Dywizjon 304

304 Dywizjon Bombowy
Ziemi Śląskiej
im. ks. Józefa Poniatowskiego
No.304 Polish Bomber Squadron
Ilustracja
Historia
Państwo

 Polska

Sformowanie

22 sierpnia 1940

Rozformowanie

18 grudnia 1946

Tradycje
Święto

25 kwietnia[1]

Działania zbrojne
bombardowanie miast niemieckich,
Operacja Gomora, Millenium
Bitwa o Atlantyk,
Operacja Overlord
Organizacja
Numer

NZ Bomber Command
litera 1942-1943
2 lit. Coastal Command
QD Transp. Command

Rodzaj sił zbrojnych

Polskie Siły Powietrzne

Formacja

RAF roundel.svg Royal Air Force

Rodzaj wojsk

wojska lotnicze

304 Dywizjon Bombowy „Ziemi Śląskiej im. ks. Józefa Poniatowskiego” (ang. No.304 Polish Bomber Squadron) – eskadra lotnictwa bombowego, a następnie zwalczania okrętów podwodnych oraz lotnictwa transportowego Polskich Sił Powietrznych w Wielkiej Brytanii.

Historia

Por. pil. Jerzy Iszkowski dowódcą klucza i pocztu sztandarowego Sztandaru Polskich Sił Powietrznych przekazywanego przez Dywizjon 303 na lotnisku RAF Northolt, kolejnemu Dywizjonowi 304 do przewiezienia na lotnisko RAF Lindholme

Formowanie dywizjonu

Formowanie dywizjonu rozpoczęło się 23 sierpnia 1940 w bazie RAF Bramcote[2][3]. Szkolenie odbywało się na trzyosobowych bombowcach Fairey Battle, a od listopada na sześcioosobowych nowych bombowcach Vickers Wellington I 24. Personel dywizjonu był złożony z polskich 24 sześcioosobowych załóg oraz z 180 osób obsługi naziemnej. Dywizjon od 1 grudnia 1940 wszedł w skład, wraz z równocześnie formowanym dywizjonem 305, do 1. Grupy Dowództwa Lotnictwa Bombowego (RAF Bomber Command), przenosząc się na lotnisko RAF Syerston.

W Dowództwie Lotnictwa Bombowego

W dniu 23 kwietnia 1941 ogłoszono gotowość operacyjną dywizjonu[4] i następnej nocy z 24 na 25 dwie załogi odbyły pierwszą misję bojową bombardowania zbiorników paliwa w porcie Rotterdam. W operacji tej brała udział załoga por. pilota Antoniego Syma z mjr. Piotrem Dudzińskim (dowódcą dywizjonu) oraz por. pil. Kazimierza Czetowicza z por. pil. Jerzym Iszkowskim.

W następnych tygodniach dywizjon dołączył do nocnych nalotów bombardowania miast niemieckich oraz wyposażenia niemieckiego w portach francuskich. W dniu 20 lipca 1941 dywizjon przeniesiono do bazy RAF Lindholme, z lotniskiem zapasowym w obok położonej bazie RAF Finnigley, skąd też startowały samoloty dywizjonu maksymalnie obciążone, korzystając tamże z długiego umocnionego pasa startowego. Bombardowano Kolonię, Bremę, Hamburg, Emden, Essen, Mannheim, Szczecin, Rostock oraz Brest i Hawr.

W dniu 29 marca 1942 na lotnisku RAF Norfolk, gdzie stacjonował Dywizjon 303, nastąpiło uroczyste przekazania sztandaru PSP załodze specjalnego samolotu Wellington z Dywizjonu 304, którym zawieziono go do bazy RAF Lindholme, gdzie z honorami został odebrany defiladą oddziałów Dywizjonu 304 oraz 305.

W pierwszych czterech miesiącach 1942 wzrosła intensywność działań. Spowodowało to znaczne straty w personelu lotniczym oraz w sprzęcie. W kwietniu utracono 6 załóg, których nie można było uzupełnić. Z tych powodów zdecydowano o przeniesieniu dywizjonu z dniem 10 maja 1942 do Dowództwa Obrony Wybrzeża RAF Coastal Command.

W Dowództwie Lotnictwa Bombowego dywizjon wykonał 488 misji bojowych w czasie 2481 godzin, zrzucając około 800 ton bomb, tracąc 102 lotników – poległych lub rannych oraz 35 wziętych do niewoli.

