Dzięcioł chilijski

Dzięcioł chilijski
Colaptes pitius[1]
(Molina, 1782)
Ilustracja
Samiec
Ilustracja
Samica
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

ptaki

Podgromada

Neornithes

Infragromada

ptaki neognatyczne

Rząd

dzięciołowe

Podrząd

dzięciołowce

Rodzina

dzięciołowate

Podrodzina

dzięcioły

Plemię

Picini

Rodzaj

Colaptes

Gatunek

dzięcioł chilijski

Synonimy
  • Picus Pitius Molina, 1782
  • Colaptes pitius pitius (Molina, 1782)[2]
  • Colaptes pitius cachinnans Wetmore & Peters 1922[2]
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[3]
Status iucn3.1 LC pl.svg
Zasięg występowania
Mapa występowania

Dzięcioł chilijski[4][5] (Colaptes pitius) – gatunek średniej wielkości ptaka z rodziny dzięciołowatych (Picidae). Występuje w strefie umiarkowanej w południowej części Andów w Chile i Argentynie. Nie jest zagrożony[3][6].

Systematyka

Gatunek po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisał Juan Ignacio Molina, nadając mu nazwę Picus Pitius. Opis ukazał się w 1782 roku w Saggio sulla storia naturale del Chili[2][7]. Międzynarodowy Komitet Ornitologiczny (IOC) umieszcza dzięcioła chilijskiego w rodzaju Colaptes, nie wyróżnia podgatunków[8]. Ptaki z południowej Argentyny opisano jako podgatunek cachinnans w oparciu o proporcjonalnie krótszy ogon, ale różnice te są minimalne i podgatunek ten nie jest uznawany[6].

Etymologia

  • Colaptes: gr. κολαπτης kolaptēs „osoba posługująca się dłutem”, od κολαπτω kolaptō „dłutować, dziobać, uderzać”[9].
  • pitius: araukański wyraz dźwiękonaśladowczy Pitíu (zapisywany także jako Pitigüe lub Pütriu)[10].

Morfologia

Średniej wielkości dzięcioł o średnio długim, spiczastym i czarnym dziobie, z lekko zakrzywioną górną krawędzią. Tęczówki w kolorze żółtawym. Nogi silne, szare lub zielonoszare. Pióra czoła i górnej części głowy tworzą czarną czapeczkę. Gardło i podbródek płowobiałe z czarnymi plamkami na dole gardła. Policzki, okolice oczu i uszu żółtawo-białe. U samców pas policzkowy z czarnymi kropkami. Górna część ciała i skrzydła czarnobrązowe z wąskimi białawymi pręgami. Dolna część ciała płowożółta z czarnobrązowymi prążkami, których brak na brzuchu, mocniej zaznaczonymi w górnej części. Spód skrzydeł żółtawy. Długość ciała wynosi około 30 cm, masa ciała 100–163 g[6].

Zasięg występowania

Dzięcioł chilijski występuje w południowo-zachodniej części Ameryki Południowej, w południowych Andach: w środkowym i południowym Chile (od regionu Coquimbo na południe do środkowej części Magallanes) i w zachodnich częściach argentyńskich prowincji Neuquén, Río Negro, Chubut i Santa Cruz. Zasiedla obszary od wysokości 600 m n.p.m. do ponad 1000 m n.p.m.; niekiedy schodzi niżej – nawet do poziomu morza, przynajmniej w zimie. Jest gatunkiem osiadłym[3][11][12].

Ekologia

Jego głównym habitatem są lasy i częściowo zalesione tereny z lasami bukanowymi, lasy łęgowe, plantacje, a także obszary porośnięte roślinnością karłowatą i obszary trawiaste z porozrzucanymi krzewami. Podstawą pożywienia są mrówki, ich larwy oraz poczwarki, sporadycznie żywi się skorpionami i pędrakami[6]. Żeruje głównie w grupach rodzinnych, przede wszystkim na powierzchni ziemi, odsuwając dziobem kamyki czy gałązki oraz kopiąc w ziemi. Pokarmu poszukuje także w powalonych pniach i gałęziach. Tylko sporadycznie żeruje na drzewach[6].

