Dystanse personalne

Diagram przedstawiający dystanse przestrzenne człowieka

Dystanse personalne – jeden z objawów zachowań przestrzennych człowieka (zobacz też: terytorialność). Są one traktowane jako przedłużenia ciała (ekstensje) i różnie traktowane w różnych kulturach[1].

Wymiary dystansów społecznych zostały opisane przez etologa Edwarda Halla, który początkowo z George’em Tragerem wyróżnił 8 dystansów, a następnie opisał 4. Dystanse są charakterystyczne dla ludzi, jak i innych gatunków zwierząt, przy czym u ludzi wyeliminowane zostały dystans krytyczny i dystans ucieczki[2].

Dystanse personalne i sposób ich traktowania są ważnymi komunikatami niewerbalnymi. Odległość, jaką ludzie zachowują w stosunku do innych osób, pokazuje między innymi stosunek emocjonalny do rozmówcy (lubienie – nielubienie), status społeczny, typ prowadzonej rozmowy (intymna – oficjalna, łatwa – trudna). Skracanie dystansu podczas rozmowy jest sygnałem okazywania emocji[3].

Edward Hall wyróżnił 4 dystanse, dzieląc każdy z nich na dwie fazy, bliższą i dalszą[4]. Dystanse te określił dla osób z klasy średniej Stanów Zjednoczonych, zakładając, że w innych kulturach mogą być one odmienne[5]. Zmieniają się one w zależności od szeregu warunków, z których najważniejsze to: kultura oraz tworzące ją otoczenie społeczne, płeć i wiek.

dystans intymnystrefa najbliższa, rozciągająca się od skóry do ok. 45 cm. Do tej sfery dopuszczane są jedynie osoby bardzo bliskie (partner, dziecko)
  • faza bliższa – kontakt bezpośredni dotykowy, do 14 cm
  • faza dalsza – 14–45 cm
dystans indywidualny (osobniczy)od 45 do 120 cm. Jest to strefa prywatna. Dopuszcza się do niej ludzi nam znanych: przyjaciele, dobrzy znajomi, rodzina.
  • faza bliższa – 45–75 cm
  • faza dalsza – 75–120 cm
dystans społecznyod 120 do 360 cm. Jest to dystans dla ludzi obcych i znajomych, z którymi nie wiążą nas zażyłe stosunki. W tym dystansie załatwiane są także wszelkie oficjalne sprawy (kontakt z urzędnikami)
  • faza bliższa – 1,2–2,1 m
  • faza dalsza – 2,1–3,6 m
dystans publicznypowyżej 3,5 metra. Taka odległość zachowywana jest wobec osób publicznych.
  • faza bliższa 3,6–7,5 m
  • faza dalsza – powyżej 7,5 m – zarezerwowany dla ważnych osobistości jak, np. monarcha, prezydent, etc.

Granice te ulegają zatarciu w niektórych sytuacjach, np. tłumie czy podczas uprawiania sportu.

Przypisy

  1. ↑ Edward Hall: Ukryty wymiar. Warszawa: Muza SA, 2001, s. 164. ISBN 83-7200-358-0.
  2. ↑ Edward Hall: Ukryty wymiar. Warszawa: Muza SA, 2001, s. 145–146. ISBN 83-7200-358-0.
  3. ↑ Edward Hall: Ukryty wymiar. Warszawa: Muza SA, 2001, s. 146. ISBN 83-7200-358-0.
  4. ↑ Edward Hall: Ukryty wymiar. Warszawa: Muza SA, 2001, s. 149–162. ISBN 83-7200-358-0.
  5. ↑ Edward Hall: Ukryty wymiar. Warszawa: Muza SA, 2001, s. 148–149. ISBN 83-7200-358-0.

Media użyte na tej stronie

Personal Space POL.png
Autor: , Licencja: CC BY-SA 3.0
Diagram przedstawiający dystanse przestrzenne u człowieka