Dziadek do orzechów (balet)

Dziadek do orzechów w pierwszej petersburskiej inscenizacji, 1892
Dziadek do orzechów i król myszy w choreografii Toera van Schayka i Wayne'a Eaglinga, Polski Balet Narodowy

Dziadek do orzechów (ros. Щелкунчик, wymowa) – balet-feeria w 2 aktach, 3 obrazach z apoteozą, zrealizowany po raz pierwszy w petersburskim Teatrze Maryjskim[1].

Prapremiera: Petersburg, 18 grudnia 1892 (6 grudnia według kalendarza juliańskiego), Teatr Maryjski.

Premiera polska: Bydgoszcz, 10 kwietnia 1958, Studio Operowe, w choreografii Rajmunda Sobiesiaka

Osoby

  • Drosselmeyer, konstruktor zabawek, ojciec chrzestny Klary
  • Klara Silberhaus
  • Hans-Peter (Dziadek do Orzechów)
  • Radca Silberhaus i jego żona, rodzice Klary
  • Fred, brat Klary
  • Ludwika, starsza siostra Klary
  • Babcia i dziadek Klary
  • Narzeczony Ludwiki
  • Pokojówka
  • Goście radcy i ich dzieci
  • Wieszczka Cukrowa i Książę
  • Kolombina
  • Arlekin
  • Żołnierzyk i jego partnerka
  • Król Myszy
  • Chorąży
  • Zabawki, Myszy, Gnomy, Śnieżynki, Mistrz Ceremonii, Kwiaty, Tancerki i Tancerze

Treść

Akt I

Przyjęcie w domu Radcy
W domu Radcy trwają przygotowania do bożonarodzeniowego przyjęcia. W salonie, chwilowo niedostępnym dla dzieci, znajduje się pięknie ubrana choinka. Stopniowo pojawiają się zaproszeni goście. Mała Klara marzy o tym, by dorosnąć i dostawać kwiaty od narzeczonego, tak jak jej siostra. Już są wszyscy, zatem otwarto salon. Ukazuje się choinka i złożone pod nią prezenty. Wśród przybyłych obecny jest ojciec chrzestny Klary Drosselmeyer i jemu przypada rola rozdania prezentów. Jako ostatni, pod choinką zostaje Dziadek do Orzechów. Ten ostatni prezent nie budzi zachwytu wśród dzieci i dorosłych, tylko Klara jest nim zauroczona. Odkłada na bok lalkę i przytula niechcianego przez innych Dziadka.

Przyjęcie trwa, wszyscy doskonale się bawią, tylko Fred dokucza Klarze i psuje Dziadka do Orzechów. Na szczęście Drosselmeyer potrafi naprawić zabawkę. Po zakończonym przyjęciu goście rozchodzą się do domów, a Klara przytulając Dziadka do Orzechów zasypia w fotelu.

Sen
We śnie Klara widzi pokojówki, matkę, babcię i dziadka w dziwnych przebraniach. Zza choinki wychodzą myszy. Akcja wkracza w baśniowy klimat. Choinka rośnie, Klara dorośleje a zabawka ożywa. Dziadek do Orzechów dowodzi zabawkowymi żołnierzami, walcząc z myszami. Wojsko używa armaty i z pomocą Klary, zwyciężają.

Dziadek do Orzechów zamienia się w Księcia, a Klara w Księżniczkę. Razem podążają do Krainy Słodyczy.

Akt II

Taniec Wieszczki Cukrowej

W Krainie Słodyczy
Księżniczka Klara wraz z Księciem wędrują przez Krainę Słodyczy. Napotykane postacie są ożywiane przez Drosselmeyera. Wędrówce towarzyszy muzyka, a poszczególne postacie wykonują uroczyste tańce. W całej krainie trwa święto z okazji przybycia Książęcej Pary. Odbywa się ceremonia zaślubin. Klara z Księciem wędrują przez Cukrową Łąkę, przechodzą przez Bramę Łakomczuchów, trafiają do Gwiazdkowego Lasu. Płyną przez Jezioro Róż łódką ciągniętą przez delfiny do Konfiturowego Gaju. Dalej wędrują do Cukierkowa – stolicy Cukierkowej Krainy, w której znajduje się Marcepanowy Pałac. W cukierkowym świecie wszystko cudownie i słodko pachnie, wszyscy są weseli. W poszczególnych scenach balet wykonuje tańce charakterystyczne: Taniec wieszczki cukrowej, Taniec hiszpański, Taniec arabski, Taniec chiński, Trepak (Taniec rosyjski), Taniec pasterski. Suitę zamyka Walc kwiatów. Zachwycona Klara w końcu jednak budzi się w fotelu z zabawką w ramionach.

Zobacz też

Przypisy

  1. Irena Turska, Balety Piotra Czajkowskiego, Polskie Wydawnictwo Muzyczne, Kraków 1981. ISBN 83-224-0170-1

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Ru-Shchelkunchik.ogg
Autor: МариЭм, Licencja: CC BY-SA 4.0
Russian pronunciation of Shchelkunchik
Dziadek do orzechów i król myszy, choreografia Toer van Schayk i Wayne Eagling, Polski Balet Narodowy, fot. Ewa Krasucka TW-ON.jpg
Autor: Ewa Krasucka TW-ON, Licencja: CC BY-SA 4.0
"Dziadek do orzechów i król myszy", choreografia Toer van Schayk i Wayne Eagling, Polski Balet Narodowy
Nutcracker -1890.JPG
Photo of Stanislava Belinskaya as Clara (left), an unknown performer (center), & Vassily Stulkolin as Fritz (right) in the Imperial Ballet's original production of the Petipa/Ivanov/Tchaikovsky ballet "The Nutcracker".
Dance of the Sugar Plum Fairies (ISRC USUAN1100270).oga
(c) Dance of the Sugar Plum Fairies Kevin MacLeod (incompetech.com)

Licensed under Creative Commons: By Attribution 3.0 License

https://creativecommons.org/licenses/by/3.0/
"Dance Of The Sugar Plum Fairies" from The Nutcracker