Dysk z Fajstos

Strona A dysku

Strona B dysku

Dysk z Fajstos – gliniany dysk o średnicy około 16 cm i grubości około 1,2 cm, datowany na okres między 1650 a 1600 rokiem p.n.e. Odnaleziony został w 1908 roku w ruinach pałacu z czasów kultury minojskiej w Fajstos przez włoskiego archeologa Luigi Perniera^[1]. Obecnie jest eksponowany w Muzeum Archeologicznym w Heraklionie.

Dysk pokryty jest obustronnie ciągiem napisów w postaci ideogramów, spiralnie odchodzących ze środka ku obrzeżu dysku. Spośród 241^[2] odciśniętych stemplem^[3] symboli rozróżniono 45 różnych znaków, przedstawiających głowy ludzkie, naczynia, narzędzia, okręty^[4]. Linie dzielą dysk na 31 sekcji na stronie A i na 30 na stronie B^[5], z których każda składa się od trzech do pięciu znaków.

Symbole te przypominają pismo linearne A^[6]. Jedna z hipotez głosi, że napis jest w języku greckim.

Wielokrotnie podejmowano próby odcyfrowania dysku. M.in. w 1931 F.G. Gordon uznał, że tekst ten brzmi:

„pan kroczący na skrzydłach po spokojnej ścieżce, gwiazd pogromca, spieniona zatoka, pogromca małych rekinów na pełzającym kwiecie; pan, pogromca końskiej skóry (lub powierzchnię skały), pies wspinający się po ścieżce, pies przechylający łapą dzbany z wodą, wdrapujący się po krętej ścieżce, wysuszający bukłak...”

W 1948 grecki uczony K.D. Ktistopoulos ogłosił swoją wersję:

Pan Najwyższy – bóstwo, tronów mocarnych gwiazda,

Pan Najwyższy – słów pociechy delikatność,

Pan Najwyższy – proroctw dawca,

Pan Najwyższy – jaj białko.

Jedną z prób podjął Benon Szałek wysuwając przypuszczenie, że napis rozpoczyna się na brzegu krążka i biegnie spiralnie ku środkowi. Uznał ponadto, że dysk został zapisany w archaicznym języku greckim, a jego treścią jest modlitwa^[7].

W 2008 roku amerykański historyk sztuki dr Jerome Martin Eisenberg ogłosił, że dysk z Fajstos to fałszerstwo. Na łamach czasopisma „Minerva” opublikował artykuł, w którym stwierdził, że dysk z Fajstos to oszustwo archeologa, który go odnalazł. Zdaniem Eisenberga znaki na dysku są chaotyczne i niejednorodne, a Luigi Pernier dokonał tego fałszerstwa, ponieważ chciał zdobyć sławę^[8].

Tekst

(A1)	(A2)	(A3)	(A4)
(A5)	(A6)	(A7)	(A8) [.]
(A9)	(A10)	(A11)	(A12)
(A13)	(A14)	(A15)	(A16)
(A17)	(A18)	(A19)	(A20)
(A21)	(A22)	(A23)	(A24)
(A25)	(A26)	(A27)	(A28)
(A29)	(A30)	(A31)
(B1)	(B2)	(B3)	(B4)
(B5)	(B6)	(B7)	(B8)
(B9)	(B10)	(B11)	(B12)
(B13)	(B14)	(B15)	(B16)
(B17)	(B18)	(B19)	(B20)
(B21)	(B22)	(B23)	(B24)
(B25)	(B26)	(B27)	(B28)
(B29)	(B30)

Zobacz też

• pismo linearne B

Przypisy