Działko AM-23

AM-23
Ilustracja
Państwo

 ZSRR

Projektant

N. Afanasjew,
N. Makarow

Producent

TMZ w Tule

Rodzaj

działko automatyczne

Zasada działania

odprowadzanie gazów prochowych

Historia
Prototypy

1951

Produkcja

1954–1972

Dane techniczne
Kaliber

23 mm

Liczba luf

1

Wymiary
Długość lufy

1000 mm

Masa
broni

43 kg

Inne
Szybkostrzelność teoretyczna

1350 strz./min

Dane operacyjne
Platformy strzeleckie
An-8, An-12, Ił-76, M-4, Tu-16, Tu-95/Tu-142, Tu-98
Użytkownicy
ZSRR, Chiny i inni
Odmiany broni
Typ 23-2

AM-23 (Afanasjew-Makarow 23) – radzieckie automatyczne działko lotnicze kalibru 23 mm, używane głównie w podwójnie sprzężonych stanowiskach jako uzbrojenie obronne bombowców i samolotów transportowych od lat 50. XX wieku.

Historia

Działko AM-23 zostało skonstruowane pod koniec lat 40. XX wieku w biurze konstrukcyjnym CKB-14 w Tule pod kierunkiem Nikołaja Afanasjewa i Nikołaja Makarowa, od nazwisk których pochodziło oznaczenie broni[1]. Przeznaczone było specjalnie do instalowania w wieżyczkach strzeleckich bombowców i samolotów transportowych. Założeniem było uzyskanie dużej szybkostrzelności, dlatego w odróżnieniu od działek używanych przez samoloty myśliwskie NS-23 i NR-23 oparto automatykę na odprowadzaniu gazów prochowych z przewodu lufy[1]. Opracowano broń w dwóch wariantach: TKB-494 dla silniejszych nabojów z większą łuską działka WJa-23 i TKB-495 dla słabszych nabojów NS-23. Pierwszy model TKB-494 skonstruowano w 1949 roku. Był on udany i osiągał szybkostrzelność 1100 strz./min, lecz wadą był duży odrzut broni, silnie oddziałujący na konstrukcję samolotu, stąd zrezygnowano z tego wariantu[1]. Działko to posłużyło jednak następnie jako baza do skonstruowania działka przeciwlotniczego ZU-23-2 (TKB-507)[2].

Działko TKB-495 na amunicję NS-23 przeszło pozytywnie badania państwowe w 1951 roku i zostało w 1952 roku przyjęte na uzbrojenie pod oznaczeniem AM-23[1]. W jego konstrukcji zastosowano dodatkowo przyspieszacz wyrzucający łuskę i wypychający nabój z ogniwa taśmy do komory nabojowej, oraz zderzak gazowy uruchamiany gazami prochowymi[1]. Dzięki przyjętym rozwiązaniom osiągnięto wysoką szybkostrzelność teoretyczną 1350 strz./min[1]. Zastosowano lufę o długości 1000 mm – krótszą, niż we wcześniejszych działkach lotniczych, w celu zmniejszenia oporów powietrza przy szybkich samolotach[2]. Amunicja została ulepszona w stosunku do NS-23, w tym opracowano skuteczniejsze pociski[1]. Produkcja była prowadzona w latach 1954–1972 w Tulskiej Fabryce Maszyn (Tulskij Maszynostroitielnyj Zawod, TMZ) im. Riabikowa[2]. W 1967 roku twórcy działka zostali uhonorowani nagrodą państwową[2].

Wieżyczka ogonowa bombowca Tu-142 z działkami AM-23

Działka AM-23 znalazły zastosowanie przede wszystkim w składzie kompleksu uzbrojenia bombowców PW-23, obejmującego podwójnie sprzężone działka w zdalnie kierowanych wieżyczkach: grzbietowej, podkadłubowej i ogonowej[1]. Tu-16 miał górną wieżyczkę DT-W7, dolną DT-N7S i ogonową DK-7, Tu-95 odpowiednio DT-W12, DT-N12 i DK-12, a M-4 odpowiednio DB-33A, DB-34A i DB-35[2]. W samolotach transportowych An-8 i An-12 stosowano ogonowe stanowisko DB-65U[2]. Działka te stosowano w ogonowych stanowiskach także nowszych samolotów. Zapas amunicji różnił się w poszczególnych wieżyczkach i wynosił od 250 nabojów na lufę do 1000 w ogonowej wieżyczce bombowca M-4[2]. Wyjątkowo stałe działko w wersji pojedynczej, z dłuższą lufą i zapasem 100 nabojów, było montowane w nosie Tu-16[2].

W Chińskiej Republice Ludowej produkowano kopię działka oznaczoną jako Typ 23-2.

Przypisy

  1. a b c d e f g h Markowski 2009 ↓, s. 15-16.
  2. a b c d e f g h Markowski 2009 ↓, s. 16-19.

Bibliografia

  • Wiktor Markowski. Orużyje bliżniego boja. „Tiechnika i Woorużenije”. Nr 8/2009, sierpień 2009 (ros.). 

Media użyte na tej stronie

Flag of the Soviet Union (dark version).svg
(c) I, Cmapm, CC-BY-SA-3.0
The flag of the Soviet Union (1955-1991) using a darker shade of red.
Schematic of the flag as adopted in 1955.
Museum of Long-Range Aviation (341-25).jpg
Autor: Vitaly V. Kuzmin, Licencja: CC BY-SA 4.0
Авиационная пушка АМ-23 (AM-23 gun)
Пушки АМ-23 в кормовой оборонительной установке самолёта Ту-142.JPG
Autor: Михаил Фетисов, Licencja: CC BY-SA 3.0
Пушки АМ-23 в кормовой оборонительной установке самолёта Ту-142. Фото в музее авиации в Киеве