W Dowództwie Obrony Wybrzeża

Od 14 maja 1942, dywizjon stacjonował w bazie RAF Tiree na wyspie Hebrydów Wewnętrznych, skąd mógł operować nad północnym Atlantykiem. Po miesiącu, od 13 czerwca 1942 został przeniesiony do bazy RAF Dale w południowo-zachodniej Walii, skąd mógł patrolować Zatokę Biskajską[5]. Stamtąd też w nocy z 25 na 26 czerwca 1942 załogi dywizjonu brały udział w nalocie 1000 samolotów nad Bremę.

Patrolowanie akwenów morskich w poszukiwaniu U-Bootów było wyczerpującym zadaniem, z długotrwałym lotem oraz trudnym wypatrywaniem przeciwnika. Kilka razy atakowano U-Booty, uszkadzając je lub nawet zatapiając, przy czym potem były trudności z potwierdzeniem tych rezultatów. W czasie patrolów walczono z niemieckimi samolotami dalekiego zasięgu junkersami Ju 88. Niektóre z tych potyczek przyniosły chwałę polskim zwycięskim załogom, po ich zestrzeleniu lub uszkodzeniu.

Z potwierdzonych sukcesów, 2 września 1942 roku Wellington dywizjonu uszkodził bombami włoski okręt podwodny „Reginaldo Giuliani” typu Liuzzi[6]. 4 stycznia 1944 uszkodzono z broni maszynowej i bombami niemiecki okręt podwodny U-629. 18 czerwca 1944 roku załodze kpt. L. Antoniewicza przyznano zatopienie okrętu podwodnego, lecz nie ustalono do tej pory z pewnością jaki to był okręt (dawniej przyjmowano U-441, według nowszych analiz w grę wchodzi U-988 lub U-1191)[7]. 2 kwietnia 1945 zatopiono niemiecki okręt podwodny U-321[8].

W okresie od 19 września 1944 do 5 marca 1945, dywizjon jeszcze raz stacjonował na dalekich Hebrydach Zewnętrznych w bazie RAF Benbecula. Działania patrolowania dywizjon zakończył po 30 maja 1945 poszukując U-Bootów, które się jeszcze nie poddały po kapitulacji III Rzeszy.

W Dowództwie Obrony Wybrzeża dywizjon przeprowadził 2451 misji w 21 331 godzin, tracąc 19 samolotów i 69 poległych lub rannych lotników oraz 31 zabitych w innych sytuacjach niż bojowe.

W Dowództwie Transportowym

Po zakończeniu wojny w Europie, 14 czerwca 1945 dywizjon został przeniesiony do Dowództwa Transportowego (RAF Transport Command), obsługując samolotami Vickers Warwick regularne połączenia do Grecji i Włoch. Po kwietniu 1946 działania zostały ograniczone do lotów w Wielkiej Brytanii, a w maju dywizjon otrzymał nieuzbrojone samoloty transportowe Halifax. Dywizjon został rozwiązany 18 grudnia 1946 w bazie RAF Chedburgh.

Odznaka

Odznaka dywizjonu została zatwierdzona Dz. Rozk. NW nr 5, poz. 54 z 4 listopada 1943 roku. Przedstawia uskrzydloną bombę, na której jest nałożona litera V. Z prawej strony, w emaliowanym półkolu, odnajdujemy niebiesko-biało-czerwone barwy znaku RAF, z lewej, połowę emaliowanej szachownicy lotniczej. Na tle bomby i górnych części półkoli nałożony jest numer dywizjonu 304. Odznaka jest jednoczęściowa - wykonana w srebrze, bez próby, emaliowana. Wymiary: 41 x 24 mm[9].

Dowódcy

Dowódcy dywizjonu
Stopień
RAF		Stopień
PSP		Imię i nazwiskoOd dniaInformacje
Doradca brytyjski
S/LdrWilliam M.Graham[10][11]22 lipca 1940potem W/Cdr, zginął w operacji bojowej z 8 na 9 maja 1941,
następcy nie powołano
Dowódcy polscy[12]
W/Cdrppłk pil.Jan Biały22 sierpnia 1940zrezygnował po konflikcie z doradcą brytyjskim
W/Cdrmjr pil.Piotr Dudziński20 grudnia 1940
S/Ldrmjr pil.Stanisław Poziomek12 listopada 1941W/Cdr od 16 listopada 1941
S/Ldrkpt. pil.Kazimierz Czetowicz16 sierpnia 1942
S/Ldrkpt. pil.Mieczysław Pronaszko28 stycznia 1943W/Cdr od 2 lutego 1943
W/Cdrkpt. pil.Czesław Korbut18 listopada 1943
W/Cdrmjr pil.Jerzy Kranc10 kwietnia 1944
W/Cdrkpt. pil.Stanisław Żurek3 stycznia 1945
W/Cdrppłk pil.Witold Jacek Piotrowski1 września 1945do rozformowania dywizjonu 18 grudnia 1946

Personel dywizjonu

W wykazie figurują oficerowie i podoficerowie Dywizjonu 304, których biogramy przez wzgląd na ich zasługi są zamieszczone w Wikipedii.