Rozmnażanie

Sezon lęgowy prawdopodobnie trwa od października do grudnia. Gniazda buduje w martwych drzewach lub pniakach, ewentualnie kopie jamy w ziemi na urwiskach. W jednym lęgu od 4 do 6 jaj. Brak informacji o czasie inkubacji i czasie od wyklucia piskląt do opuszczenia przez nie gniazda[6].

Status

W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych IUCN dzięcioł chilijski klasyfikowany jest jako gatunek najmniejszej troski (od 1988 roku LR/LC – Lower Risk/Least Concern, od 2004 roku LC – Least Concern). Zasięg jego występowania według szacunków organizacji BirdLife International obejmuje około 612 tys. km²[11]. Liczebność populacji nie została oszacowana, ale ptak ten jest opisywany jako dosyć pospolity. Trend liczebności populacji uznawany jest za stabilny ze względu na brak dowodów na spadki liczebności bądź istotne zagrożenia dla gatunku[3][11].

Przypisy

  1. Colaptes pitius, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] (ang.).
  2. a b c Denis Lepage: Chilean Flicker Colaptes pitius (Molina, 1782). Avibase. [dostęp 2022-03-25]. (ang.).
  3. a b c d Colaptes pitius, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [online] (ang.).
  4. Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Picidae Leach, 1820 – dzięciołowate – Woodpeckers (wersja: 2020-09-15). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2022-03-25].
  5. P. Mielczarek & W. Cichocki. Polskie nazewnictwo ptaków świata. „Notatki Ornitologiczne”. Tom 40. Zeszyt specjalny, s. 185, 1999. 
  6. a b c d e f H. Winkler & D.A. Christie: Chilean Flicker (Colaptes pitius), version 1.0. [w:] Birds of the World (red. J. del Hoyo, A. Elliott, J. Sargatal, D.A. Christie & E. de Juana) [on-line]. Cornell Lab of Ornithology, Ithaca, NY, USA, 2020. [dostęp 2022-03-25]. (ang.). Publikacja w zamkniętym dostępie – wymagana rejestracja, też płatna, lub wykupienie subskrypcji
  7. Molina, Giovanni Ignazio: Saggio sulla storia naturale del Chili / del signor abate Giovanni Ignazio Molina. Bolonia: Stamperia di S. Tommaso d’Aquino, 1782, s. 343. (ang.).
  8. F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Woodpeckers. IOC World Bird List (v12.1). [dostęp 2022-03-25]. (ang.).
  9. colaptes, [w:] The Key to Scientific Names, J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2022-03-25] (ang.).
  10. pitius, [w:] The Key to Scientific Names, J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2022-03-25] (ang.).
  11. a b c Chilean Flicker Colaptes pitius, Data table and detailed info. BirdLife International, 2022. [dostęp 2022-03-25]. (ang.).
  12. Handbook of the Birds of the World. Josep del Hoyo, Andrew Elliott & Jordi Sargatal (red.). T. 7: Jacamars to Woodpeckers. Barcelona: Lynx Edicions, 2002, s. 514. ISBN 84-87334-37-7. (ang.).

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Closed Access logo alternative.svg
Autor: Jakob Voß, influenced by original art designed at PLoS, modified by Wikipedia users Nina and Beao, Licencja: CC0
Closed Access logo, derived from PLoS Open Access logo. Alternative version.
Status iucn3.1 LC pl.svg
Autor: unknown, Licencja: CC BY 2.5
Wikispecies-logo.svg
Autor: (of code) -xfi-, Licencja: CC BY-SA 3.0
The Wikispecies logo created by Zephram Stark based on a concept design by Jeremykemp.
Colaptes pitius map.svg
Autor: Cephas, Licencja: CC BY-SA 4.0
Range map of Chilean Flicker (Colaptes pitius)
Chilean Flicker (Colaptes pitius) (15960174495).jpg
Autor: Dominic Sherony, Licencja: CC BY-SA 2.0
Chilean Flicker (Colaptes pitius)
Chilean Flicker.jpg
Autor: Ben Tubby, Licencja: CC BY 2.0
Chilean Flicker, Torres del Paine National Park, Chile.
IMGP9668