Dwór z otoczeniem parkowym w Niegoszowicach

Dwór z otoczeniem parkowym w Niegoszowicach
Symbol zabytku nr rej. A-300 z 29.09.1971 [A-648/M][1]
Ilustracja
Otoczenie parkowe dworu w Niegoszowicach
Państwo

 Polska

Miejscowość

Niegoszowice

Adres

Niegoszowice

Typ budynku

dwór

Styl architektoniczny

klasycyzm

Rozpoczęcie budowy

koniec XVIII w.

Ukończenie budowy

przełom XVIII i XIX w.

Ważniejsze przebudowy

1983–1986

Pierwszy właściciel

ksiądz Michał Sołtyk

Obecny właściciel

osoba prywatna

Położenie na mapie gminy Zabierzów
Mapa konturowa gminy Zabierzów, blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „Dwór z otoczeniem parkowym w Niegoszowicach”
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa małopolskiego
Mapa konturowa województwa małopolskiego, blisko centrum na lewo u góry znajduje się punkt z opisem „Dwór z otoczeniem parkowym w Niegoszowicach”
Położenie na mapie powiatu krakowskiego
Mapa konturowa powiatu krakowskiego, po lewej znajduje się punkt z opisem „Dwór z otoczeniem parkowym w Niegoszowicach”
Ziemia50°07′22,66″N 19°44′06,83″E/50,122960 19,735230

Dwór z otoczeniem parkowym w Niegoszowicach – zabytkowy dwór, znajdujący się w Niegoszowicach, w gminie Zabierzów, w powiecie krakowskim.

Obiekt wraz z otoczeniem ogrodowym i drzewostanem wpisany został do rejestru zabytków nieruchomych województwa małopolskiego.

Historia

Pierwszym właścicielem był dziekan kapituły krakowskiej, ksiądz Michał Sołtyk. Około 1800 roku, wykorzystując stare mury budynku z XVI wieku zajął się budową obecnie istniejącego dworu. Kolejnym dziedzicem został Jan Kanty Bobrowski, a następnie Agnieszka Bathowa. W 1832 roku dwór kupił pułkownik Benedykt Zielonka, a od 1874 właścicielem został Kazimierz Chwalibogowski. Następnym właścicielem został książę Eugeniusz Lubomirski, a jego spadkobiercy w roku 1912 sprzedali majątek hrabiemu Piotrowi Rostworowskiemu, który go w znacznej części rozparcelował.

Ksiądz Michał Sołtyk, będąc dworzaninem i wysłannikiem biskupa Kajetana Sołtyka, przywoził z podróży do Rzymu, Wiednia, Florencji i Wenecji dzieła różnych twórców. Kolekcja składała się z ponad 360 obrazów i sztychów, zbierał też wyroby rzemiosła artystycznego, minerały i kamienie szlachetne[2].

We wrześniu 1939 roku pałac został obrabowany przez Niemców, którzy wywieźli stamtąd m.in. makaty buczackie, kolekcję porcelany sewrskiej i miśnieńskiej oraz zabytkowe wazy, puchary, perskie dywany, rzeźby, szale kaszmirskie i 3 norymberskie zegary z XVII wieku[3].

Rostworowscy na początku lat 70. XX wieku resztówkę sprzedali Zakładowi numer 41 Zjednoczonych Zespołów Gospodarczych Inco-Veritas w Krakowie. Dwór w latach 1983–1986 został gruntownie odrestaurowany, a w parku po stronie północnej wybudowano kilka hal produkcyjnych. Od 1996 roku właścicielem była amerykańska firma NorthStar Ltd z siedzibą w Warszawie. Obiekt został ponownie odrestaurowany na przełomie lat 1999/2000 przez firmę NorthStar, która działała tu do 2005 roku. Po 2005 roku dworek jest w posiadaniu osoby prywatnej.

Architektura

Obiekt wzniesiony w stylu klasycystycznym, murowany, parterowy z piętrową częścią środkową, prawdopodobnie według projektu Sebastiana Sierakowskiego. Wejście do dworu prowadzi przez wgłębiony portyk. Na piętrze znajdowała się kaplica[2]. Z boku dobudowano parterową oranżerię[4]. Dwór niedługo po wybudowaniu utrwalił na rysunku Zygmunt Vogel[2].

Park

Przed pałacem od południowej strony znajduje się park krajobrazowy, zaznaczony na mapie z 1799 roku.

Przypisy

  1. ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo małopolskie, Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2021.
  2. ↑ a b c Libicki 2012 ↓, s. 307.
  3. ↑ Jan Pęckowski: Powiat chrzanowski pod okupacją niemiecką w latach 1939–1945, str. 55
  4. ↑ Krasnowolski 2013 ↓, s. 207.

Bibliografia

  • Julian Zinkow: Wokół Krzeszowic i Alwerni s. 376-378, wyd. Verso Kraków 2008, ISBN 978-83-919281-7-2
  • Julian Zinkow: Krzeszowice i okolice s. 68-69, wyd. PTTK „Kraj” Warszawa-Kraków 1988, ISBN 83-7005-100-6
  • Monografia Gminy Zabierzów, Piotr Hapanowicz (red.), Stanisław Piwowarski (red.), Kraków: wyd. Urząd Gminy Zabierzów, 2009, s. 95, ISBN 978-83-913222-2-2, OCLC 751142908.
  • Jan Pęckowski: Powiat chrzanowski pod okupacją niemiecką w latach 1939–1945, Muzeum w Chrzanowie, Chrzanów 2014 ISBN 978-83-62389-05-6
  • Bogusław Krasnowolski: Leksykon zabytków architektury Małopolski. Kraków: Arkady, 2013. ISBN 978-83-2134744-8.
  • Piotr Libicki: Dwory i pałace wiejskie w Małopolsce i na Podkarpaciu. Poznań: Dom Wydawniczy „Rebis” Sp. z o.o., 2012. ISBN 978-837510-597-1. (pol.)

Media użyte na tej stronie

Lesser Poland Voivodeship location map.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Lesser Poland Voivodeship, Poland. Geographic limits of the map:
  • N: 50.59 N
  • S: 49.07 N
  • W: 18.92 E
  • E: 21.55 E
Distinctive emblem for cultural property.svg
Blue Shield - the Distinctive emblem for the Protection of Cultural Property. The distinctive emblem is a protective symbol used during armed conflicts. Its use is restricted under international law.
Malopolska powiat krakowski gmina Zabierzow Niegoszowice 2 zespol dworski park A-648-M.JPG
Autor: Januszk57, Licencja: CC BY-SA 3.0 pl
Małopolska. Powiat krakowski. Gmina Zabierzów. Niegoszowice 2. Zespół dworski: dwór, park ze stawem.
Kraków County location map02.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Kraków County with urbanized area highlighted. Geographic limits of the map:
  • N: 50.34 N
  • S: 49.87 N
  • W: 19.50 E
  • E: 20.37 E