Dzień Pamięci Ofiar Represji Politycznych
| ||
 Kamień Sołowiecki przy Placu Łubiańskim w Moskwie (30 października 1990) | ||
| Dzień | 30 października | |
|---|---|---|
| Państwa |  Rosja | |
| Upamiętnia | ofiary represji politycznych w ZSRR (szczególnie Wielkiego terroru) | |
| Podobne święta | Dzień Pamięci Ofiar Wielkiego Głodu i Represji Politycznych, Europejski Dzień Pamięci Ofiar Stalinizmu i Nazizmu | |
Dzień Pamięci Ofiar Represji Politycznych (ros. День памяти жертв политических репрессий) – święto obchodzone corocznie 30 października w Rosji (od 1991 roku) ku czci osób zamordowanych, więzionych i prześladowanych z powodów politycznych w czasach ZSRR.
Po raz pierwszy Dzień Więźniów Politycznych obchodzono 30 października 1974 roku z inicjatywy dysydenta Kronida Lubarskiego (zm. 1996)[1] i innych byłych więźniów z Mordowii i obozów w Permie. Przez prawie 20 lat pamięć swoich bliskich zamordowanych w więzieniach NKWD i KGB czcili sami więźniowie polityczni organizując protesty głodowe i strajki. Od 1987 odbywały się demonstracje m.in. w Moskwie, Leningradzie, Lwowie czy Tbilisi. 30 października 1989 około 3000 osób ze świecami w rękach, tworząc ludzki łańcuch wokół budynku KGB w Moskwie, wyszło na Plac Puszkina. Zgromadzenie zostało rozproszone przez OMON.
Oficjalny Dzień Pamięci Ofiar Represji Politycznych zainicjowało stowarzyszenie „Memoriał” powstałe 29 stycznia 1989 roku w Moskwie.
Tradycyjne miejsce spotkań i żałoby
- Moskwa – w tym dniu składane są kwiaty i zapalane znicze obok Kamienia Sołowieckiego. Głaz został przywieziony z Wysp Sołowieckich, gdzie w latach 20. XX wieku założono pierwszy w Związku Radzieckim obóz dla więźniów politycznych.
- Petersburg – cmentarz ofiar sowieckich Lewaszowo, Kamień Sołowiecki przy placu Troickim,
- Jekaterynburg (dawn. Swierdłowsk) – miejsce mordu represjonowanych odkryte w 1996 roku na 12. kilometrze Traktu Moskiewskiego,
- Samara – park im. Jurija Gagarina, gdzie odkryto przy pracach ziemnych masowy grób,
- Tomsk – plac z kamieniem obok dawnego budynku NKWD upamiętniające śmierć ok. 20 000 obywateli miasta represjonowanych w okresie stalinizmu,
- Tiumeń – dziedziniec dawnego budynku NKWD na ulicy Semakowa 18, na którym wykonywano masowe egzekucje przez rozstrzelanie. W 2001 umieszczono tablicę pamiątkową z napisem:
(ros.) Здесь в 1937—1938 годах проводились массовые расстрелы безвинных… Никогда больше.
(pol.) Tu w latach 1937–1938 przeprowadzane były masowe rozstrzelania niewinnych… Nigdy więcej.
- Penza – pomnik „Pokuta” przy ul. Moskiewskiej 86 wzniesiony w miejsce zniszczonej w czasach sowieckich cerkwi, poświęcony zamordowanym mieszkańcom.
30 października 2009 w swoim wystąpieniu na Dzień Pamięci Ofiar Represji Politycznych prezydent Rosji Dmitrij Miedwiediew wezwał aby nie usprawiedliwiać represji Stalina, których ofiarą padły miliony ludzi. Prezydent podkreślił, że pamięć o narodowych tragediach jest tak samo święta jak pamięć o zwycięstwie.
Przypisy
- ↑ Gazeta Wyborcza: Parszywy przypadek (pol.). www.archvii.itwk.eu. [dostęp 2011-10-16].
Bibliografia
- Dzień Pamięci Ofiar Represji Politycznych. na gazeta.pl [opublikowano: 2010-10-30]
Media użyte na tej stronie
Autor: Jennifer Boyer from Maryland, USA, Licencja: CC BY 2.0
This is made of a boulder from the Solovetskiy penal colony--the first prison in the Gulag system. People gather here every year on the Day of Victims of the Repression (October 30). The caption means "For the fighters for freedom."
Autor: Alexei Kouprianov, Licencja: CC BY-SA 2.5
Monument commemorating the victims of the political oppression in the USSR: a stone from Solovki concentration camp installed in front of the former KGB headquarters at Lubyanka Square in Moscow on October 30, 1990.