Dyslokacja (krystalografia)

Dyslokacja krawędziowa (linia niebieska to linia dyslokacji, a linia czarna to wektor Burgersa
Dyslokacja śrubowa

Dyslokacja – liniowy defekt sieci krystalicznej[1], zakłócający regularną kolejność płaszczyzn sieciowych[2]. Dyslokacje występują prawie we wszystkich kryształach, a ich zdolność do przemieszczania się odpowiada za właściwości plastyczne materiałów krystalicznych, znacznie niższą wytrzymałość materiałów na ścinanie niż na ściskanie[3].

Pod względem geometrycznym wyróżnia się proste typy dyslokacji:

  • dyslokacja krawędziowa – defekt polegający na wystąpieniu półpłaszczyzny krystalicznej między płaszczyznami sieci krystalicznej o prawidłowej budowie
  • dyslokacja śrubowa – defekt objawiający się przemieszczeniem części kryształu o sieci prawidłowej, w wyniku czego powstaje krawędź będąca osią (linią) dyslokacji śrubowej
  • dyslokacja mieszana – suma (jednoczesne występowanie) dyslokacji krawędziowej i śrubowej.

Dyslokacje opisuje się za pomocą linii dyslokacji, wektora Burgersa i wektora stycznych do linii dyslokacji.

Przypisy

  1. Dyslokacja, [w:] Encyklopedia PWN [online] [dostęp 2021-07-30].
  2. praca zbiorowa: Encyklopedia fizyki. T. I. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1973, s. 431.
  3. C. Kittel: Wstęp do fizyki ciała stałego. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1970, s. 584 - 606.

Media użyte na tej stronie

Dislocation screw e.svg
Autor: Original uploader was Wikityke at en.wikipedia. SVG by Magasjukur2, Licencja: CC BY-SA 2.5
Simplified atomic plane diagram of a screw dislocation. Diagram by Wikityke
Dislocation edge d2.svg
Autor: Oryginalnym przesyłającym był Wikityke z angielskiej Wikipedii. SVG made by User:Magasjukur2, Licencja: CC BY-SA 2.5
Simplified atomic plane diagram of an edge dislocation. (Burgers Vector in black, dislocation line in blue)