Dywizja Ochotnicza (II RP)

Dywizja Ochotnicza

Historia
Państwo	II Rzeczpospolita
Sformowanie	1920
Rozformowanie	1920
Dowódcy
Pierwszy	ppłk Adam Koc
Działania zbrojne
wojna polsko-bolszewicka bitwa nad Wkrą (14–18 VIII 1920) bitwa nad Niemnem (20–26 IX 1920)
Organizacja
Rodzaj wojsk	Piechota
Podległość	Armia Ochotnicza

Dywizja Ochotnicza (22 Dywizja Piechoty)^[a] – wielka jednostka piechoty Wojska Polskiego II RP w 1920.

Historia dywizji

22 lipca 1920 r. Generalny Inspektor Armii Ochotniczej, gen. broni Józef Haller wydał rozkaz o sformowaniu Dywizji Ochotniczej. Na dowódcę dywizji wyznaczony został ppłk Adam Koc.

Do formowania dywizji przystąpiono w sierpniu 1920 r., w twierdzy modlińskiej. W skład dywizji włączono 101 rezerwowy oraz 201, 202 i 205 ochotnicze pułki piechoty.

15 września 1920 roku stan żywionych w Dywizji Ochotniczej wynosił (w nawiasach podano stan bojowy): 343 (157) oficerów, 27 podchorążych oraz 12.368 (5.457 pieszych i 383 jezdnych) podoficerów i szeregowych, a ponadto 9 cywilów, 21 jeńców i internowanych, 869 koni wierzchowych i jucznych, 1.023 koni artyleryjskich i 2.185 koni taborowych. Na uzbrojeniu dywizji znajdowało się 129 karabinów maszynowych i 56 dział polowych. Tabor liczył 1.181 wozów, 97 kuchni polowych i 2 samochody.

W listopadzie 1920 dywizja została rozformowana, a pułki ochotnicze zdemobilizowane. Ten sam los miał spotkać 101 Rezerwowy Pułk Piechoty, jednak w uznaniu zasług Naczelny Wódz postanowił pozostawić jednostkę na stopie pokojowej. Stan osobowy pułku uzupełniony został żołnierzami z trzech likwidowanych pułków ochotniczych oraz przybyłą z niewoli rosyjskiej kadrą oficerską byłej Dywizji Syberyjskiej. W celu zachowania tradycji pułk przemianowany został na 3 Pułk Syberyjski.

Z chwilą przemianowania 101 pułku dotychczasowa Brygada Syberyjska została rozwinięta do ram dywizji. W październiku 1921 r. Dywizja Syberyjska przemianowana została na 30 Dywizję Piechoty, a 1, 2 i 3 pułki syberyjskie odpowiednio na 82, 83 i 84 pułki piechoty.

Organizacja Dywizji Ochotniczej

Odznaka pamiątkowa baterii „Janka” 205 pułku piechoty

• Kwatera Główna Dywizji Ochotniczej
• I Brygada
  • 201 ochotniczy pułk piechoty
  • 205 ochotniczy pułk piechoty
• II Brygada
  • 202 ochotniczy pułk piechoty
  • 101 rezerwowy pułk piechoty
• 201 pułk artylerii polowej
• batalion saperów
  • kompania saperów ochotnicza
  • kompania saperów
  • kolumna saperska
• dywizjon strzelców konnych ochotniczy
  • szwadron rtm. Królikowskiego
  • ochotniczy oddział kresowy
• kompania telegraficzna rezerwowa nr I (przeformowana na kompanię telegraficzną dywizyjną)
• kompania sztabowa
• pluton żandarmerii
• poczta polowa nr 67
• kompania sanitarna
• piekarnia polowa ochotnicza
• szpital koni
• park uzbrojenia dywizji
• warsztat uzbrojenia dywizji
• urząd gospodarczy
• 6 x kolumn taborowych
• warsztat taborowy

Oddziały podporządkowane:

• Dowództwo 17 pułku artylerii ciężkiej wielkopolskiej
  • dowódca - mjr Leonard Lubański (równocześnie dowódca artylerii Dyw. Ochot.)
• II dywizjon 17 Pułku Artylerii Ciężkiej Wielkopolskiej (uzbrojony w 75 mm armaty wz. 1897)
  • dowódca - kpt. Stanisław Przywecki
  • 4 bateria - por. Edward Przybylski
  • 5 bateria - por. Zygmunt Kapsa
  • 6 bateria - por. Wojciech Dombek
• IV dywizjon 14 pułku artylerii polowej wielkopolskiej
  • 11 bateria
  • 12 bateria
• szpital polowy Nr 406
• kolumna taborów nr 141
• kolumna taborów nr 520

W I dekadzie września 1920 roku w skład Dywizji Ochotniczej włączone zostały:

• batalion marszowy 263 pułku piechoty kresowej z DOG Pomorze,
• I dywizjon 216 pułku artylerii polowej (12 rosyjskich armat kal. 76,2 mm w trzech bateriach),
• 1 oddział lotny (częściowo konny),

które utworzyły Grupę mjr. Kościałkowskiego.

Obsada personalna Dywizji Ochotniczej

Obsada personalna Dywizji Ochotniczej. Skrótem VM wziętym w nawias zaznaczono żołnierzy odznaczonych Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari^[1]

• dowódca dywizji – ppłk Adam Koc
• szef sztabu - por. (Roman?) Michałowski
• kapelan dywizji – ks. Szczęsny Starkiewicz
• dowódca I Brygady - ppłk Jerzy Ferek-Błeszyński
• dowódca I Brygady - ppłk SG Mieczysław Wyżeł-Ścieżyński (VM)
• dowódca 205 pp - mjr Bernard Mond
• dowódca II Brygady - ppłk Andrzej Kopa
• dowódca 202 pp - mjr Modest Sierant
• dowódca 101 pp - ppłk Włodzimierz Hellmann
• dowódca 201 pap - mjr Ludwik Jurkiewicz

Uwagi

Przypisy

Bibliografia

• Księga chwały piechoty, praca zbiorowa, Warszawa 1992, reprint wydania z 1939 r.
• Bitwa niemeńska 29 VIII - 18 X 1920. Dokumenty operacyjne. Część I (29 VIII - 19 IX), oprac. i przygotowanie do druku zespół pod redakcją Marka Tarczyńskiego, Oficyna Wydawnicza "Rytm", Warszawa 1998, ISBN 83-867893-05-6.