Lotniska

Lotniska 304db.png
Vickers Wellington GR Mk XIV HF330
Bazy lotnicze Dywizjonu 304
Baza lotniczaUżytkowana od
RAF Bramcote22 sierpnia 1940
RAF Syerston4 grudnia 1940
RAF Lindholme19 lipca 1941
RAF Tiree10 maja 1942
RAF Dale13 czerwca 1942
RAF Talbenny3 listopada 1942
RAF Dale1 grudnia 1942
RAF Docking2 kwietnia 1943
RAF Davidstow Moor8 czerwca 1943
RAF Predannack13 grudnia 1943
RAF Chivenor19 lutego 1944
RAF Benbecula21 września 1944
RAF St Eval6 marca 1945
RAF North Weald9 lipca 1945
RAF Chedburgh6 września 1945[i]
  1. ↑ do rozformowania dywizjonu 18 grudnia 1946

Samoloty na wyposażeniu

Samoloty na wyposażeniu Dywizjonu 304
Typ samolotu[i]Użytkowany od
Fairey Battle I[ii]26 sierpnia 1940
Vickers Wellington IC[iii]22 listopada 1940
Vickers Wellington X, XI[iv]od 8 czerwca 1943
Vickers Wellington XIII[v]2 lipca 1943
Vickers Wellington XIV[vi]21 września 1943
Vickers Warwick C-III[vii]września 1945
Handley Page Halifax C-VIII[viii]maja 1946
  1. ↑ Oznaczenia przydzielonych maszyn:
  2. ↑ m.in. L5043, L5062, L5173, L5368, L5435, L5522, P2278, P2300
  3. ↑ w początkowym okresie m.in.: N2852-D, R1002, R1215-M, R1230-E, R1232, R1245-Q, R1413-J, R1473, R1697-S, R1704-P, R1761, W5688-G, W5720-Q, X9620;
    na początku 1942: R1657-H, R1660-A, W5627-B, X9664-L, X9680-J, Z1088-D, Z1112-M, Z1172-V, DV423, DV437-H, DV441-Q, DV594-F, DV597-T, HF836-E;
    po przeniesieniu do Coastal Command latem 1942: R1413 J, R1716 L, R3212 F, R3215 I, Z1072, Z1112 W, Z1181 R, X9831 J, DV671 D, DV759 R, DV781, DV803 D, DV807 O, HE101 M, HE103 V, HF894 A, HX384;
    na początku 1943: W5718 K, DV558 O, DV375 A, DV759 R, DV920 P, HD987 I
  4. ↑ m.in.: HE302 B, HE304 C, HE488 V, HE494 X, HE576 K, HE577, HZ258 S
  5. ↑ m.in.: HZ551 2A, HZ576 2K, HZ577 2J, HZ578 2B, HZ635 2D, HZ636 2H, HZ641 2U, HZ642, HZ643 2M, HZ644 2E, HZ656 2H, HZ698 2V, HZ699 2K, HZ700, HZ723, HZ762 2G
  6. ↑ w początkowym okresie m.in.: HF179 2C, HF185 2B, HF188 2A, HF196 2D, HF197, HF198 2E, HF199 2F, HF200 2H, HF202 2G, HF203 2J;
    pod koniec 1943 - początek 1944: HF121 2V, HF134 2D, HF151 2M, HF155 2Q, HF180 2S, HF181 2P, HF201 2K, HF208 2S, HF277 2Z;
    pod koniec 1944 - początek 1945 z radarem ASV mk IV: HF303-E, HF304-G, HF329-Y, HF330-2N, HF331-A, HF334-M, HF386-W, HF388-K, HF419-D, HF420-Q, HF421-B, HF448-V, HF451-S, NB767-L, NB799-R, NB806-F;
    w połowie 1945 z radarem ASV mk VIA: HF147-K, HF286-C, MP724-A2, NB994-Y, NC830-U, NC832-E, NC886-A, NC888-D, NC904-P, NC907-N, PF821-W, PF822-X
  7. ↑ m.in.: HG231, HG233-A, HG273-X, HG276-Q, HG289-A, HG292-W, HG298-T, HG299, HG300-P, HG306-Y, HG320-Q, HG324-F, HG326-Z, HG330-K, HG331-U, HG334-F, HG335-G, HG340-M
  8. ↑ m.in.: PP232-C, PP267-D, PP270-G, PP275-B, PP283-H, PP285-R, PP267-D, PP270-G, PP275-B, PP283-H, PP285-R, PP292-H, PP321-A

