Dyniska

Dyniska
wieś
Ilustracja
(c) Zbigniew Czernik / Wikimedia PL, CC BY 3.0

Miejsce pamięci Artura Grottgera i Wandy Monné
Państwo

 Polska

Województwo

 lubelskie

Powiat

tomaszowski

Gmina

Ulhówek

Liczba ludności 

270

Strefa numeracyjna

84

Kod pocztowy

22-678[1]

SIMC

0904316

Położenie na mapie gminy Ulhówek
Mapa konturowa gminy Ulhówek, na dole po lewej znajduje się punkt z opisem „Dyniska”
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa lubelskiego
Mapa konturowa województwa lubelskiego, na dole po prawej znajduje się punkt z opisem „Dyniska”
Położenie na mapie powiatu tomaszowskiego
Mapa konturowa powiatu tomaszowskiego, blisko centrum po prawej na dole znajduje się punkt z opisem „Dyniska”
Ziemia50°25′01″N 23°42′37″E/50,416944 23,710278
Strona internetowa

Dyniska – wieś w Polsce położona w województwie lubelskim, w powiecie tomaszowskim, w gminie Ulhówek[2][3].

W latach 1954–195x wieś należała i była siedzibą władz gromady Dyniska, po jej zniesieniu w gromadzie Ulhówek. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa zamojskiego.

Części wsi

Integralne części wsi Dyniska[4]
SIMCNazwaRodzaj
0904322Hajczęść wsi
0904339Kątczęść wsi
0904345Podlipyczęść wsi

Historia

Wieś wymieniana w źródłach po raz pierwszy w 1449 r. pod nazwą Deniska. Do znanych z nazwiska właścicieli należeli: rodzina Nosów w XV w., Gdeszyńscy w XVI w., Dzierżkowie w XVIII w., w końcu Skolimowscy od poł. XIX w. do 1939 r.

Jednym z właścicieli był Julian Skolimowski, oficer szwoleżerów i uczestnik powstania listopadowego. Podczas powstania styczniowego dwór w Dyniskach, leżący w Galicji przy granicy z Królestwem służył powstańcom jako baza. Tutaj leczyli się i ukrywali ranni powstańcy. Dwór był także ośrodkiem życia kulturalnego. W latach 50. XIX w. bywał tu Franciszek Liszt, który udzielał lekcji muzyki. Od czerwca 1866 roku przebywał kilka miesięcy u Skolimowskich Artur Grottger oraz jego narzeczona, Wanda Monné. Ulubionym miejscem ich spotkań była stojąca pośród pól samotna sosna. Artysta narysował w Dyniskach większość rysunków poświęconych walkom powstańczym jakie odbyły się na terenie Litwy oraz Białorusi pod tytułem Lithuania były to cztery kartony „Znak”, „Przysięga”, „Duch” oraz „Widzenie”[5].

Przed II wojną światową wieś zamieszkiwali głównie Ukraińcy, wysiedleni w 1947 r. w ramach akcji „Wisła” do ZSRR i na Ziemie Zachodnie. We wsi działała cerkiew Soboru Matki Bożej, zamieniona po 1947 na kościół, w 1987 zniszczona przez pożar[6].

  • Kościół
    (c) Jakub Kruczek, licencja: CC BY 3.0
    Kościół
  • Rzeźba przedstawiająca Artura Grottgera i Wandę Monné
    (c) Jakub Kruczek, licencja: CC BY 3.0
    Rzeźba przedstawiająca Artura Grottgera i Wandę Monné
  • Równina Bełska w Dyniskach
    Równina Bełska w Dyniskach

Po wojnie teren nieistniejącego dworu zajął PGR. Z dawnych czasów pozostało jedynie kilka dziewiętnastowiecznych nagrobków na miejscowym cmentarzu i zrujnowana kapliczka św. Jana Nepomucena, zbudowana przez Skolimowskich. Sosna, pod którą Grottger spotykał się z narzeczoną, zwana tutaj sosną Grottgera, stała na terenie wsi do 2011 r., kiedy to runęła pod naporem silnych wiatrów[7].

W latach 1988–1992 w Dyniskach wybudowano kościół pw. św. Antoniego.

Uwagi

Opracowane na podstawie: G.Rąkowski – Polska egzotyczna, część II, wyd. „Rewasz” 2004

Przypisy

  1. ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 239 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
  2. ↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200).
  3. ↑ GUS. Rejestr TERYT.
  4. ↑ KSNG: Wykaz urzędowych nazw miejscowości i ich części. opublikowany [w:] Dz.U. z 2013 r. poz. 200 ze zmianami w Dz.U. z 2015 r. poz. 1636. [dostęp 2017-09-16]. (pol.).
  5. ↑ Wiesław Juszczak: Artur Grottger. Pięć cyklów. Warszawa: Wydawnictwo Arkady, 1957, s. 17. ISBN 978-83-213-4495-9.
  6. ↑ Dyniska Stare parafia pw. Świętego Antoniego.
  7. ↑ Runęła sosna Grottgera. ezamosc.pl. [dostęp 2011-03-31]. (pol.).

Linki zewnętrzne

Gmina Ulhówek
Wsie
Osady
Integralne
części wsi

POL gmina Ulhówek COA.png

Media użyte na tej stronie

Lublin Voivodeship location map.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Lublin Voivodeship. Geographic limits of the map:
  • N: 52.35 N
  • S: 50.20 N
  • W: 21.52 E
  • E: 24.25 E
Dyniska - miejsce poświęcone pamięci A. Grottgera i Wandy Monne (1).jpg
(c) Zbigniew Czernik / Wikimedia PL, CC BY 3.0
Kaple ve vesnici Dyniska, Polsko
Dyniska - brzoza Grottgera i kapliczka (04).jpg
(c) Jakub Kruczek, licencja: CC BY 3.0
Rzeźba Artura Grottgera i Wandy Monne
Dyniska (HB1).jpg
Autor: Henryk Bielamowicz, Licencja: CC BY-SA 3.0
wieś Dyniska
Dyniska - kościół.jpg
(c) Jakub Kruczek, licencja: CC BY 3.0
Dyniska - rzymskokatolicki kościół parafialny p.w. św. Antoniego, 1988-1992