Dziady część II

Dziady część II – utwór dramatyczny Adama Mickiewicza należący do cyklu dramatów Dziady. Utwór powstawał w latach 1821–1822 w Kownie. Opublikowany został w roku 1823 w drugim tomie Poezji wraz z wierszem Upiór i dramatem Dziady część IV.

Utwór niekiedy określany mianem Dziady wileńsko-kowieńskie, ze względu na miejsce powstania.

Treść

Akcja toczy się w Dzień Zaduszny z dnia 1 na 2 listopada (w nocy) w kaplicy, gdzie zebrała się grupa ludzi z pobliskiej wioski. Trwa ludowy obrzęd Dziadów, któremu przewodniczy Guślarz. Zebrani wzywają kolejno dusze czyśćcowe chcąc ulżyć im w cierpieniu. Na ich wezwanie przybywają trzy rodzaje duchów:

• lekkie – Józio i Rózia (są to dzieci, które nie doświadczyły cierpienia i dlatego nie mogą dostać się do nieba)
• ciężkie – widmo złego pana (upiora skazanego na wieczną mękę za zło wyrządzone poddanym, którzy pod postacią „żarłocznego ptactwa” towarzyszą mu po śmierci)
• pośrednie – duch pasterki Zosi (jej wina polega na tym, że igrała z uczuciami innych)

Wieśniacy starają się w miarę możliwości ulżyć im cierpienia. Kiedy obrzęd dobiega końca, nieoczekiwanie zjawia się jednak kolejny duch, który nie reaguje na wezwania i przekleństwa Guślarza i reszty. Duch ten zmierza w stronę jednej z wieśniaczek i wskazuje na swoje zranione serce. Chłopi wyprowadzają wieśniaczkę, a widmo podąża za nimi.

Morały zawarte w dramacie

• „Kto nie doznał goryczy ni razu, ten nie dozna słodyczy w niebie”.
• „Kto nie był ni razu człowiekiem, temu człowiek nic nie pomoże”.
• „Kto nie dotknął ziemi ni razu, ten nigdy nie może być w niebie”.

Wiersz Upiór

Wiersz Upiór (fragment)

Zjawienie się tajemniczego ducha w pewien sposób tłumaczy wiersz Upiór dołączony do Dziadów przez Mickiewicza. Tytułowy bohater tego utworu – postać o nieokreślonym statusie egzystencjalnym – nie żyje, ale i nie umarł ostatecznie, jest duchem skazanym za grzech (samobójstwo) na karę corocznego powtarzania swego cierpienia na świecie. Cierpienie to jest związane z nieszczęśliwą miłością i życiem wśród ludzi, którzy go nie rozumieją. Bohater Upiora nie jest jednak tożsamy z nieznaną zjawą z II części Dziadów, aczkolwiek posiada podobne cechy.

Bibliografia

• A. Mickiewicz Dziady, wyd. Morex 1995.
• Repetytorium z języka polskiego, wyd. Greg, 1996
• Historia literatury Polskiej w zarysie, wyd. PWN, 1981

Linki zewnętrzne

• Dziady część II i IV w zbiorach Cyfrowej Biblioteki Narodowej Polona.pl
• Ogólnodostępne słuchowisko Dziady cz. II w wykonaniu Stowarzyszenia Evviva l'arte