Dytmarów
| wieś | |
 (c) Ralf Lotys (Sicherlich), CC BY 3.0 Kościół pw. św. Katarzyny | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Wysokość | 286 m n.p.m. |
| Liczba ludności (2011) | 513[1] |
| Strefa numeracyjna | 77 |
| Kod pocztowy | 48-231[2] |
| Tablice rejestracyjne | OPR |
| SIMC | 0498336 |
Położenie na mapie gminy Lubrza _location_map.png "Mapa lokalizacyjna gminy Lubrza") | |
Położenie na mapie Polski  (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de | |
Położenie na mapie województwa opolskiego  | |
Położenie na mapie powiatu prudnickiego  | |
 50°18′45″N 17°39′44″E/50,312500 17,662222 | |
| Strona internetowa | |
Dytmarów (niem. Dittersdorf[3], cz. Potěkrby[4]) – wieś w Polsce, położona w województwie opolskim, w powiecie prudnickim, w gminie Lubrza[5]. Historycznie leży na Górnym Śląsku, na ziemi prudnickiej. Położona jest na terenie Obniżenia Prudnickiego, będącego częścią Niziny Śląskiej, u podnóży Gór Opawskich. Przepływa przez nią rzeka Prudnik.
W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do ówczesnego województwa opolskiego.
Według danych na 31 grudnia 2013 r. wieś była zamieszkana przez 511 osób[6].
Geografia
Położenie
Wieś jest położona w południowo-zachodniej Polsce, w województwie opolskim, około 1,5 km od granicy z Czechami, we wschodniej części Obniżenia Prudnickiego, u podnóży Gór Opawskich. Należy do Euroregionu Pradziad[7]. Przez granice administracyjne wsi przepływa rzeka Prudnik. Leży na wysokości 286 m n.p.m. W centrum znajduje się kościół pw. św. Katarzyny Aleksandryjskiej. Dytmarów należy do tzw. trójwsi, na którą składają się jeszcze Krzyżkowice oraz Skrzypiec[8].
Środowisko naturalne
W Dytmarowie panuje klimat umiarkowany ciepły. Średnia temperatura roczna wynosi +8,1 °C. Duże zróżnicowanie dotyczy termicznych pór roku. Średnie roczne opady atmosferyczne w rejonie Dytmarowa wynoszą 624 mm. Dominują wiatry zachodnie[9].
Nazwa
W kronice łacińskiej Liber fundationis episcopatus Vratislaviensis (pol. Księga uposażeń biskupstwa wrocławskiego) spisanej w latach 1295–1305 miejscowość wymieniona jest w zlatynizowanej formie Dithmari villa[10][11]. W wydaniu śląskiego dziennika „Polonia” z 25 lutego 1929 wydawanego przez Wojciecha Korfantego, obok niemieckiej nazwy wsi zapisano używaną przez Polaków nazwę Pociękarb[12]. 12 listopada 1946 r. nadano miejscowości polską nazwę Dytmarów[13].
Historia
Pierwsza wzmianka o kościele w Dytmarowie pochodzi z 1331 roku. Obecny kościół św. Katarzyny został zbudowany w 1857 w stylu neogotyckim[14].
W 1597 wieś została nabyta przez miasto Prudnik od cesarza Rudolfa II Habsburga[15]. Wchodziła w skład dóbr zamku w Prudniku[8].
Przystanek kolejowy w Dytmarowie został wybudowany w latach 1905–1907. Rozebrano go w latach 90. XX wieku. Według spisu ludności z 1 grudnia 1910, na 797 mieszkańców Dytmarowa 755 posługiwało się językiem niemieckim, 39 językiem polskim, a 3 było dwujęzycznych[16].
W latach 1945–1959 stacjonowała tu strażnica Wojsk Ochrony Pogranicza, która w 1959 została przeniesiona do Krzyżkowic.
W latach 1954–1961 wieś była siedzibą gromady Dytmarów[17].
3 lutego 1985 w Dytmarowie doszło do zderzenia parowozu Pt47 z ciągnikiem RSP. 2 osoby zginęły na miejscu, a 1 osoba została ciężko ranna (mężczyzna trafił w śpiączkę, zmarł kilka lat później)[18].
