Dzień Jedności Narodowej (Białoruś)

Dzień Jedności Narodowej
Dzień

17 września

Państwa

 Białoruś

Typ święta

państwowe

Upamiętnia

zjednoczenie ziem białoruskich w 1939

Dzień Jedności Narodowej (biał. Дзень народнага адзінства[1], ros. День народного единства[2]) – białoruskie święto państwowe obchodzone 17 września, ustanowione w 2021. Upamiętnia ono zjednoczenie Zachodniej Białorusi z Białoruską SRR po inwazji ZSRR na Polskę w 1939. Nie jest dniem wolnym od pracy[2].

Ustanowienie święta

Ziemie Zachodniej Białorusi i Białoruskiej SRR przed 1939

Nowe święto zostało ustanowione przez prezydenta Białorusi Alaksandra Łukaszenkę dekretem nr 206 z dnia 7 czerwca 2021. W oświadczeniu prezydenta napisano, że „17 września stał się aktem sprawiedliwości dziejowej dla narodu białoruskiego, podzielonego wbrew swojej woli w 1921 r. na mocy traktatu pokojowego w Rydze i na zawsze utrwalonego w narodowej tradycji historycznej”[3][4]. Przed decyzją prezydenta Wszechbiałoruskie Zgromadzenie Ludowe przeprowadziło ankietę wśród Białorusinów w sprawie nowego święta. Do wyboru były dwie daty – 17 września i 14 grudnia (przyjęcie przez Radę Najwyższą BSRR ustawy o przyjęciu Zachodniej Białorusi w skład Białoruskiej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej)[5]. Historycy białoruscy zaznaczają, że święto obchodzono w tym dniu do 1949 – później z obchodów zrezygnowano, aby nie powodowały napięć w relacjach z Polską[6].

Krytyka

Ustanowienie święta zostało uznane za decyzję polityczną – miało ono miejsce po masowych protestach w 2020 i pogorszeniu stosunków dyplomatycznych z Polską[1]. Polskie Ministerstwo Spraw Zagranicznych wydało oświadczenie, w którym krytykuje „opieranie polityki historycznej Białorusi na dziedzictwie paktu Stalina i Hitlera”[7]. W podobnym tonie wydany został komunikat IPN, w którym dzień 17 września został nazwany „Świętem Jedności Dwóch Totalitaryzmów”[8]. Solidarność z Polską wyrazili m.in. minister spraw zagranicznych Litwy Gabrielius Landsbergis[9] oraz chargé d’affaires ad interim ambasady USA w Polsce Bix Aliu[10][11].

Obchody

W ramach pierwszych obchodów Dnia Jedności Narodowej w wielu miastach Białorusi zorganizowano uroczystości, podczas których m.in. nadawano placom i skwerom nazwy Jedności Narodowej, odsłaniano pomniki oraz oddawano do użytku lokalne drogi. W Baranowiczach otwarto pierwsze w kraju Muzeum Jedności Narodowej. Centralne obchody miały miejsce w Mińsku, podczas Forum Sił Patriotycznych. Wzięli w nim udział najważniejsi politycy w kraju, na czele z prezydentem Łukaszenką[12].

Przypisy

  1. ↑ a b Сьвяткуючы 17 верасьня, перш за ўсё ўлада хоча паказаць дулю суседзям, палякам, – Пашкевіч, Радыё Свабода [dostęp 2021-11-06] (biał.).
  2. ↑ a b В Беларуси учрежден День народного единствa (ros.). president.gov.by. [dostęp 2021-12-14].
  3. ↑ Day of People’s Unity established in Belarus | Official Internet Portal of the President of the Republic of Belarus, president.gov.by [dostęp 2021-07-31] (ang.).
  4. ↑ Barbara Bodalska, Nowe święto na Białorusi w rocznicę napaści Związku Radzieckiego na Polskę. „Dopełni historyczną sprawiedliwość”, www.euractiv.pl, 8 czerwca 2021 [dostęp 2021-11-06] (pol.).
  5. ↑ Rocznica 17 września 1939 r. białoruskim Dniem Jedności Narodowej? Władze konsultują z narodem, belsat.eu [dostęp 2021-11-06] (pol.).
  6. ↑ 17 сентября в Беларуси будет отмечаться новый праздник - День народного единства, TVR.by, 8 czerwca 2021 [dostęp 2021-11-27] (ros.).
  7. ↑ Oświadczenie MSZ dot. ustanowienia przez Białoruś nowego święta pod nazwą „Dzień Jedności Narodowej” – Ministerstwo Spraw Zagranicznych – Portal Gov.pl, Ministerstwo Spraw Zagranicznych [dostęp 2021-11-06] (pol.).
  8. ↑ Instytut Pamięci Narodowej, Komentarz Instytutu Pamięci Narodowej w odniesieniu do ogłoszenia przez władze białoruskie nowego święta w rocznicę 17 września 1939, Instytut Pamięci Narodowej [dostęp 2021-11-06] (pol.).
  9. ↑ Ministerstwo Spraw Zagranicznych Litwy, G. Landsbergis: Stosunek władz białoruskich do historii jest brutalnie cyniczny, solidaryzujemy się z Polską, 11 czerwca 2021 [dostęp 2021-11-06].
  10. ↑ Bix Aliu na Twitterze: „Kuriozalny pomysł reżimu Łukaszenki, aby ogłosić „świętem” rocznicę ataku ZSRR na Polskę przeprowadzonego w porozumieniu z nazistami, świadczy o kompletnym oderwaniu od rzeczywistości i jest kolejnym dowodem na to, jak niebezpieczne i antydemokratyczne są „władze” Białorusi”, Twitter [dostęp 2021-11-06] (pol.).
  11. ↑ Bartosz Kołodziejczyk, Nowe święto na Białorusi. Ostra reakcja Chargé d’Affaires USA w Polsce, wiadomosci.wp.pl, 8 czerwca 2021 [dostęp 2021-11-06] (pol.).
  12. ↑ Obchody rocznicy 17 września 1939 roku na Białorusi, OSW Ośrodek Studiów Wschodnich, 21 września 2021 [dostęp 2021-11-06] (pol.).

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

East and West Belarus.png
West Belarus (administered by the 2nd Polish Republic) in Green, East Belarus (administered by the USSR) in Red. Belarus region shown outlined by yellow.