Dzieje Rzymu od założenia miasta

Scena z Ab urbe condita na panelu ołtarza w Ostii

Ab urbe condita – dzieło Tytusa Liwiusza, historia starożytnego Rzymu od założenia miasta w r. 753 p.n.e. do czasów współczesnych autorowi.

Tematyka

Papirus z zapisem jednej z ksiąg historii Liwiusza

Dzieło historyczne opisuje wydarzenia od założenia tego miasta aż do roku 9 p.n.e. Dzieło zatytułowane było Od założenia Miasta (łac. Ab Urbe condita libri CXLII) i miało objętość 142 woluminów, które powstawały i były kolejno wydawane w latach od ok. 31 p.n.e. aż do 17 n.e. (a więc przez ponad 40 lat). Analiza tekstu Liwiusza wskazuje, że poszczególne fragmenty dzieła były tworzone i publikowane przez długi okres. We wstępie do księgi XXXI Liwiusz sygnalizuje zmęczenie tematem i przerażenie ogromem czekającej go pracy[1].

Zawartość dzieła obejmuje następującą tematykę[2]:

Z całkowitej liczby 45 ksiąg zachowało się około jednej czwartej. Są to[3]:

  • księgi I-X
  • księgi XXI-XLV
  • fragment księgi XCII
  • dwa fragmenty księgi CXX
  • wyciągi (skróty) z ksiąg: XI-XX, XXXVII-XL, XLVI-CXXXV, CXXXVIII-CXLII
  • wyciągi z ksiąg XLVIII-LV
  • streszczenia (tzw. periochae) prawie wszystkich ksiąg, oprócz dwóch (CXXXVI i CXXXVII)[4]
  • nieliczne fragmenty zachowane u innych autorów i na papirusach

Księga I streszczenia istnieje w dwóch wersjach o różnej zawartości i stylu[4].

Metodyka

Ab Urbe condita, 1714

Historia Liwiusza napisana jest w formie roczników, co było odzwierciedleniem pracy z materiałami źródłowymi, pisanymi zwykle w tej postaci, odmiennie niż starsi historycy greccy, np. Herodot, opisujący historię tematycznie. Roczniki, z których korzystał Liwiusz, tzw. annales maximi były suche w formie i zawierały skondensowaną treść i były w zasadzie listami wydarzeń, takich jak wybory do magistratów, ważne wydarzenia ustawodawcze, zjawiska naturalne, takie jak powodzie lub klęski głodu. W tym sensie Liwiusz był nowatorem, gdyż trzymając się schematu rocznikowego łączy wydarzenia i skupia się na opisach tematycznych, wplatając w to historię znanych ludzi w historii Rzymu. Liwiusz dostarczał swoim czytelnikom rocznikową strukturę, jednocześnie skupiając się na tematach natury moralnej, które interesowały go najbardziej. Ab urbe condita zachowuje jednak strukturę rocznikową, tam, gdzie to możliwe autor zaczyna od zarządzeń senatu na dany rok, opisu rytuałów religijnych, po czym przechodzi do opisu wydarzeń, koncentrując się na tych, które przynosiły chwałę Rzymowi[5].

Odbiór

Dzieło Liwiusza było dobrze przyjęte przez Pliniusza, który chwalił etykę badawczą. Praca Liwiusza stała się znana na długo przed ukończeniem tomu sto czterdziestego drugiego; jeszcze za jego życia sława jego dzieła dotarła m.in. do Hiszpanii[6]. Dzieło odbierane jest jako pochwała Rzymu, jego podbojów oraz rządów arystokracji[7].

Przypisy

  1. ↑ Robbins 2004 ↓, s. 13-14.
  2. ↑ Livy The Historian and His Moral History of Rome. [w:] Thought.co [on-line]. [dostęp 2017-10-15]. (ang.).
  3. ↑ Robbins 2004 ↓, s. 13.
  4. ↑ a b Robbins 2004 ↓, s. 16.
  5. ↑ Robbins 2004 ↓, s. 17-20.
  6. ↑ Robbins 2004 ↓, s. 14-15.
  7. ↑ Jaczynowska 2008 ↓, s. 14.

Bibliografia

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Altar Mars Venus Massimo.jpg
Representation of the lupercal: Romulus and Remus fed by the she-wolf, Lupa, surrounded by representations of the Tiber and the Palatine. Panel from an altar dedicated to the divine couple of Mars and Venus. Marble, Roman artwork of the end of the reign of Trajan (98-117 CE), later re-used under the Hadrianic era (117-132 CE) as a base for a statue of Silvan. From the portico of the Piazzale dei Corporazioni in Ostia Antica. Shown in museum of Palazzo Massimo alle Terme (Rome).
Papyrus PSI 1291 - Epitome of Livy XLVII–XLVIII - Egyptian Museum, Cairo.jpg
Papyrus Oxyrhynchus 668, Cairo Egyptian Museum, PSI XII 1291, Epitome of Livy XLVII–XLVIII
Ab Urbe condita.tif
Ab Urbe condita