Dyskusyjny klub filmowy „Kino-oko”

Dyskusyjny klub filmowy
„Kino-oko”

Pałac Goldsteinów, pierwsza siedziba DKF
Państwo	Polska
Województwo	śląskie
Siedziba	Katowice
Data założenia	1961
Zakończenie działalności	lata 80. XX wieku
Rodzaj stowarzyszenia	DKF
Profil działalności	popularyzatorski
Zasięg	Górny Śląsk
Położenie na mapie Katowic DKF „Kino-oko”
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de DKF „Kino-oko”
Położenie na mapie województwa śląskiego DKF „Kino-oko”
50°15′33″N 19°00′49″E/50,259111 19,013636

Dyskusyjny klub filmowy „Kino-oko” – zrzeszenie miłośników sztuki filmowej istniejące w Katowicach od 1961 roku do końca lat 80. XX wieku.

Historia

DKF założony w Katowicach wiosną 1961 roku przez Antoniego Halora^[1], wówczas studenta katowickiej ASP, wraz z grupą kolegów. Nazwa klubu pochodziła od nazwy grupy założonej w latach dwudziestych, przez jednego z najwybitniejszych dokumentalistów w dziejach kina Dzigę Wiertowa. Klub działał początkowo przy Zarządzie Wojewódzkim Towarzystwa Przyjaźni Polsko-Radzieckiej, a ponieważ większość członków stanowili studenci, drugim patronem klubu została Rada Okręgowa Zrzeszenia Studentów Polskich^[2]. Mieścił się w Katowicach w Pałacu Goldsteinów^[3] przy Placu Wolności 12a. Projekcje odbywały się w czwartkowe wieczory w sali działającego w pałacu kina „Przyjaźń”^[4], a dyskusje po filmie od 1973 roku, kiedy w wyremontowanych piwnicach pałacu ulokował się studencki klub Puls, miały miejsce w tym miejscu^[5].

Od początku praca klubu była nastawiona na popularyzację wiedzy o filmie, pierwszy cykl nosił tytuł „Środki wyrazu sztuki filmowej”. Prelekcje i pokazy poświęcone były przede wszystkim początkom filmu oraz historii filmu niemego. Jednym z ciekawszych wydarzeń tego okresu był, zorganizowany dla członków ZPAP, architektów i studentów szkół artystycznych, pokaz filmu Henriego-Georges’a Clouzota „Tajemnice Picassa”^[6]. Klub nawiązał stały kontakt ze Studiem Filmów Rysunkowych w Bielsku-Białej. Między innymi pokazano, nagrodzony później na festiwalu w Krakowie, film Władysława Nehrebeckiego „Za borem, za lasem”^[7].

W roku 1966, w związku z wyjazdem Halora na studia w Szkole Filmowej w Łodzi, prezesem klubu został Henryk Waniek^[8]. W tym okresie Rada klubu wiele uwagi poświęcała filmowi animowanemu i filmowi o sztuce; korzystano z zasobów filmowych ambasad (Francja, Holandia, Kanada, USA). Kolejnym prezesem klubu został dziennikarz Leszek Faber. Od czerwca 1971 roku do marca 1972 w działalności DKF nastąpiła przerwa. W marcu 1972 roku grupa studentów Uniwersytetu Śląskiego z Janem Lewandowskim i Andrzejem Jurą na czele reaktywowała działalność klubu. W połowie lat siedemdziesiątych ukształtował się zarząd klubu, w którym działali między innymi Edward Kabiesz^[2], Piotr Fuglewicz i Grzegorz Grzegorek, który po ukończeniu przez Lewandowskiego studiów, został w 1978 roku prezesem klubu i pełnił tę funkcję do 1980 roku.

Zgodnie z nazwą w odnowionym klubie były organizowane coroczne seminaria na temat kina rosyjskiego i radzieckiego. Pierwsze poświęcono twórczości Eisensteina, kolejne kinu litewskiemu, komediom Gajdaja, nurtowi obyczajowemu kina niemego, wreszcie tematowi tradycji i folkloru w radzieckim kinie poetyckim. Odbywały się seminaria i przeglądy polskiego kina: Andrzeja Munka, Marka Piwowskiego, dorobku Zespołu „Silesia” oraz rodzimego filmu kryminalnego. Cennego materiału porównawczego dostarczył przegląd czterech ekranizacji szekspirowskiego „Makbeta”: Orsona Wellesa, Akiry Kurosawy, Romana Polańskiego i Georga Schaefera^[9].

Rok 1976 był rokiem piętnastolecia klubu, jubileusz przyniósł trzy duże imprezy: seminarium „Niedokończone rozmowy” poświęcone twórczości literackiej i filmowej Wasilija Szukszyna z wykładem Andrzeja Drawicza „Twórczość Szukszyna na tle współczesnej literatury radzieckiej”. Drugą był przegląd filmów Kazimierza Kutza^[10], w ciągu pięciu dni wyświetlono wszystkie filmy tego reżysera. O twórczości Kutza oraz pracy z nim mówili między innymi: Marian Brandys, Ryszard Kłyś, Wojciech Kilar. Ostatnią imprezą był przegląd pod nazwą „Nowe kino szwedzkie” zorganizowany przy pomocy Ambasady Szwecji w Warszawie i Instytutu Filmowego w Sztokholmie, na którym Andrzej Werner mówił na temat kina szwedzkiego, a Witold Leszczyński przedstawił swój film „Życie po szwedzku”.

Warto zwrócić uwagę, że wielu prelegentów spotkań klubowych jak na przykład Brandys, Werner czy Drawicz było w owym czasie jawnie związanych z opozycją demokratyczną, a patronem klubu był nominalnie socjalistyczny SZSP, nadzór polityczny nie był już wtedy zbyt skuteczny. Sensacją była prezentacja „Wszystkich ludzi prezydenta” Alana J. Pakuli (3 lutego 1977) i „Lotu nad kukułczym gniazdem” Miloša Formana (29 kwietnia 1977)^[11], filmów z powodów politycznych niezakupionych na polskie ekrany, kopie dostarczyła Ambasada Amerykańska^[12]. Wydarzenie zainteresowało Służbę Bezpieczeństwa, złożyła ona nawet w związku z tym Lewandowskiemu propozycję współpracy^[13], którą ten odrzucił^[14]. W roku 1977 DKF „Kino-oko” zorganizował przegląd filmów Krzysztofa Kieślowskiego, głównie półkowników. Pokazano wówczas „Murarza”, „Robotników 71” i „Spokój”. Dyskusja z udziałem reżysera trwała do późnej nocy, jej ślad można znaleźć w firmie „Amator”, gdzie spotkanie Filipa Mosza z autorytetami kina odbywa się w Katowicach^[15], w kinie Przyjaźń siedzibie Kino-oka.

W roku 1982 SZSP zostało rozwiązane, reaktywowało się ZSP, a Klub w połowie lat 80. przeniósł się do Klubu Filmowca Śląskiego Towarzystwa Filmowego w Katowicach przy ulicy Szafranka 9 (budynek Muzeum Historii Katowic), gdzie działał do końca lat osiemdziesiątych^[16].

Przypisy