Dwór w Jasionie
 nr rej. A/346/60 z 7 marca 1960[1] | |
 Ruiny dworu w Jasionie (2012) | |
| Państwo |  Polska |
|---|---|
| Miejscowość | Jasiona |
| Adres | ul. Główna |
| Styl architektoniczny | późny barok z elementami klasycystycznymi |
| Inwestor | Maksymilian Fragstein i Franciszka Tluck |
| Ukończenie budowy | 1799 |
| Zniszczono | 1945, koniec l. 80. XX w. |
| Odbudowano | 1954 |
| Pierwszy właściciel | Maksymilian Fragstein i Franciszka Tluck |
| Kolejni właściciele | PGR (od 1954 do l. 80. XX w.) |
Położenie na mapie gminy Zbrosławice  | |
Położenie na mapie Polski  (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de | |
Położenie na mapie województwa śląskiego  | |
Położenie na mapie powiatu tarnogórskiego  | |
 50°28′18,14″N 18°40′30,90″E/50,471706 18,675250 | |
Dwór w Jasionie – późnobarokowy dwór z końca XVIII wieku znajdujący się w Jasionie w gminie Zbrosławice; współcześnie ruina. Wpisany do rejestru zabytków województwa śląskiego[1].
Historia
Dwór w Jasionie ufundowany został w 1799 roku przez Maksymiliana Fragsteina oraz jego żonę Franciszkę Tluck[2]. W 1880 wokół dworu założono park o powierzchni ok. 2 ha; do dziś znajduje się w nim pomnikowy dąb czerwony o obwodzie 358 cm[3].
Posiadłość została uszkodzona podczas działań wojennych w 1945 roku, gruntownie wyremontowana w 1954. W czasach tzw. Polski Ludowej wykorzystywana przez miejscowe państwowe gospodarstwo rolne. Od końca lat 80. XX wieku dwór jest opuszczony i popadł w ruinę[3].
Architektura
Budynek wybudowany w stylu późnego baroku z klasycystycznymi detalami. Murowany z cegły, potynkowany, wzniesiony na rzucie prostokąta, dwukondygnacyjny, częściowo podpiwniczony, nakryty był mansardowym dachem z wystawkami[3][4]
Elewacja frontowa siedmioosiowa, z centralnym dwukondygnacjowym ryzalitem, w którym na parterze znajdował się przedsionek, zaś na piętrze kaplica. W elewacji tylnej również obecny ryzalit na osi, przekształcony w wyniku przebudowy w 1954. Układ wnętrz również zmieniony w czasach PRL-u. We wnętrzach obecne były elementy klasycystycznej stolarki[4]. Nad wejściem znajdowała się żeliwna płyta z herbem Fragsteinów i datą budowy; w połowie XX wieku zastąpiona wizerunkiem gołąbka pokoju i datą 1954[5].
Obecnie dwór jest ruiną pozbawioną dachu, stropów oraz wewnętrznych ścian działowych. Z dawnych zdobień elewacji zachowały się jedynie fragmenty kanelowanych lizen w narożnikach oraz prostokątnych obramowań otworów okiennych[4]. Ruinę otacza zaniedbany park oraz zniszczone budynki dawnego folwarku[2][4].
Przypisy
- ↑ a b Rejestr zabytków nieruchomych w województwie śląskim. Narodowy Instytut Dziedzictwa. [dostęp 2018-12-31].
- ↑ a b Rafał Piernikarczyk: Ruina w gąszczu zieleni (pol.). W: Gość Niedzielny [on-line]. gliwice.gosc.pl, 2012-09-06. [dostęp 2019-03-31].
- ↑ a b c Załącznik nr 1 do Uchwały Nr XLIV/475/10 Rady Gminy Zbrosławice z dnia 24 czerwca 2010r. - Plan Odnowy Miejscowości Jasiona na lata 2010–2017. bip.zbroslawice.pl, 2010-06-24. [dostęp 2019-03-31].
- ↑ a b c d Jasiona (pol.). palaceslaska.pl. [dostęp 2019-03-31].
- ↑ Arkadiusz Kuzio-Podrucki, Mirosław Ogiński: Rezydencje śląskiej Szlachty – Powiat Tarnogórski, Powiat Lubliniecki, Piekary Śląskie, Bytom. Tarnowskie Góry: Stowarzyszenie Artystów Śląskich StAŚ, 2012. ISBN 978-83-936607-0-4.
Media użyte na tej stronie
(c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de
Location map of Poland
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of en:Silesian Voivodeship with counties (powiats) and municipalities (gminas). Geographic limits of the map:
- N: 51.1617 N
- S: 49.2956 N
- W: 17.8872 E
- E: 20.0559 E
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Tarnowskie Góry County with urbanized area highlighted. Geographic limits of the map:
- N: 50.6412 N
- S: 50.3183 N
- W: 18.55 E
- E: 19.154 E
Blue Shield - the Distinctive emblem for the Protection of Cultural Property. The distinctive emblem is a protective symbol used during armed conflicts. Its use is restricted under international law.
Symbol dworu do legendy mapy
Historical coat of arms of Upper Silesia (Oberschlesien). The region is now in Poland and there exists the voivodship of Silesia, but it has different borders.
Autor: