Dyskwalifikacja Tyrrella w sezonie 1984 Formuły 1

Dyskwalifikacja Tyrrella w sezonie 1984 Formuły 1 okazała się jednym z największych skandali w historii tego sportu.

Regulacje Formuły 1 w tamtym okresie określały minimalną masę samochodu. Była ona łatwo osiągalna przy budowie samochodów z silnikami nieturbodoładowanymi, jednakże bardziej skomplikowane było zbudować taki samochód, jeśli posiadał on silnik turbodoładowany. Stąd też niektóre samochody były budowane z lekkich materiałów, ale były obciążone balastem po to, by zoptymalizować rozkład masy.

Jednakże przepisy mówiły także, że samochody muszą być ważone wtedy, gdy są napełnione płynami eksploatacyjnymi. Na początku sezonu 1982 niektóre zespoły biorące udział w ówczesnym konflikcie FISA z FOCA (m.in. Brabham i Williams) znalazły lukę w tym przepisie i podczas Grand Prix Brazylii zastosowały "hamulce chłodzone wodą" – w bolidach znajdowały się ogromne zbiorniki z wodą, które – zdaniem szefów zespołów – dostarczały wodę do hamulców. W rzeczywistości woda ze zbiorników nie była używana do chłodzenia hamulców, a na początku wyścigu była rozpryskiwana, dzięki czemu bolid był lżejszy. Jednakże po wyścigu (rzadziej podczas końcowego pit stopu) zespoły napełniały zbiorniki po to, by podczas ważenia po wyścigu samochody miały przepisową masę. Po dyskwalifikacji Nelsona Piqueta (Brabham) i Keke Rosberga (Williams) z Grand Prix Brazylii porzucono ten pomysł^[1].

W sezonie 1984 Tyrrell był jedynym zespołem Formuły 1, który nie korzystał z silnika turbodoładowanego^[2]. Zespół ten wyjątkowo czerpał korzyści dzięki podobnej strategii. W przypadku Tyrrella, silnik był wyposażony we wtrysk wody, którego zbiornik był uzupełniany pod koniec wyścigu^[2]. W dodatku, FIA już wtedy wydała zaświadczenie, by zmniejszyć ilość paliwa na wyścig z 220 do 195 litrów, znacznie zmniejszając tym samym moc silników turbodoładowanych, podczas gdy moc silników niedoładowanych nie spadała aż tak znacznie. Zespoły stosujące silniki turbodoładowane sprzeciwiły się temu przepisowi, nie dołączył się do nich jedynie Tyrrell, który pomysł ten poparł, a reguły Formuły 1 mówiły, że aby zmienić jakiś przepis, wymagana jest jednomyślność wszystkich zespołów.

Po pewnym czasie okazało się, że samochody Tyrrella podczas większej części wyścigu były niedoważone, a pod jego koniec zbiornik wtrysku wody uzupełniano o 8 litrów (jednakże było to robione pod znacznym ciśnieniem, a część wody "uciekała" przez wlew i rozpryskiwała się przy sąsiednich boksach, w takich ilościach, by zdążono posprzątać, nim ich kierowcy wjadą do boksów) oraz ołowianą kulkę^[2].

Stefan Bellof w Tyrrell 012 podczas Grand Prix Stanów Zjednoczonych Wschód w 1984 roku

Podczas Grand Prix Stanów Zjednoczonych Wschód Martin Brundle zajął drugie miejsce. Po wyścigu zbadano samochody z czołowych miejsc celem zbadania, czy są one zgodne z przepisami. Po badaniu ogłoszono, że woda w 27,5% zawierała areny i stanowiła dodatkowe źródło paliwa^[3]. Tyrrell został zatem oskarżony o:

1. Tankowanie paliwa podczas wyścigu (wówczas było to niedozwolone),
2. Używanie nielegalnego paliwa,
3. Wyposażenie samochodu w niedozwolone przewody paliwowe (z wlewu wody do systemu wtrysku wody),
4. Użycie niedozwolonego balastu (ołowianej kulki)^[2].

Na podstawie tych zarzutów Tyrrell został wykluczony z mistrzostw świata sezonu 1984 – anulowano wszystkie dotychczasowe wyniki zespołu i zabroniono udziału w dalszej części sezonu.

Dalsze analizy wykazały, że w rzeczywistości zawartość paliwa w wodzie wynosiła znacznie poniżej 1% i mieściła się w przepisach. Co więcej, Tyrrell utrzymywał, że wymogi głoszą, że balast musi być zamontowany, więc tak było w ich przypadku, kiedy to "dokładano" kulkę.

Tyrrell odwołał się do sądu apelacyjnego FIA. Podczas procesu zignorowano dowód na to, że zawartość paliwa w wodzie była znacznie niższa, niż pierwotnie przypuszczano. Oskarżenia brzmiały następująco:

1. Paliwo w wodzie (ustalone przez ciało zarządzające jako nieistotne i na dozwolonym poziomie),
2. Niebezpieczny balast,
3. Niedozwolone dziury na spodzie samochodu, naruszające zasadę płaskiego spodu, która miała wyeliminować efekt przyziemny^[2].

Międzynarodowy zespół sędziów podtrzymał pierwotną decyzję. Zespół Tyrrell został wykluczony z sezonu 1984 mistrzostw świata. Zespoły stosujące silniki turbodoładowane mogły wnieść o poprawki takie, jakich chciały, a Tyrrell stracił wszystkie punkty w sezonie i był zmuszony przez to ponieść ogromne koszty podróży w sezonie 1985 (FIA wypłaca z tego tytułu część pieniędzy każdemu zespołowi, który w poprzedzającym sezonie uzyskał co najmniej punkt)^[3].

Przypisy