Dwór w Lipkowie

Dwór w Lipkowie

nr rej. 1057/48
Państwo	Polska
Miejscowość	Lipków
Typ budynku	dwór
Styl architektoniczny	klasycyzm
Architekt	Hilary Szpilowski
Rozpoczęcie budowy	1792
Zniszczono	1948, odbudowany 1957
Pierwszy właściciel	Jakub Paschalis Jakubowicz
Położenie na mapie gminy Stare Babice Dwór w Lipkowie
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Dwór w Lipkowie
Położenie na mapie województwa mazowieckiego Dwór w Lipkowie
Położenie na mapie powiatu warszawskiego zachodniego Dwór w Lipkowie
52°16′45,944″N 20°48′18,961″E/52,279429 20,805267

Dwór w Lipkowie – klasycystyczny dwór położony we wsi Lipków w gminie Stare Babice w województwie mazowieckim, w pobliżu Puszczy Kampinoskiej i niedaleko drogi Warszawa – Sochaczew. Obecnie mieści się w nim plebania.

Historia

Dwór został zbudowany w 1792 roku przez Jakuba Paschalisa Jakubowicza, Ormianina przybyłego do Polski w latach 60. XVIII wieku z Tokatu w Poncie^[1] i nobilitowanego przez króla Stanisława Augusta Poniatowskiego za pomnażanie pożytecznych rękodzieł. Autorem projektu był Hilary Szpilowski. Dwór jest budowlą parterową, nakrytą dachem mansardowym z bardzo szerokim ryzalitem na osi zwieńczonym trójkątnym naczółkiem i artykułowanym pilastrami. Naroża obiektu są boniowane. W okresie międzywojennym do budynku dobudowano kolumnowy portyk, który jednak zlikwidowano w trakcie odbudowy po wojnie.

W 1812 dwór stał się własnością najstarszego syna Jakuba Paschalisa Józefa Paschalisa Jakubowicza. Potem Lipków należał do rodzin Miecznikowskich, Worowskich, Młodzianowskich i od 1880 roku do Kazimierza Szetkiewicza, późniejszego teścia Henryka Sienkiewicza. W latach 1881–1883 Sienkiewicz wielokrotnie odwiedzał dwór w Lipkowie. Okolice dworu upamiętnił (podobno na prośbę swojej żony Maryni) w powieści Ogniem i mieczem. Tam odbył się pojedynek Jurka Bohuna z Michałem Wołodyjowskim^[2]. Ksiądz Wacław Kurowski założył we dworze prywatne muzeum historii Lipkowa i jego związków z Sienkiewiczem, jednak zawiesiło ono swoją działalność.

W 1909 roku jego właścicielem był Gustaw Daszkiewicz, następnie Ludwik Suwald. W latach 20. XX wieku majątek Lipków liczył 198 hektarów. Ostatnim właścicielem dworu był Jerzy Suwald. W czasie II wojny światowej obiekt zajmowało wojsko niemieckie, potem został znacjonalizowany.

W 1948 pracownicy PGR przypadkiem zaprószyli ogień wskutek wadliwie przeprowadzonych rur do piecyków węglowych i dwór spłonął. W 1956 roku miejscowa parafia św. Rocha rozpoczęła starania o uzyskanie spalonego dworu z przeznaczeniem na plebanię. W tej sprawie wystosowano nawet podanie do premiera Józefa Cyrankiewicza^[3]. W 1957 roku Urząd do Spraw Wyznań zezwolił Wojewódzkiemu Konserwatorowi Zabytków na przekazanie parafii ruin dworu. W tym samym roku obiekt został odbudowany dzięki staraniom księdza kanonika Stefana Kowalczyka, proboszcza parafii NMP w Warszawie i księdza Wacława Kurowskiego.

Obok budynku znajduje się dawny park dworski i kościół św. Rocha, ufundowany w 1792 roku przez Paschalisa Jakubowicza również według projektu Hilarego Szpilowskiego.

Dwór w Lipkowie służył jako sceneria do kilku filmowych epizodów, m.in. w filmach: Odsiecz wiedeńska, Trzecia część nocy (1971), serial Polskie drogi (1975)^[4], 07 zgłoś się, Katastrofa w Gibraltarze.

Przypisy

Bibliografia

• Piotr Libicki, Marcin Libicki, Dwory i pałace wiejskie na Mazowszu, Warszawa 2009.