Na przełomie 1940/41 na wyposażeniu dywizjonu znajdowały się również 2 samoloty Avro Anson, a do początkowego szkolenia pilotów używano samolotów Tiger Moth[13]

Podsumowanie wysiłku bojowego

W okresie 19 lipca 1940 - 8 maja 1945[14][5].

Operacje bojowe w Bomber Command
Rok194019411942194319441945Razem
liczba operacji-7239---111
samolotozadań-238220---458
godzin lotu-1 2021 1279---2 841
Operacje bojowe w Coastal Commnad
Rok194019411942194319441945Razem
samolotozadań--5175571 0032842 361
godzin lotu--4 4784 7709 2952 78821 331
Łącznie operacje Dywizjonu 304
Rok194019411942194319441945Razem
samolotozadań-2387375571 0032842 819
godzin lotu-1 2025 7074 7709 2952 78823 812

Straty personalne i samolotów

Straty lotników i samolotów Dywizjonu 304
Rok194019411942194319441945Razem
polegli w akcji-34642430152
w niewoli, zaginieni-711-1230
utracone maszyny-91482134

Upamiętnienie

Tablica pamiątkowa z opisem zestrzelania samolotu Dywizjonu 304 w nocy z 5 na 6 kwietnia 1942
  • Tablica pamiątkowa z miejsca upadku samolotu z dywizjonu 304 (Hulsbeekstraat 134, 3450 Geetbets, Belgia)
  • Od sierpnia 2004 tradycje 304 Dywizjonu Obrony Wybrzeżą przejęła 30 Eskadra Lotnicza z BrygadyLotnictwa Marynarki Wojennej, a następnie w 2011 44 Baza Lotnictwa Morskiego.

Przypisy

  1. ↑ Koliński 1978 ↓, s. 175.
  2. ↑ a b Wojciech Zmyślony, 304 Dywizjon Bombowy "Ziemi Śląskiej", www.polishairforce.pl [dostęp 2018-04-09].
  3. ↑ Król 1982 ↓, s. 190.
  4. ↑ Konarski 2005 ↓, s. 98.
  5. ↑ a b c Jaśkiewicz 2013 ↓.
  6. ↑ Marek Sobski. Sommergibili na Atlantyku. „Okręty”. Nr 9(28)/2013, s. 48, 2017. Lublin: Oficyna Wydawnicza Kagero. ISSN 1898-1518. 
  7. ↑ Tadeusz Kasperski. Tajemnica U-boota Dywizjonu 304. „Morze, Statki i Okręty”. Nr 2/2010. XV, s. 51-53, luty 2010. Warszawa. ISSN 1426-529X. 
  8. ↑ Tomasz Szlagor, Pogromcy U-Bootów. 3. Lotnictwo w walce z okrętami podwodnymi Kriegsmarine. „Wojsko i Technika – Historia” nr specjalny 6/2017 (13), s. 79, 84
  9. ↑ Sawicki 2007 ↓, s. 530.
  10. ↑ Jaśkiewicz 2013 ↓, s. 17,26.
  11. ↑ Iszkowski 2018 ↓, s. 28.
  12. ↑ Jaśkiewicz 2013 ↓, s. 270.
  13. ↑ Konarski 2005 ↓.
  14. ↑ Koliński 1978 ↓.
  15. ↑ Iszkowski 2018 ↓.
  16. ↑ Cemetery, www.cwgc.org [dostęp 2019-07-19] (ang.).

