Dywizjon Artylerii Lekkiej KOP „Czortków”

Dywizjon Artylerii Lekkiej KOP „Czortków” (dal KOP „Czortków”) – pododdział artylerii lekkiej Korpusu Ochrony Pogranicza.

Historia

Dywizjon Artylerii Lekkiej KOP „Czortków” został sformowany na podstawie rozkazu L.dz. 3591/tjn./Og.Org./37 dowódcy KOP z 26 sierpnia 1937 roku, w garnizonie Czortków. Pododdział w składzie trzech baterii po dwa działony został podporządkowany dowódcy Brygady KOP „Podole”^[1], a pod względem wyszkolenia dowódcy 6 Grupy Artylerii we Lwowie^[2].

25 sierpnia 1938 roku Minister Spraw Wojskowych, gen. dyw. Tadeusz Kasprzycki nadał koszarom dywizjonu nazwę „Koszary imienia pułkownika Barthla de Weydenthal-Boruckiego”^[3].

Na podstawie rozkazu L.dz. 3602/tjn./Og.Org./38 dowódcy KOP z 31 sierpnia 1938 roku dokonano zmian w organizacji jednostek artylerii KOP. Między innymi nowy etat otrzymał dal KOP „Czortków”^[4]. Nowa organizacja pokojowa dyonu przewidywała 14 oficerów, 53 podoficerów, 217 szeregowców i 178 koni oraz dwanaście 75 mm armat wz. 1897^[5].

Z dniem 15 maja 1939 roku dywizjon stał się oddziałem gospodarczym. Stanowisko kwatermistrza dywizjonu przemianowane zostało na stanowisko zastępcy dowódcy dywizjonu do spraw gospodarczych, płatnika na stanowisko oficera gospodarczego, zastępcy oficera materiałowego dla spraw uzbrojenia na zbrojmistrza, zastępcy oficera materiałowego dla spraw żywnościowych na oficera żywnościowego^[6].

Dywizjon był jednostką mobilizującą. Zgodnie z planem mobilizacyjnym „W” dywizjon formował, w mobilizacji alarmowej, w grupie jednostek oznaczonych kolorem zielonym, I dywizjon 40 Pułku Artylerii Lekkiej^[7].

Obsada personalna

Obsada personalna dal KOP „Czortków” w czerwcu 1939^[8]. Strzałkami (→) zaznaczono przydziały mobilizacyjne oficerów dywizjonu.

• dowódca dywizjonu – mjr art. Stanisław Ratajski → dowódca I/40 pal
• adiutant – kpt. art. Wiktor Badowski^[a]
• oficer zwiadowczy – kpt. art. Henryk Serwacy Ostrowski^[b]
• dowódca 1 baterii – kpt. art. Romuald Stępniewski^[c] → dowódca 1/40 pal
• dowódca 2 baterii – kpt. art. Eugeniusz Franciszek Kaszubski → dowódca 2/40 pal
• dowódca 3 baterii – kpt. art. Kazimierz Juliusz Augustyn Jordan^[d] → dowódca 3/40 pal

Obsada personalna I/40 pal we wrześniu 1939

• dowódca dywizjonu – ppłk art. Stanisław Stefan Ratajski^[e].
• dowódca 1 baterii – kpt. art. Romuald Stępniewski
• dowódca 2 baterii – kpt. art. Eugeniusz Franciszek Kaszubski^[f].
• oficer zwiadowczy – por. art. Mieczysław Ludwik Semenowicz
• oficer ogniowy – por. art. Andrzej Warchoł († 1940 Katyń)
• dowódca 3 baterii – kpt. art. Kazimierz Julian August Jordan (ranny 15 września 1939)
• oficer zwiadowczy – ppor. rez. Tadeusz Hudycz
• oficer ogniowy – por. art. Remigiusz Marian Rekman (od 15 września 1939 dowódca 3/40 pal)
• oficer baterii – por. rez. inż. Edward Fąferło
• dowódca kolumny amunicyjnej – kpt. art. Wawrzyniec Wilk

