Dziedziczna koproporfiria

Dziedziczna koproporfiria (ang. Hereditary Coproporphyria – HCP) – rzadka choroba genetyczna, należąca do grupy ostrych porfirii wątrobowych. Objawem odróżniającym ją od innych jest obecność koproporfirynogenu III w kale i moczu[1], przekraczająca nawet 200-krotnie ilość spotykaną u osób zdrowych[2].

Koproporfirynogen III

Bezpośrednią przyczyną choroby jest niedobór enzymu oksydazy koproporfirynogenowej w tkankach (głównie hepatocytach), co zaburza syntezę hemu, składnika hemoglobiny[1].

Objawy

Do najczęściej występujących objawów zalicza się[1]:

  • ból brzucha;
  • wymioty;
  • nadwrażliwość na światło słoneczne;
  • zmiany skórne;

Występują napady chorobowe, które mogą być wywoływane np. przez niektóre leki (np. barbiturany), alkohol etylowy, infekcje lub niedożywienie[2][3], a charakteryzują się ostrym bólem w okolicach trzewi[4].

Biochemia

Oksydaza koproporfirynogenowa jest enzymem, uczestniczącym w syntezie hemu. Odpowiada za katalizowanie dekarboksylacji koproporfirynogenu III do protoporfirynogenu IX[5]. Zaburzenie tego procesu powoduje nadmiar produkowanego w wątrobie koproporfirynogenu III, który jest usuwany z kałem i z moczem[2].

Cząsteczka oksydazy koproporfirynogenowej jest homodimerem, zawierającym w sobie atom żelaza[6].

Podczas choroby dochodzi także do wzrostu stężenia syntazy alaniny (a więc i tego aminokwasu)[3] oraz wzrostu ilości erytrocytów[7].

Genetyka

Mutacje dotyczą genu CPOX, odpowiadającego za syntezę oksydazy koproporfirynogenowej, położonego na locus 3q11.2[8]. Choroba dziedziczy się w sposób autosomalny dominujący[9] z niepełną penetracją genu. Znane są co najmniej 64 mutacje, które mogą wywołać tę chorobę[7].

Epidemiologia

Jest to bardzo rzadka choroba. Jak do tej pory opisano około 50 przypadków[3]. Zanotowano w literaturze przypadek nowotworu wątroby, związanego z dziedziczną koproporfirią[10].

Leczenie

Pacjentom zaleca się unikania światła słonecznego. Zaleca się przyjmowanie β-karotenów i innych środków zabezpieczających skórę przed wpływem światła słonecznego. U pacjentów może dochodzić do anemii – wtedy zalecana jest transfuzja krwi (zwłaszcza u niemowląt przy fizjologicznej żółtaczce). Stosuje się także leczenie hydroksykarbamidem[7]. Pacjentom można także podawać hem. Leki stosowane na zmiany skórne w przypadku innych porfirii nie sprawdzają się. Przy chronicznej anemii hemolitycznej stosuje się suplementacje kwasem foliowym i żelazem w postaci chelatów[4]. Aby łagodzić ataki chorobowe, podaje się arginian hemu[11].

Przypisy

  1. ↑ a b c Brodie i inni, Hereditary Coproporphyria: Demonstration of the Abnormalities in Haem Biosynthesis in Peripheral Blood, „QJM: An International Journal of Medicine”, 46 (2), 1977, DOI: 10.1093/oxfordjournals.qjmed.a067503, ISSN 1460-2725 (ang.).
  2. ↑ a b c P. Martásek, Hereditary coproporphyria, „Seminars in Liver Disease”, 18 (1), 1998, s. 25–32, ISSN 0272-8087, PMID: 9516675 [dostęp 2017-02-12].
  3. ↑ a b c Kenneth D. McClatchey, Clinical Laboratory Medicine, Lippincott Williams & Wilkins, 2002, ISBN 978-0-683-30751-1 (ang.).
  4. ↑ a b Stuart H. Orkin, David G. Nathan, Nathan and Oski’s Hematology of Infancy and Childhood, Elsevier Health Sciences, 2009, ISBN 1-4160-3430-7 (ang.).
  5. ↑ H. Kohno i inni, Coproporphyrinogen oxidase. Purification, molecular cloning, and induction of mRNA during erythroid differentiation., „Journal of Biological Chemistry”, 268 (28), 1993, s. 21359–21363, ISSN 0021-9258, PMID: 8407975 (ang.).
  6. ↑ Jean-Michel Camadro i inni, Purification and properties of coproporphyrinogen oxidase from the yeast Saccharomyces cerevisiae, „European Journal of Biochemistry”, 156 (3), 1986, s. 579–587, DOI: 10.1111/j.1432-1033.1986.tb09617.x, ISSN 1432-1033 (ang.).
  7. ↑ a b c E. Gilbert-Barness, L.A. Barness, P.M. Farrell, Metabolic Diseases: Foundations of Clinical Management, Genetics, and Pathology, IOS Press, 6 stycznia 2017, ISBN 978-1-61499-718-4 (ang.).
  8. ↑ CPOX gene, Genetics Home Reference (ang.).
  9. ↑ Caroline Schmitt i inni, Mutations in human CPO gene predict clinical expression of either hepatic hereditary coproporphyria or erythropoietic harderoporphyria, „Human Molecular Genetics”, 14 (20), 2005, s. 3089–3098, DOI: 10.1093/hmg/ddi342, ISSN 0964-6906, PMID: 16159891 [dostęp 2017-02-12].
  10. ↑ Daniel A. Arber i inni, Wintrobe’s Clinical Hematology, Lippincott Williams & Wilkins, 29 sierpnia 2013, s. 701–702, ISBN 978-1-4698-4622-4 (ang.).
  11. ↑ E. Kostrzewska, A. Gregor, S. Tarczyńska-Nosal, Heme arginate (Normosang) in the treatment of attacks of acute hepatic porphyrias, „Materia Medica Polona. Polish Journal of Medicine and Pharmacy”, 23 (4), 1991, s. 259–262, ISSN 0025-5246, PMID: 1842231.

Star of life.svg Przeczytaj ostrzeżenie dotyczące informacji medycznych i pokrewnych zamieszczonych w Wikipedii.

Media użyte na tej stronie

Star of life.svg

The Star of Life, medical symbol used on some ambulances.

Star of Life was designed/created by a National Highway Traffic Safety Administration (US Gov) employee and is thus in the public domain.
Coproporphyrinogen III.svg
Structure of coproporphyrinogen III