Liczba mieszkańców wsi
- 1793 – 365[19]
- 1910 – 797[20]
- 1933 – 743[21]
- 1939 – 774[21]
- 1998 – 594[22]
- 2002 – 545[22]
- 2008 – 547[22]
- 2011 – 513[22]
- 2012 – 515[6]
- 2013 – 511[6]
Zabytki
Do wojewódzkiego rejestru zabytków wpisane są[23]:
- kościół parafialny pw. św. Katarzyny, z 1600 r., wieża z 1857 r.
- ogrodzenie z bramą
- plebania, z poł. XIX w.
- kaplica, z poł. XIX w.
- kapliczka, przy domu nr 33, z poł. XIX w.
- dwie kapliczki, z poł. XIX w.
- dom nr 21, z poł. XIX w.
Kościół pw. św. Katarzyny
Ogrodzenie z bramą kościoła
Kaplica
Kaplica
Kaplica
Transport i komunikacja
Transport drogowy
Z Dytmarowa prowadzi polna (asfaltowa po stronie czeskiej) droga do Slezskich Pavlovic[8].
Transport kolejowy
Przystanek kolejowy w Dytmarowie powstał w latach 1905–1907. Przebiega przez niego linia kolejowa nr 137 łącząca Katowice i Legnicę.
| Dytmarów | ||
| Linia 137 Katowice – Legnica (104,144 km) | ||
  odległość: 6,405 km |  | odległość: 7,060 km |
Oświata
W Dytmarowie pod adresem Dytmarów 1a/1 znajduje się Niepubliczna Szkoła Podstawowa[24].
Sport
W Dytmarowie swoją siedzibę ma klub piłkarski LZS Dytmarów, który gra w klasie A.
Ludzie związani z Dytmarowem
- Jerzy Simon (1873–1945) – franciszkanin, zabity przez żołnierzy Armii Czerwonej, urodzony w Dytmarowie
- Jerzy Dziadkowiec (ur. 1949) – kajakarz, urodzony w Dytmarowie
Przypisy
- ↑ GUS: Ludność – struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.. [dostęp 2016-09-23].
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 239 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
- ↑ Rozporządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 12 listopada 1946 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości (M.P. z 1946 r. nr 142, poz. 262).
- ↑ Vincenc Prasek, Vlastivěda Slezská Dílu III. čásť I. Dějiny Opavska, Opava 1891, s. 114.
- ↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200).
- ↑ a b c Liczba mieszkańców Gminy Lubrza, lubrza.opole.pl [dostęp 2020-05-10] (pol.).
- ↑ Mapa interaktywna, emapy.com [dostęp 2020-05-10].
- ↑ a b c Andrzej Dereń, Dytmarów z lotu drona [dostęp 2020-05-10] (pol.).
- ↑ Klimat: Dytmarów: Klimatogram, wykres temperatury, tabela klimatu – Climate-Data.org, pl.climate-data.org [dostęp 2020-05-10].
- ↑ Liber fundationis episcopatus Vratislaviensis online.
- ↑ H. Markgraf, J. W. Schulte, „Codex Diplomaticus Silesiae T.14 Liber Fundationis Episcopatus Vratislaviensis”, Breslau 1889.
- ↑ Niemiecka tolerancja?, „Polonia”, Władysław Zabawski, Wojciech Korfanty – redaktorzy naczelni, 55, Katowice: Śląskie Zakłady Graficzne i Wydawnicze „Polonia” Spółka Akcyjna, 25 lutego 1929, s. 3.
- ↑ Rozporządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 12 listopada 1946 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości (M.P. z 1946 r. nr 142, poz. 262).
- ↑ Według dekanatów, www.diecezja.opole.pl [dostęp 2020-05-10].
- ↑ Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, Tom II – wynik wyszukiwania – DIR, dir.icm.edu.pl [dostęp 2020-05-10].
- ↑ Kazimierz Nabzdyk, Rezultaty wyborów w powiecie prudnickim na początku XX wieku – szkic demograficzny, „Ziemia Prudnicka”, Andrzej Dereń – redaktor naczelny, Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 2007, s. 72.
- ↑ Uchwała Nr V/22/61 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Opolu z dnia 26 września 1961 r. w sprawie zniesienia niektórych gromad w województwie opolskim, zatwierdzona uchwałą nr 406/61 Rady Ministrów z dnia 13. X. 1961 r. (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Opolu z dnia 25 listopada 1961 r., Nr. 10, Poz. 82).