• kpt. Wiktor Badowski († 1940 Katyń)
• kpt. Stanisław Smagacz († 1940 Katyń)
• por. rez. Włodzimierz Mackiewicz († 1940 Katyń)

Uwagi

Przypisy

Bibliografia

• Ludwik Głowacki, Działania wojenne na Lubelszczyźnie w roku 1939, Wydawnictwo Lubelskie, wyd. II, Warszawa 1986, ISBN 83-222-0377-2.
• Marek Jabłonowski, Włodzimierz Jankowski, Bogusław Polak, Jerzy Prochwicz: O niepodległą i granice. Korpus Ochrony Pogranicza 1924-1939. Wybór dokumentów. Warszawa-Pułtusk: Wyższa Szkoła Humanistyczna w Pułtusku. Wydział Dziennikarstwa i Nauk Politycznych Uniwersytetu Warszawskiego, 2001. na s. red. książki ISBN 83-88067-48-8. ISBN 83-88067-47-8.
• Katyń. Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego, opracowanie zespołowe pod kierunkiem Marka Tarczyńskiego, Rada Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa, Warszawa 2000, ISBN 83-905590-7-2.
• Eugeniusz Kozłowski, Wojsko Polskie 1936-1939. Próby modernizacji i rozbudowy, Wydawnictwo MON, Warszawa 1964.
• RomanR. Łoś RomanR., Artyleria polska 1914-1939, Warszawa: Wydawnictwo Bellona, 1991, ISBN 83-11-07772-X, OCLC 830057069 .
• JanJ. Pabich JanJ., Niezapomniane karty. Z dziejów 6 Pułku Artylerii Lekkiej, Kraków: Wydawnictwo Literackie, 1982, ISBN 83-08-00402-4, OCLC 830307023 .
• Jerzy Prochwicz, Andrzej Konstankiewicz, Jan Rutkiewicz: Korpus Ochrony Pogranicza 1924-1939. Barwa i Broń, 2003. ISBN 83-900217-9-4.
• Jerzy Prochwicz. Korpus Ochrony Pogranicza w przededniu wojny, Część I. Powstanie i przemiany organizacyjne KOP do 1939 r. „Wojskowy Przegląd Historyczny”. 3 (149), s. 148-160, 1994. Warszawa: Wydawnictwo „Czasopisma Wojskowe”. ISSN 0043-7182. 
• Jerzy Prochwicz. Korpus Ochrony Pogranicza w przededniu wojny, Część II. Przemiany organizacyjne i przygotowania wojenne KOP w 1939 roku. „Wojskowy Przegląd Historyczny”. 4 (150), s. 148-160, 1994. Warszawa: Wydawnictwo „Czasopisma Wojskowe”. ISSN 0043-7182. 
• Jerzy Prochwicz: Formacje Korpusu Ochrony Pogranicza w 1939 roku. Warszawa: Wydawnictwo Neriton, 2003. ISBN 83-88973-58-4.
• Jerzy Prochwicz. Walki oddziałów KOP na obszarach północno-wschodniej Polski. „Białoruskie Zeszyty Historyczne”. 13, 2000. Białystok. ISSN 1232-7468. 
• RyszardR. Rybka RyszardR., Najlepsza broń. Plan mobilizacyjny "W" i jego ewolucja, KamilK. Stepan, Warszawa: Oficyna Wydawnicza "Adiutor", 2010, ISBN 978-83-86100-83-5, OCLC 674626774 .
• Piotr Zarzycki, Plan mobilizacyjny "W", Wykaz oddziałów mobilizowanych na wypadek wojny, Oficyna Wydawnicza "Ajaks" i Zarząd XII Sztabu Generalnego Wojska Polskiego, Pruszków 1995, ISBN 83-85621-87-3.
• Piotr Zarzycki, Walki 36 Dywizji Piechoty Rezerwowej we wrześniu 1939 roku, Przegląd Historyczno-Wojskowy nr 2 (212), Warszawa 2006.
• Ryszard Dalecki: Armia "Karpaty" w wojnie 1939 roku, wydanie III. Rzeszów: Wydawnictwo Libra, 2009. ISBN 978-8389183-47-7.