Dyrekcja Ceł „Warszawa”
Dyrekcja Ceł „Warszawa” – władza celna II instancji funkcjonująca w II Rzeczypospolitej.
Historia Dyrekcji
Dyrekcja Ceł w Warszawie została powołana na podstawie rozporządzenia Rady Ministrów z 11 października 1922 roku w przedmiocie ustanowienia Dyrekcji ceł, jako okręgowych władz II instancji na obszarze b. zaboru rosyjskiego i austriackiego. Dyrekcja była władzą przełożoną nad urzędami celnymi oraz organami Straży Celnej i podlegała bezpośrednio Ministerstwu Skarbu. Na czele dyrekcji stał dyrektor, mianowany przez ministra skarbu. Wewnętrzną organizację dyrekcji ceł, liczba i stanowiska służbowe zatrudnionych w niej urzędników i niższych funkcjonariuszy określał statut organizacyjny[1][2].
Dyrekcja Ceł w Warszawie rozpoczęła swoją działalność 1 grudnia 1922 roku. Swoją siedzibę miała w Warszawie przy ulicy Miodowej 3[3].
Terytorialny zakres działalności Dyrekcji obejmował obszar województw: kieleckiego, łódzkiego, warszawskiego, lubelskiego, wołyńskiego, poleskiego i białostockiego, z wyjątkiem powiatów: augustowskiego, sejneńskiego, suwalskiego i grodzieńskiego[4].
Do zadań Dyrekcji należało:
- sprawowanie nadzoru nad czynnościami podległych urzędów celnych i organów Straży Celnej,
- wykonywanie budżetu państwa, w ramach posiadanych kompetencji,
- orzekanie w I instancji w sprawach niezastrzeżonych Ministerstwu Skarbu i nie należących do zakresu działania urzędów celnych i organów Straży Celnej,
- orzekanie w II i ostatniej instancji w sprawach należących do zakresu działania podległych urzędów celnych i organów Straży Celnej,
- załatwianie spraw celnych i ochrony granic w zakresie przewidzianym dla władz celnych II instancji przez przepisy celne,
- rozpatrywanie spraw osobowych urzędników i niższych funkcjonariuszy celnych oraz Straż Celnej, a także spraw administracyjnych w zakresie przewidzianym dla administracyjnych władz skarbowych II instancji (Izby Skarbowych)[1].
W skład Dyrekcji Ceł „Warszawa” wchodziły cztery wydziały: administracyjny, postępowania celnego, rachunkowości i kontroli fachowej. Za sprawy służby granicznej odpowiedzialny był wydział administracyjny, a za sprawy postępowania celnego wydział celny[5]. Do 1927 roku dyrekcja posiadała kompetencje nadzoru ochrony polskiej granicy państwowej przez jednostki Straży Celnej na terenie byłego zaboru rosyjskiego[6]. Zasięg kompetencyjny obejmował granicę Prus Wschodnich od Rajgrodu do Mławy oraz granica zachodnia w rejonie przylegającym do województwa kieleckiego. Łączna długość linii granicznej to 441 kilometrów[7].
W kwietniu 1928 roku, po utworzeniu Straży Granicznej, na bazie jednostek granicznych podległych warszawskiej Dyrekcji Ceł, utworzono Mazowiecki Inspektorat Okręgowy Straży Granicznej z siedzibą w Ciechanowie[6].
Urzędnicy Dyrekcji Ceł „Warszawa”
Obsada personalna w 1927 roku[8]:
- prezes – Kwiryn Siewierski
- naczelnik wydziału ochrony granic – Włodzimierz Krzyżanowski
- rewident celny – Teodor Romańczuk
- rewident celny – Zygmunt Śmietański
- sekretarz – Stefan Roszkowski
- sekretarz – Stefan Gisger-Gawroński
- asesor – Mieczysław Wakulski
Inspektoraty Straży Celnej podległe warszawskiej Dyrekcji Ceł
Dyrekcji podlegały trzy Inspektoraty Straży Celnej, 35 wyższych i 833 niższych funkcjonariuszy[9][10]:
- Inspektorat Straży Celnej „Praszka”
- Inspektorat Straży Celnej „Chorzele”
- Inspektorat Straży Celnej „Grajewo”
Przypisy
- ↑ a b Dz.U. z 1922 r. nr 91, poz. 846.
- ↑ Dominiczak 1975 ↓, s. 127.
- ↑ Dz.U. Min. Skarbu ↓, Nr 28 z 1 grudnia 1922 roku, s. 1062. Komunikat Ministerstwa Skarbu w sprawie uruchomienia Dyrekcji Ceł w Warszawie.
- ↑ Dz.U. Min. Skarbu ↓, Nr 28 z 1 grudnia 1922 roku, s. 1062.
- ↑ Dominiczak 1975 ↓, s. 128.
- ↑ a b Kozłowski 2012 ↓, s. 24–25.
- ↑ Dominiczak 1975 ↓, s. 132.
- ↑ Szematyzm Straży Celnej 1927 ↓, s. 161.
- ↑ Kula 1994 ↓, s. 30.
- ↑ Kozłowski 2012 ↓, s. 24.
Bibliografia
- Henryk Dominiczak: Granica polsko–niemiecka 1919–1939. Z dziejów formacji granicznych. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1975.
- Kalendarz z szematyzmem funkcjonariuszy Straży Celnej na rok 1927, Nakładem Zarządu Internatu imienia dra Władysława Rasińskiego dla Dzieci Funkcjonariuszy Straży Celnej, 1927.
- Piotr Kozłowski. Straż Celna zapomnianą formacją graniczną II Rzeczypospolitej – dyslokacja jednostek granicznych w 1926 roku. „Problemy Ochrony Granic”. 50, 2012. Kętrzyn: Centrum Szkolenia Straży Granicznej w Kętrzynie. ISSN 1505-1757.
- Henryk Mieczysław Kula: Polska Straż Graniczna w latach 1928–1939. Warszawa: Wydawnictwo Bellona, 1994. ISBN 8311082671.
- Dziennik Urzędowy Ministerstwa Skarbu, Jagiellońska Biblioteka Cyfrowa, Kraków.