Dyrektor teatru (KV 486)

Dyrektor teatru (Der Schauspieldirektor, KV 486) – jednoaktowy singspiel z muzyką autorstwa Wolfganga Amadeusa Mozarta oraz librettem w języku niemieckim autorstwa Gottlieba Stephanie.

Pierwotnie został napisany z powodu „cesarskiego rozkazu” cesarza Józefa II, który zaprosił 80 gości na prywatny obiad^[1]. Jest uważany za „parodię próżności śpiewaków”^[1], którzy spierają się o status i płace.

Mozart, który określa utwór jako „komedię z muzyką”^[2], napisał go w ramach swojego udział w konkursie muzycznym, w związku z którym odbyło się prywatne przedstawienie zorganizowane 7 lutego 1786 r. przez Józefa II w Pałacu Schönbrunn w Wiedniu^[3]. W tym konkursie niemiecki singspiel, prezentowany na jednym końcu sali, zmierzył się z konkurującą z nim włoskim dziełem - była to opera buffa Antonio Salieriego, Prima la musica e poi le parole (Najpierw muzyka, potem słowa), która była wówczas przedstawiona na drugim końcu sali^[1]. Po premierze odbyło się pierwszy z trzech publicznych przedstawień, które cztery dni później odbyły się 11 lutego w Teatrze Kärntnertor w Wiedniu^[3].

Historia utworu

Utwór powstał w bardzo twórczym okresie życia Mozarta, w tym samym czasie, co jego Wesele Figara, którego premiera odbyła się jeszcze w tym samym roku, wraz z trzema koncertami fortepianowymi i „kilkunastoma ważniejszymi utworami”^[1].

Oprócz uwertury w partyturze znajdują się tylko cztery numery wokalne, a treść muzyczną (około 30 minut)^[4] dopełniają charakterystyczne dla swoich czasów mówione dialogi. Jednym z najważniejszych wydarzeń, które Erik Smith opisuje jako bardzo zabawne, jest to, że „każda dama śpiewa o szlachetności swojej sztuki, próbując pokonać rywalkę coraz wyższymi notami”^[1]. Chociaż została ona opisana jako „głupiutka farsa”, wydaje się, że Mozart skorzystał z okazji, aby napisać poważne arie^[2], a zatem „przesłuchanie” Madame Herz obejmuje jej arię „Da schlägt die Abschiedsstunde” („Tam bije godzina wyjazdu”), podczas gdy Mademoiselle Silberklang śpiewa eleganckie rondo „Bester Jüngling” („Droga młodość”).

Osoby

Treść

Impresario Frank (wraz z towarzyszącym mu Buffem) przesłuchuje dwie aktorki do swojej nowej grupy teatralnej. Podczas gdy oboje są zatrudnieni, kłócą się o to, kto otrzyma główną rolę i kto otrzyma najwięcej. Aby zilustrować ich mocne strony, każda z nich śpiewa uderzającą arię na poparcie swojego twierdzenia (Herz: "Da schlägt die Abschiedsstunde", Silberklang: "Bester Jüngling"). Porozumienie zostaje osiągnięte, gdy tenor Vogelsang interweniuje, w przezabawnym trio Juliana Rushtona: „Ich bin die erste Sängerin” ("Jestem primadonną") zostaje uzgodniony kompromis - każdym otrzymuje „duże pensje i rozliczenia gwiazd”^[2]. Utwór kończy kwartet „Jeder Künstler strebt nach Ehre” (Każdy artysta dąży do chwały).

Bibliografia

• KarolK. Stromenger KarolK., Iskier przewodnik operowy, Warszawa: Iskry, 1976 .
• Smith, Erik (2001). "Der Schauspieldirektor". In Amanda Holden (ed.). The New Penguin Opera Guide. New York: Penguin Putnam. ISBN 0-14-029312-4.
• Rushton, Julian (1998). "Der Schauspieldirektor". In Stanley Sadie (ed.). The New Grove Dictionary of Opera. 4. London: Macmillan. ISBN 0-333-73432-7.

Linki zewnętrzne

• libretto w oryginale (po niemiecku), Karadar Classical Music [dostęp 2019-02-27] [zarchiwizowane z adresu 2008-07-20] .
• Dyrektor teatru – wyciąg fortepianowy w bibliotece Polona

Przypisy