Dworek Ignacego Paderewskiego w Kąśnej Dolnej
 nr rej. A-216[1] | |
 Widok od strony parkowego jeziorka na front budynku | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Miejscowość | |
| Typ budynku | |
| Inwestor | Paweł Gostkowski |
| Kondygnacje | 1 |
| Ukończenie budowy | 1833 |
| Ważniejsze przebudowy | 1897–1899 |
| Pierwszy właściciel | Paweł Gostkowski |
| Kolejni właściciele | Ignacy Paderewski, Zofia i Włodzimierz Kodrębscy, Stanisław Nowak |
Położenie na mapie gminy Ciężkowice _location_map.png "Mapa lokalizacyjna gminy Ciężkowice") | |
Położenie na mapie powiatu tarnowskiego  | |
Położenie na mapie województwa małopolskiego  | |
Położenie na mapie Polski  (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de | |
 49°46′44,472″N 20°57′06,462″E/49,779020 20,951795 | |
| Strona internetowa | |
Dworek w Kąśnej Dolnej – dworek zlokalizowany w miejscowości Kąśna Dolna, w powiecie tarnowskim, w województwie małopolskim, w Polsce. Budynek pochodzi z pierwszej połowy XIX w.
Jest to murowany parterowy budynek, skierowany na wschód, z otwartym gankiem opartym na czterech kolumnach i zwieńczonym attyką. Dwuspadowy dach dworku przykrywa nieużytkowe poddasze.
W dworku znajduje się m.in. fortepian czeskiej marki Petrof, który należał do Ignacego Jana Paderewskiego. Instrument, na którym tworzył i grał usytuowany jest w neorokokowym salonie budynku[2].
Historia
Wybudowany w 1833 r. przez właściciela wsi, Pawła Gostkowskiego, kąśnieński dwór stał się znany w 1897 r., kiedy to pełnomocnik Ignacego Jana Paderewskiego – Stanisław Roszkowski zakupił go od Barbary z Gostkowskich Jordan Stojowskiej. Przebudowa trwała dwa lata. Uczestniczył w niej artysta stolarz Bolesław Rzeszutko (1876–1920, ojciec Kazimierza, dziadek Wilhelma)[3].
Dworek usytuowany jest na wzgórzu w 16-hektarowym parku założonym na przełomie XVIII i XIX w.[4] Na zboczu w urządzonym parku zasadzono aleje: lipowe, dębowe i wiązowe, a w niżej położonej części ulokowano staw z wysepką[5].
Paderewski przebywał tutaj okresowo, zdecydował jednak, m.in. w związku z ponoszonymi wydatkami, aby zamieszkać gdzie indziej.
W 1903 nowymi właścicielami zostali rotmistrz Włodzimierz Kodrębski i jego żona Zofia z domu Foryst, córka tarnowskiego adwokata Piotra Forysta[6]. Od nich majątek nabył ziemianin z Sanoka, Stanisław Nowak, który zmarł w Kąśnej w 1919[7].
W 1945 majątek upaństwowiono. Umieszczono w nim biuro pobliskiej przetwórni owoców, szkołę podstawową, a potem ośrodek wypoczynkowy dla pracowników firmy „Montin” (na tyłach dworku wybudowano w tym celu stołówkę). Stan zabudowań cały czas pogarszał się.
Popiersie Paderewskiego przy dworku 
Bok i część frontowa dworku 
W parku urządzono zbiornik wodny 
Przy dworku powstał dom pracy twórczej (z prawej)
W 1979 r. gospodarzem dworku zostało Tarnowskie Towarzystwo Muzyczne, które zajęło się odnawianiem budynku oraz parku, a także gromadzeniem pamiątek po Paderewskim. Od 1983 r. w obiekcie zaczęto organizować koncerty muzyki poważnej. W 1990 r. powstało Centrum Paderewskiego Tarnów–Kąśna Dolna, które z czasem (od 11 września 1998 r.) przejęło obowiązki zarządzania dworem i parkiem. Wewnątrz budynku – jedynej zachowanej na świecie posiadłości Paderewskiego – mieszczą się obecnie sale o charakterze muzealnym oraz prowadzona jest działalność koncertowa.
Dwór z oficyną i parkiem 30 maja 1980 r. został wpisany na listę zabytków województwa małopolskiego[1].
Przypisy
- ↑ a b Rejestr zabytków nieruchomych – województwo małopolskie, Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2021, s. 151 [dostęp 2011-10-10].
- ↑ Dwór Paderewskiego – Centrum Paderewskiego w Kąśnej Dolnej. centrumpaderewskiego.pl. [dostęp 2019-11-26]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-11-26)].
- ↑ Andrzej Sanocki. Na dobre i złe. Mój los związany z partią. „Podkarpacie”, s. 5, Nr 17 z 23 kwietnia 1981.
- ↑ Park w Kąśnej Dolnej. [dostęp 2010-08-07].
- ↑ Antoni Sypek, Mój Tarnów, Tarnów: staraniem Fundacji Tarnowskie Towarzystwo Przemysłowe [etc.], 2005, s. 64, ISBN 83-87183-97-0, OCLC 749449381.
- ↑ Antoni Sypek, Mój Tarnów, Tarnów: staraniem Fundacji Tarnowskie Towarzystwo Przemysłowe [etc.], 2005, s. 63, ISBN 83-87183-97-0, OCLC 749449381.
- ↑ Danuta Schneider. Dom Paderewskiego w Ojczyznie. „Głos Nauczyciela”, s. 51, 2003. ISSN 1042-3747.
Bibliografia
- Franciszek Pulit, Dom w Ojczyźnie. Ignacy Jan Paderewski w Kąśnej Dolnej, Fundacja Paderewskiego Chicago, Tarnów – Kąśna Dolna, 1990, 35 stron + 1 nlb, 26 fotografii cz-b, format 215×135 mm.
Linki zewnętrzne
Media użyte na tej stronie
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Lesser Poland Voivodeship, Poland. Geographic limits of the map:
- N: 50.59 N
- S: 49.07 N
- W: 18.92 E
- E: 21.55 E
(c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de
Location map of Poland
Blue Shield - the Distinctive emblem for the Protection of Cultural Property. The distinctive emblem is a protective symbol used during armed conflicts. Its use is restricted under international law.
.jpg)
Autor: Henryk Bielamowicz, Licencja: CC BY-SA 4.0
Kąśna Dolna, Dworek Ignacego Paderewskiego w Kąśnej Dolnej
.jpg)
Autor: Henryk Bielamowicz, Licencja: CC BY-SA 4.0
Kąśna Dolna, Dworek Ignacego Paderewskiego w Kąśnej Dolnej
Autor: KGGucwa, Licencja: CC BY-SA 3.0
Dworek Ignacego Paderewskiego w Kąśnej Dolnej
.jpg)
Autor: Henryk Bielamowicz, Licencja: CC BY-SA 4.0
Kąśna Dolna, Dworek Ignacego Paderewskiego w Kąśnej Dolnej
.jpg)
Autor: Henryk Bielamowicz, Licencja: CC BY-SA 4.0
Kąśna Dolna, Dworek Ignacego Paderewskiego w Kąśnej Dolnej