Dzierżążno (powiat kartuski)

Dzierżążno

wieś
Budynek stacji kolejowej w Dzierżążnie
Państwo	Polska
Województwo	pomorskie
Powiat	kartuski
Gmina	Kartuzy
Liczba ludności (2005)	1314
Strefa numeracyjna	58
Kod pocztowy	83-332[1]
Tablice rejestracyjne	GKA
SIMC	0163104
Położenie na mapie gminy Kartuzy Dzierżążno
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Dzierżążno
Położenie na mapie województwa pomorskiego Dzierżążno
Położenie na mapie powiatu kartuskiego Dzierżążno
54°18′58″N 18°16′02″E/54,316111 18,267222

Dzierżążno (dodatkowa nazwa w j. kaszub. Dzérzążno, niem. Seeresen) – wieś kaszubska w Polsce, położona w województwie pomorskim, w powiecie kartuskim, w gminie Kartuzy przy drodze wojewódzkiej nr 211. Zapis jako Derisno poświadcza jej istnienie w 1241 roku.

W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa gdańskiego.

Miejscowość położona jest przy drodze i linii kolejowej łączącej Trójmiasto z Kartuzami.

Położenie

W pobliżu wsi położone są jeziora Dzierżąskie i Mezowskie, z malowniczą wyspą pośrodku. Istniejący jeszcze w połowie lat 90. Kaszubski Kompleks Wypoczynkowy „Burczybas” firmy «Gdańsk-Tourist» jest obecnie opuszczony i nieczynny.

Zdaniem historyków i archeologów na wyspie tej w średniowieczu istniał gród obronny, zniszczony w okresie kształtowania się państwowości polskiej.

Integralne części wsi

Historia

Ta sekcja od 2010-07 wymaga zweryfikowania podanych informacji. Należy podać wiarygodne źródła, najlepiej w formie przypisów bibliograficznych. Część lub nawet wszystkie informacje w sekcji mogą być nieprawdziwe. Jako pozbawione źródeł mogą zostać zakwestionowane i usunięte. Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tej sekcji.

Nazwa wsi zapisana jako Derisno pochodzi z 1241 r.^[4]. Jej podstawą jest nazwa rośliny wodnej dzierzęga lub też dzierżęga. Wyraz ten bywa odnoszony do rzęsy lub turzycy, ale na Kaszubach oznacza knieć błotną (kasz. dzerzãga). W różnych publikacjach i na mapach topograficznych jezioro to występuje pod nazwą Jezioro Dzierżąskie^[5].

Walki wyzwoleńcze w rejonie miejscowości toczone były w dniach 8-23 marca 1945 r. przez 65 armię wojsk radzieckich pod dowództwem P. Batowa.

8 marca 1945 w godzinach przedpołudniowych wojska radzieckie atakowały z Dzierżążna w kierunku Kartuz. Oddziałom niemieckim z pomocą przybyło 5 czołgów PzKpfw V „Panther" i jeden transporter. Natarcie zostało odrzucone. Dzierżążno ponownie zostało zajęte przez Niemców. Zniszczono dwa radzieckie działa samobieżne, a jedno typu SU-100 zdobyto. Po godz. 17 Niemcy uderzyli z Dzierżążna w kierunku Borkowa. Atak zakończony został niepowodzeniem. Nocą radzieckie czołgi wdarły się do Kobysewa. Armia Czerwona nacierała na linii Borkowo – Kobysewo w kierunku zachodnim. Niemcy wycofali się ze stacji kolejowej w Kiełpinie Kartuskim.

9 marca o 5 rano oddziały niemieckie uderzyły z Kartuz w kierunku Kobysewa i Przodkowa. Natarcie zatrzymało się 1,5 km od Przodkowa. Przy tym oddziały niemieckie zniszczyły 5 radzieckich czołgów. Jednocześnie zostało wyprowadzone natarcie z Żukowa w kierunku Borkowa. Jednak uległo ono załamaniu. Po południu Armia Czerwona dotarła do Kłosowa. Z uwagi na zagrożenie okrążenia "zgrupowania kartuskiego" oddziały niemieckie wycofały się z Dzierżążna. Nastąpił odwrót przez Kartuzy - Prokowo - Łebno - Szemud.

Infrastruktura

W Dzierżążnie znajduje się szpital rehabilitacyjny, będący jedynym tego typu ośrodkiem na obszarze północnej Polski. Wcześniej na jego miejscu znajdowało się sanatorium przeciwgruźlicze utworzone w 1953 r. Historia budynków szpitalnych sięga jeszcze czasów II wojny światowej.

W miejscowości znajduje się też Sala Królestwa zboru Świadków Jehowy^[6].

Zobacz też

• Dzierżążno Małe, Dzierżążno Wielkie
• Radunia
• Rezerwat przyrody Jar Rzeki Raduni

Przypisy