Dwór w Jasionie

Dwór w Jasionie
Symbol zabytku nr rej. A/346/60 z 7 marca 1960[1]
Zdjęcie przedstawia ruiny budynku schowane w gęstych zaroślach. Brakuje dachu. Ściany budynku posiadają liczne ubytki, brakuje okien i drzwi, a otwory okienne i drzwiowe są zrujnowane. W wielu miejscach brakuje tynku i widać gołą, czerwoną cegłę.
Ruiny dworu w Jasionie (2012)
Państwo Polska
MiejscowośćJasiona
Adresul. Główna
Styl architektonicznypóźny barok z elementami klasycystycznymi
InwestorMaksymilian Fragstein i Franciszka Tluck
Ukończenie budowy1799
Zniszczono1945, koniec l. 80. XX w.
Odbudowano1954
Pierwszy właścicielMaksymilian Fragstein i Franciszka Tluck
Kolejni właściciele

PGR (od 1954 do l. 80. XX w.)

Położenie na mapie gminy Zbrosławice
Mapa konturowa gminy Zbrosławice, u góry nieco na lewo znajduje się ikonka pałacu z opisem „Dwór w Jasionie”
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa śląskiego
Mapa konturowa województwa śląskiego, blisko centrum na lewo u góry znajduje się ikonka pałacu z opisem „Dwór w Jasionie”
Położenie na mapie powiatu tarnogórskiego
Mapa konturowa powiatu tarnogórskiego, po lewej znajduje się ikonka pałacu z opisem „Dwór w Jasionie”
Ziemia50°28′18,14″N 18°40′30,90″E/50,471706 18,675250

Dwór w Jasionie – późnobarokowy dwór z końca XVIII wieku znajdujący się w Jasionie w gminie Zbrosławice; współcześnie ruina. Wpisany do rejestru zabytków województwa śląskiego[1].

Historia

Dwór w Jasionie ufundowany został w 1799 roku przez Maksymiliana Fragsteina oraz jego żonę Franciszkę Tluck[2]. W 1880 wokół dworu założono park o powierzchni ok. 2 ha; do dziś znajduje się w nim pomnikowy dąb czerwony o obwodzie 358 cm[3].

Posiadłość została uszkodzona podczas działań wojennych w 1945 roku, gruntownie wyremontowana w 1954. W czasach tzw. Polski Ludowej wykorzystywana przez miejscowe państwowe gospodarstwo rolne. Od końca lat 80. XX wieku dwór jest opuszczony i popadł w ruinę[3].

Architektura

Na zdjęciu widać zrujnowany budynek gospodarczy z czerwonej cegły. Otwory okienne i drzwiowe w wielu miejscach są zamurowane. Dach drewniany, kryty najpewniej gontem, w wielu miejscach dziurawy. W niektórych miejscach dziury w dachu zostały załatane niepasującymi do reszty dachówkami, w innym miejscu zwykłą folią. Przed budynkiem rozciągają się gęste chaszcze.
Ruiny zabudowań gospodarczych w pobliżu dworu (2012)

Budynek wybudowany w stylu późnego baroku z klasycystycznymi detalami. Murowany z cegły, potynkowany, wzniesiony na rzucie prostokąta, dwukondygnacyjny, częściowo podpiwniczony, nakryty był mansardowym dachem z wystawkami[3][4]

Elewacja frontowa siedmioosiowa, z centralnym dwukondygnacjowym ryzalitem, w którym na parterze znajdował się przedsionek, zaś na piętrze kaplica. W elewacji tylnej również obecny ryzalit na osi, przekształcony w wyniku przebudowy w 1954. Układ wnętrz również zmieniony w czasach PRL-u. We wnętrzach obecne były elementy klasycystycznej stolarki[4]. Nad wejściem znajdowała się żeliwna płyta z herbem Fragsteinów i datą budowy; w połowie XX wieku zastąpiona wizerunkiem gołąbka pokoju i datą 1954[5].

Obecnie dwór jest ruiną pozbawioną dachu, stropów oraz wewnętrznych ścian działowych. Z dawnych zdobień elewacji zachowały się jedynie fragmenty kanelowanych lizen w narożnikach oraz prostokątnych obramowań otworów okiennych[4]. Ruinę otacza zaniedbany park oraz zniszczone budynki dawnego folwarku[2][4].

Przypisy

  1. ↑ a b Rejestr zabytków nieruchomych w województwie śląskim. Narodowy Instytut Dziedzictwa. [dostęp 2018-12-31].
  2. ↑ a b Rafał Piernikarczyk: Ruina w gąszczu zieleni (pol.). W: Gość Niedzielny [on-line]. gliwice.gosc.pl, 2012-09-06. [dostęp 2019-03-31].
  3. ↑ a b c Załącznik nr 1 do Uchwały Nr XLIV/475/10 Rady Gminy Zbrosławice z dnia 24 czerwca 2010r. - Plan Odnowy Miejscowości Jasiona na lata 2010–2017. bip.zbroslawice.pl, 2010-06-24. [dostęp 2019-03-31].
  4. ↑ a b c d Jasiona (pol.). palaceslaska.pl. [dostęp 2019-03-31].
  5. ↑ Arkadiusz Kuzio-Podrucki, Mirosław Ogiński: Rezydencje śląskiej Szlachty – Powiat Tarnogórski, Powiat Lubliniecki, Piekary Śląskie, Bytom. Tarnowskie Góry: Stowarzyszenie Artystów Śląskich StAŚ, 2012. ISBN 978-83-936607-0-4.
Zamki i pałace na Górnym Śląsku
Istniejące
Nieistniejące

Upper Silesia coat of arms.png

Media użyte na tej stronie

Silesian Voivodeship location map2.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of en:Silesian Voivodeship with counties (powiats) and municipalities (gminas). Geographic limits of the map:
  • N: 51.1617 N
  • S: 49.2956 N
  • W: 17.8872 E
  • E: 20.0559 E
Tarnowskie Góry County location map 2.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Tarnowskie Góry County with urbanized area highlighted. Geographic limits of the map:
  • N: 50.6412 N
  • S: 50.3183 N
  • W: 18.55 E
  • E: 19.154 E
Distinctive emblem for cultural property.svg
Blue Shield - the Distinctive emblem for the Protection of Cultural Property. The distinctive emblem is a protective symbol used during armed conflicts. Its use is restricted under international law.
Upper Silesia coat of arms.png
Historical coat of arms of Upper Silesia (Oberschlesien). The region is now in Poland and there exists the voivodship of Silesia, but it has different borders.
Gmina Zbrosławice location map.png
Autor:
OpenStreetMap contributors
, Licencja: CC BY-SA 2.0
Location map of gmina Zbrosławice, Poland
Ta mapa of gmina Zbrosławice została utworzona dzięki danym z projektu OpenStreetMap, zbieranym przez społeczność. Mapa ta może być niekompletna i zawierać błędy. Niewskazane jest poleganie wyłącznie na niej w nawigacji.
Legenda dwor.svg
Symbol dworu do legendy mapy
Jasiona, dwór, widok od pd-zach..JPG
Autor: Bazie, Licencja: CC BY-SA 3.0 pl
Ruiny dworu w Jasionie