Dys

Artykuł

51°18′57″N 22°35′6″E

- błąd

38 m

WD

51°19'N, 22°34'E

- błąd

2309 m

Odległość

1350 m

Dys
wieś
Ilustracja
Państwo

 Polska

Województwo

 lubelskie

Powiat

lubelski

Gmina

Niemce

Liczba ludności (2020)

2061[1]

Strefa numeracyjna

81

Kod pocztowy

21-003[2]

Tablice rejestracyjne

LUB

SIMC

0387453

Położenie na mapie gminy Niemce
Mapa konturowa gminy Niemce, na dole znajduje się punkt z opisem „Dys”
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa lubelskiego
Mapa konturowa województwa lubelskiego, blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „Dys”
Położenie na mapie powiatu lubelskiego
Mapa konturowa powiatu lubelskiego, u góry nieco na prawo znajduje się punkt z opisem „Dys”
Ziemia51°18′57″N 22°35′06″E/51,315833 22,585000

Dyswieś w Polsce położona w województwie lubelskim, w powiecie lubelskim, w gminie Niemce[3][4].

W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa lubelskiego.

Przez Dys biegnie Dolina Ciemięgi.

Historia

Wieś szlachecka położona była w drugiej połowie XVI wieku w powiecie lubelskim województwa lubelskiego[5].

Dyss (obecnie Dys) w wieku XIX wieś w powiecie lubartowskim[6], gminie Niemce, parafii Dyss. Leży na wyżynie, na 687 stóp nad poziom morza. Według Słownika geograficznego Królestwa Polskiego jest tu kościół parafialny, murowany.

W wieku XV położony w powiecie lubelskim parafii własnej. Kościół i parafię erygował tu w roku 1382 Gabryel hrabia z Górki, dziedzic tej wsi (dokument okazał się nowożytnym falsyfikatem[7]). W wieku XV dziedzicami Dyssa byli krewni Dymitra z Goraja, Tęczyńscy, a także w roku 1440 Jan Głowacz Oleśnicki kasztelan sandomierski [7].

W 1827 roku Dyss miał 51 domów i 440 mieszkańców. Parafia Dyss dekanatu lubartowskiego liczyła w końcu XIX wieku 3094 dusz.(Opisu dostarcza Bronisław Chlebowski SgKP t.II s.258)

II Wojna Światowa

W 1944 roku utworzono tu lotnisko polowe, na którym przejściowo stacjonowały 2 pułki ludowego lotnictwa – 1 Pułk Lotnictwa Myśliwskiego i 2 Pułk Nocnych Bombowców „Kraków”. Od końca sierpnia 1944 roku z lotniska utrzymywano komunikację lotniczą z Białymstokiem i Przemyślem oraz na 5 liniach kurierskich, które łączyły Lublin z większymi miastami, położonymi na wyzwolonych terenach.

Na terenie miejscowości znajdują się także dwa zabytkowe młyny wodne sprzed I wojny światowej oraz kościół wybudowany w XVI w., konsekrowany w 1788 r., pw. Narodzenia św. Jana Chrzciciela. W latach 1590–1610 był w rękach protestantów.

Wieś stanowi sołectwo gminy Niemce[8].

Szlaki turystyczne

Zabytki

  • kościół parafialny, nr rej.: A/564 z 31.12.1971[9]
  • dzwonnica, nr rej.: A/564 z 31.12.1971
  • cmentarz kościelny : A/564 z 31.12.1971
  • cmentarz par., nr rej.: A/937 z 15.05.1987
  • zespół dworski „Bernatówka“, nr rej.: A/974 z 15.03.1989:

Przypisy

  1. Raport o stanie gminy Niemce za 2020. 11-05-2021. [dostęp 2021-06-13].
  2. Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 239 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
  3. TERYT (Krajowy Rejestr Urzędowego Podziału Terytorialnego Kraju). Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 2016-02-29].
  4. Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części. „Dziennik Ustaw”. Nr 29, poz. 200, s. 1867, 2013-02-15. Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji. [dostęp 2016-02-29]. 
  5. Corona Regni Poloniae. Mapa w skali 1:250 000, Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla Polskiej Akademii Nauk i Pracownia Geoinformacji Historycznej Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego
  6. Dyss, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. II: Derenek – Gżack, Warszawa 1881, s. 258.
  7. a b Dys, [w:] Słownik historyczno-geograficzny ziem polskich w średniowieczu [online], Instytut Historii Polskiej Akademii Nauk, 2010–2014.
  8. Jednostki pomocnicze gminy Niemce. Urząd Gminy Ostrów. [dostęp 2016-04-15].
  9. Rejestr zabytków nieruchomych – województwo Lublin, Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2021, s. 59 [dostęp 2016-04-01].

Bibliografia

  • Encyklopedia II wojny światowej, Wydawnictwo MON, 1975

Media użyte na tej stronie

Lublin Voivodeship location map.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Lublin Voivodeship. Geographic limits of the map:
  • N: 52.35 N
  • S: 50.20 N
  • W: 21.52 E
  • E: 24.25 E
Kościół p.w. Św. Jana Chrzciciela w Dysie.jpg
Autor: Tomasz Zugaj, Licencja: CC BY-SA 4.0
kościół p.w. Św. Jana Chrzciciela w Dysie, numer w rejestrze zabytków A/564 z 31.12.1971
Niemce (gmina) location map.png
Autor: Smat, Licencja: CC BY-SA 2.0
Location map
POL gmina Niemce COA.svg
Gmina Niemce coat of arms