- ↑ Stanisław Stadnicki, Mija 30 lat od tragedii na przejeździe kolejowym w Dytmarowie, kolejpodsudecka.pl, 2 lutego 2015 [dostęp 2021-05-01] (pol.).
- ↑ Erdbeschreibung der Preußischen Monarchie, Hemmerde & Schwetschke, 1793 [dostęp 2020-05-10] (niem.).
- ↑ Willkommen bei Gemeindeverzeichnis.de, www.gemeindeverzeichnis.de [dostęp 2020-05-10].
- ↑ a b Deutsche Verwaltungsgeschichte Schlesien, Kreis Neustadt, treemagic.org [dostęp 2020-05-10].
- ↑ a b c d Wieś Dytmarów w liczbach, Polska w liczbach [dostęp 2020-05-10] (pol.), liczba ludności w oparciu o dane GUS.
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych woj. opolskiego. Narodowy Instytut Dziedzictwa. s. 108. [dostęp 2013-01-10].
- ↑ Niepublicznej Szkoły Podstawowej w Dytmarowie. nspdytmarow.wodip.opole.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-12-22)]..
Linki zewnętrzne
- Dytmarów, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. II: Derenek – Gżack, Warszawa 1881, s. 258.
Media użyte na tej stronie
(c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de
Location map of Poland
Autor: Tymek1988, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Opole Voivodeship, Poland. Geographic limits of the map:
- N: 51.2778 N
- S: 49.942 N
- W: 16.8461 E
- E: 18.8073 E
head station, track to the left
head station, track to the left
Straight line aqross (according to naming convention, name + modifier)
station at track aqross
head station, track to the right
head station, track to the right
Autor: Wlodek k1, Licencja: CC BY-SA 4.0
Ludowy Zespół Sportowy Dytmarów - mural.
Autor: Wlodek k1, Licencja: CC BY 3.0
Dytmarów, dom nr 21a, 1. poł. XIX w. – plebania.
_COA.svg)
Herb gminy Lubrza.
_1._po%c5%82._XIX_w.%2c_Dytmar%c3%b3w_2020.06.28_01.jpg)
Autor: Wlodek k1, Licencja: CC BY 3.0
Dytmarów, kapliczka przy nr 33, 1. poł. XIX w.
Autor: Wlodek k1, Licencja: CC BY 3.0
Dytmarów – rzymskokatolicki kościół parafialny p.w. św. Katarzyny, 1600, wieża 1857.
_1._po%c5%82._XIX_w._Dytmar%c3%b3wI%2c_2020.07.01_03.jpg)
Autor: Wlodek k1, Licencja: CC BY 3.0
Dytmarów, kapliczka przy nr 42, 1. poł. XIX w.
Autor: Wlodek k1, Licencja: CC BY 3.0
Ogrodzenie z bramą, 1600, 1857 – rzymskokatolicki kościół parafialny p.w. św. Katarzyny w Dytmarowie.
Autor: Wlodek k1, Licencja: CC BY 3.0
Dytmarów – figura św. Jana Nepomucena, XVIII w.
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Prudnik County with urbanized area highlighted. Geographic limits of the map:
- N: 50.56 N
- S: 50.25 N
- W: 17.43 E
- E: 18.06 E
Autor: Wlodek k1, Licencja: CC BY-SA 4.0
Dytmarów – wieś w Polsce położona w województwie opolskim, w powiecie prudnickim, w gminie Lubrza.
Autor: Wlodek k1, Licencja: CC BY 3.0
Dytmarów, dom nr 21, 1. poł. XIX w. – biblioteka publiczna.
_1._po%c5%82._XIX_w.%2c_Dytmar%c3%b3w_2020.06.28_02.jpg)
Autor: Wlodek k1, Licencja: CC BY 3.0
Dytmarów, kaplica (nr 32c) 1. poł. XIX w.
Autor: Smat, Licencja: CC BY-SA 2.0
Location map Lubrza (gminas), Poland.
(c) Ralf Lotys (Sicherlich), CC BY 3.0
Kościół pw. św. Katarzyny w Dytmarowie – wieś w Polsce położona w województwie opolskim, w powiecie prudnickim, w gminie Lubrza.
Autor: Wlodek k1, Licencja: CC BY 3.0
Dytmarów – remiza OSP Dytmarów.