Dystrofia mięśniowa Duchenne’a

Dystrofia mięśniowa Duchenne’a
Dystrophia progressiva pseudohypertrophica
ICD-10

G71.0

Obraz histologiczny bioptatu mięśnia brzuchatego łydki u pacjenta z dystrofią mięśniową Duchenne’a
Schemat dziedziczenia DMD

Choroba Duchenne’a, dystrofia mięśniowa Duchenne’a/Beckera (łac. dystrophia progressiva pseudohypertrophica, DMD/BMD) – choroba genetyczna powodująca postępującą i nieodwracalną dystrofię (zanik) mięśni. Jest to najczęściej spotykana forma dystrofii mięśniowej. Po raz pierwszy została opisana przez francuskiego neurologa Guillaume’a Benjamina Amanda Duchenne’a w roku 1861.

Występowanie

Dystrofia mięśniowa Duchenne’a/Beckera to najczęstsza prowadząca do śmierci dziedziczona recesywnie choroba sprzężona z płcią[1][2]. Częstość występowania wynosi ok. 1:3500 urodzeń chłopców. Łagodniejsza postać – dystrofia mięśniowa Beckera (BMD) występuje z częstością ok. 1:18 000. Ze względu na sposób dziedziczenia zapadają na nią niemal wyłącznie chłopcy – istnieją pojedyncze przypadki wystąpienia DMD u dziewczynek z zespołem Turnera (jeden chromosom X)[3]. W ⅔ przypadków DMD/BMD jest skutkiem mutacji przekazywanej synowi przez matkę, która jest nosicielką defektywnego genu recesywnego, w pozostałych choroba wywołana jest nowo powstałą mutacją. Spotyka się także przypadki mozaicyzmu germinalnego.

Przyczyna

Obie postacie choroby uwarunkowane są uszkodzeniem w allelu recesywnym położonym na chromosomie X (prążek Xp21). Są to różne mutacje genu DMD kodującego białko dystrofinę. U chorych zazwyczaj stwierdza się delecje jednego lub więcej egzonu (60%), duplikacje (5–10%) i mutacje punktowe (30–35%). Dystrofina wraz z kompleksem innych białek łączy włókna aktynowe z błoną komórkową, a także bierze udział w przekazywaniu sygnałów w komórkach. Jej brak powoduje uszkodzenia błony komórkowej i nekrozę komórek mięśniowych. W DMD mutacje powodują przesunięcie ramki odczytu i całkowity brak dystrofiny w mięśniach, natomiast w BMD występuje skrócona wersja dystrofiny, dzięki czemu choroba ma lżejszy przebieg.

Objawy

Choroba ma charakter postępujący, początkowo zajmuje mięśnie szkieletowe, potem także mięsień sercowy – prowadząc do kardiomiopatii. Pierwsze objawy występują w wieku 3–8 lat. Obejmują opóźniony rozwój ruchowy, kaczkowaty chód i kłopoty z bieganiem oraz chodzeniem po schodach. Chorzy przy wstawaniu pomagają sobie rękami (objaw Gowersa). Inne objawy to: pseudohipertrofia mięśni łydek i hiperlordoza lędźwiowa. W wieku 12 lat większość chorych nie jest już w stanie samodzielnie chodzić. Często występuje kardiomiopatia. Średni okres przeżycia wynosi w USA 28 lat (Duchenne’a) i 45 (Beckera), do śmierci dochodzi najczęściej w wyniku niewydolności oddechowej lub niewydolności krążenia. W przypadku dystrofii mięśniowej Beckera objawy występują między 5. a 25. rokiem życia, przebieg choroby jest łagodniejszy, czas życia pacjentów jest dłuższy.

Diagnostyka

Diagnostyka preimplantacyjna

Diagnostyka preimplantacyjna pozwala wykryć mutację jeszcze przed implantacją zarodka w jamie macicy. W przypadku obecności mutacji, można zrezygnować z implantacji zarodka obciążonego tą jednostką chorobową[4].

Leczenie

Jak dotąd nie ma skutecznej terapii leczącej dystrofię mięśniową. Terapia sterydami we wczesnych etapach może opóźniać postęp choroby. Nowoczesne metody rehabilitacji, połączone z zabiegami ortopedycznymi, mogą wydłużyć zdolność do utrzymywania pozycji stojącej. Nie oznacza to jednak utrzymania zdolności samodzielnego chodzenia. Poradnictwo genetyczne powinno obejmować wszystkie rodziny, w których stwierdzono występowanie DMD lub BMD.

Od lat 90. prowadzone są badania nad rozwojem terapii genowej dla DMD i BMD. Badania prowadzone na myszach modelowych mdx pozwoliły na przetestowanie wielu strategii terapeutycznych. Od około 2005 roku możliwe jest wyleczenie myszy mdx z dystrofii mięśniowej. Niestety jakiekolwiek próby przeniesienia terapii genowej na leczenie pacjentów, w tym z zastosowaniem nowoczesnej technologii Crispr/Cas, nie powiodły się jak dotychczas.

Aktualnie prowadzone są testy kliniczne lub przedkliniczne terapii na dystrofię DMD z zastosowaniem metody tzw. exon skipping (modyfikowane oligo lub morfolino oligo), terapie komórkami macierzystymi oraz klasyczna terapia genowa (w tym exon skipping, rekombinacja homologiczna czy wymiana genu).

Przypisy

  1. ↑ JR Mendell, Z Sahenk, TW Prior. The childhood muscular dystrophies: diseases sharing a common pathogenesis of membrane instability. „J Child Neurol”. 10 (2), s. 150–159, 1995. DOI: 10.1177/088307389501000219. PMID: 7782608. 
  2. ↑ Ellen J. Annexstad, Inger Lund-Petersen, Magnhild Rasmussen, Duchenne muscular dystrophy, „Tidsskrift for Den Norske Laegeforening: Tidsskrift for Praktisk Medicin, Ny Raekke”, 134 (14), 2014, s. 1361–1364, DOI: 10.4045/tidsskr.13.0836, ISSN 0807-7096, PMID: 25096430 [dostęp 2018-02-16].
  3. ↑ publikacja w otwartym dostępie – możesz ją przeczytać P. Ferrier, F. Bamatter, D. Klein. Muscular Dystrophy (Duchenne) in a Girl with Turner’s Syndrome. „J Med Genet”. 2 (1), s. 38–46, 1965. DOI: 10.1136/jmg.2.1.38. PMID: 14296923. PMCID: PMC1012803. 
  4. ↑ ESHRE: Guidelines for FISH-based PGD. [dostęp 2021-05-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-04-02)].

Linki zewnętrzne

Star of life.svg Przeczytaj ostrzeżenie dotyczące informacji medycznych i pokrewnych zamieszczonych w Wikipedii.

Media użyte na tej stronie

Star of life.svg

The Star of Life, medical symbol used on some ambulances.

Star of Life was designed/created by a National Highway Traffic Safety Administration (US Gov) employee and is thus in the public domain.
Duchenne-muscular-dystrophy.jpg
Histopathology of gastrocnemius muscle from patient who died of pseudohypertrophic muscular dystrophy, Duchenne type. Cross section of muscle shows extensive replacement of muscle fibers by adipose cells.
X-linked recessive.svg

X-linked Recessive inheritance From http://ghr.nlm.nih.gov/

  • Re-creation of entire image in svg format by drsrisenthil