Bibliografia

  • Izydor Koliński: Regularne jednostki Wojska Polskiego (lotnictwo). Formowanie, działania bojowe, organizacja i uzbrojenie, metryki jednostek lotniczych. Krótki informator historyczny o Wojsku Polskim w latach II wojny światowej. T. 9. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1978.
  • Wacław Król: Polskie dywizjony lotnicze w Wielkiej Brytanii 1940-1945. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1982. ISBN 83-11-06745-7.
  • Zdzisław Sawicki, Adam Wielechowski: Odznaki Wojska Polskiego 1918-1945: Katalog Zbioru Falerystycznego: Wojsko Polskie 1918-1939: Polskie Siły Zbrojne na Zachodzie. Warszawa: Pantera Books, 2007.
  • Mariusz Konarski: 304 Squadron. Wellingtons against the U-boats. Mushroom Model Publications, 2005, s. 98. ISBN 83-89450-18-6.
  • Krzysztof Mroczkowski, Andrzej Olejko, Nocnych Lotów Świadectwa, Acta Aeronautica, Muzeum Lotnictwa Polskiego w Krakowie, 2011, ISBN 978-83-931259-1-3.
  • Łukasz Jaśkiewicz, 304 Dywizjon Bombowy "Ziemi Śląskiej im.ks. Józefa Poniatowskiego, NapoleonV, 2013, ISBN 978-83-78890-38-6.
  • Jerzy Iszkowski, Dywizjon 304, Wacław Iszkowski, 2018, ISBN 978-83-947963-4-1.

Linki zewnętrzne

Polskie Siły Powietrzne w Wielkiej Brytanii
Sektor
Skrzydła
Dywizjony
Inne jednostki

Lotnictwo Polskie

Polskie Siły Zbrojne
Wojska
Rodzaje wojsk
Wielkie jednostki

Media użyte na tej stronie

Flag of Poland (1928–1980).svg
Flaga Rzeczypospolitej Polskiej, a później Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w okresie 1928-1980 ustanowiona rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 grudnia 1927 r. o godłach i barwach państwowych oraz o oznakach, chorągwiach i pieczęciach, Dz. U. z 1927 r. Nr 115, poz. 980 i potwierdzona dekretem z dnia 9 listopada 1955 r. o znakach Sił Zbrojnych, Dz. U. z 1955 r. Nr 47, poz. 315.
Do odwzorowania barwy czerwonej użyto domyślnego odcienia "vermilion" (#E34234, cynober). Proporcje 5:8 (w dekrecie z 1955 roku błędnie ustalone jako 3:8, skorygowane w obwieszczeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 lutego 1956 r. o sprostowania błędu w dekrecie z dnia 7 grudnia 1955 r. o godle i barwach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz o pieczęciach państwowych, Dz.U. z 1955 r. Nr 47 poz. 314).
Flag of Poland (1927–1980).svg
Flaga Rzeczypospolitej Polskiej, a później Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w okresie 1928-1980 ustanowiona rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 grudnia 1927 r. o godłach i barwach państwowych oraz o oznakach, chorągwiach i pieczęciach, Dz. U. z 1927 r. Nr 115, poz. 980 i potwierdzona dekretem z dnia 9 listopada 1955 r. o znakach Sił Zbrojnych, Dz. U. z 1955 r. Nr 47, poz. 315.
Do odwzorowania barwy czerwonej użyto domyślnego odcienia "vermilion" (#E34234, cynober). Proporcje 5:8 (w dekrecie z 1955 roku błędnie ustalone jako 3:8, skorygowane w obwieszczeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 lutego 1956 r. o sprostowania błędu w dekrecie z dnia 7 grudnia 1955 r. o godle i barwach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz o pieczęciach państwowych, Dz.U. z 1955 r. Nr 47 poz. 314).
RAF roundel.svg
Royal Air Force Roundel
Wellington 304 sq.jpg
Samolot bombowy Wellington GR Mk XIV polskiego 304 dywizjonu bombowego na lotnisku. Samolot jest uszkodzony po walce, podczas której zatopił niemiecki okręt podwodny (U-321?). Widoczni także lotnicy.
Lotniska 304db.png
Autor: unknown, Licencja: CC BY-SA 4.0
Możesz wybrać, którą licencję chcesz zastosować.
POL Wojska Lotnicze.svg
Autor: Poznaniak, Licencja: CC-BY-SA-3.0
Orzeł Sił Powietrznych RP
1943 poczet sztandarowy.jpg
Poczet Sztandaru PSP po przekazaniu przez Dywizjon 303 Dywizjonowi 304 na lotnisku RAF Norfolk dnia 29 marca 1942 roku.W poczcie: por. pil. Jerzy Iszkowski, chor. adm. Kazimierz Szlachetka, sierż. pil. Stanisław Ziółkowski, sierż. mech. Karol Dubiel.
304th Polish Bomber Squadron.svg
304th Polish Bomber Squadron
Bord ter nagedachtenis van R.A.F. 304de Poolse 'Selesian' Squandron, basis Lindholme (GB).jpg
Autor: Funkyxian, Licencja: CC BY-SA 4.0
bord ter nagedachtenis van R.A.F. 304de Poolse 'Selesian' Squandron, basis Lindholme (GB)