabytków w 1977 roku. Do dziś w parku zachowało się blisko siedemset drzew. W 1803 r. powstały stylowe, drewniane, przysłupowo-ryglowe budynki gospodarcze. W 1917 pożar strawił oficyny, które wkrótce odbudowano przeznaczając część zabudowań gospodarczych pod schronisko młodzieżowe. Rozbudowano je w 1920 r. Z renesansowego detalu zachował się kominek w dawnej sali balowej. Po II wojnie światowej znajdowały się tu początkowo biura komunalne. W 1962 r. umieszczono w pałacu dom pomocy społecznej, który funkcjonuje do dziś[2]. Dziś zespół pałacowy należy do jednych z najlepiej utrzymanych obiektów z tego okresu.

Dwór

Opis obiektu

Plan założenia składa się z wydłużonego prostokątnego korpusu oficyny oraz przyległego od zachodu kwadratowego założenia głównego z osiowo usytuowaną sienią. Na zachód od niej występuje układ dwutraktowy, na wsch. trzytraktowy, z korytarzowym traktem środkowym, z którego prowadzi przejście do oficyny. Budynek główny o bryle zwartej przykryty dachem czterospadowym. Oficyna posiada dachy kalenicowe z licznymi facjatami. W elewacji frontowej na osi występuje portal z kluczem i datą 1765. Po bokach gładkie pilastry na cokołach, podtrzymujące gierowany gzyms. Wnętrza korpusu głównego zachowały jedynie sklepione pomieszczenia piwnic i parteru (pocz. XVII i XVIII w.). W oficynie większość pomieszczeń zachowała historyczny charakter. Znaczną część zajmuje wielka sala balowa, obejmująca wysokość dwóch kondygnacji, po wschodniej stronie występuje empora wsparta na toskańskich kolumnach. Sufit posiada obramowania nieistniejącego obecnie plafonu. Obok sali balowej zachowało się pomieszczenie z kominkiem, na którym umieszczono żeliwną tarczę herbową Stolbergów z wyżej umieszczoną książęcą koroną. Wnętrze kominka wypełniają renesansowe żeliwne, płaskorzeźbione płyty pochodzące najprawdopodobniej z Dolnej Saksonii, być może z siedziby rodowej Wernigerode.

Zobacz też

Przypisy

  1. Wykaz zabytków nieruchomych wpisanych do rejestru zabytków – stan na 30 września 2010 r.. Warszawa: Krajowy Ośrodek Badań i Dokumentacji zabytków, 2010. (pol.)
  2. Janusz Czerwiński, Ryszard Chanas: Dolny Śląsk - przewodnik. Warszawa: Sport i Turystyka, 1977 s. 210

Bibliografia

  • Wojciech Kapałczyński, Piotr Napierała: Zamki, pałace i dwory Kotliny Jeleniogórskiej. Wrocław: Fundacja Doliny Pałaców i Ogrodów Kotliny Jeleniogórskiej, 2005, s. 65-67. ISBN 83-92292-21-9.
  • Zabytki sztuki w Polsce : Śląsk. Warszawa: Krajowy Ośrodek Badań i Dokumentacji Zabytków, 2006., 2005, s. 338-339. ISBN 83-92290-61-5.Sprawdź autora:1.

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Lower Silesian Voivodeship location map.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of [[:en:Lower Silesian Voivodeship]Lower Silesian Voivodeship]], Poland. Geographic limits of the map:
  • N: 51.9134 N
  • S: 49.9809 N
  • W: 14.7603 E
  • E: 17.9091 E
Distinctive emblem for cultural property.svg
Blue Shield - the Distinctive emblem for the Protection of Cultural Property. The distinctive emblem is a protective symbol used during armed conflicts. Its use is restricted under international law.
POL województwo dolnośląskie flag.svg
Flaga województwa dolnośląskiego
Legenda dwor.svg
Symbol dworu do legendy mapy
Map of the Jelenia Góra valley, Lower Silesia, Poland - 20081010.jpg
Autor: Fundacja Dolina Pałaców i Ogrodów., Licencja: CC BY 3.0
Mapa z oznaczeniem pałaców i zamków Kotliny Jeleniogórskiej.
Pomnik Historii logo.svg
Logo Pomników Historii Polski
Chojnik1.jpg
Zamek Chojnik - litografia z poczatku XIX wieku
Janowice Wielkie, dwór Schaffgotschów 2.jpg
Autor: Platanacero, Licencja: CC BY-SA 4.0
Janowice Wielkie, dawny dwór rodu Schaffgotschów, obecnie Dom Pomocy Społecznej.
Janowiec Wielki (gmina) map.png
Autor: Smat, Licencja: CC BY-SA 2.0
Location map
DPS Janowice Wielkie.jpg
(c) I, Jojo, CC-BY-SA-3.0
Dom Pomocy Społecznej w Janowicach Wielkich