Dzierżysławice

Dzierżysławice

wieś
Państwo	Polska
Województwo	opolskie
Powiat	prudnicki
Gmina	Głogówek
Liczba ludności (2011)	376[1]
Strefa numeracyjna	77
Kod pocztowy	48-250[2]
Tablice rejestracyjne	OPR
SIMC	0493770
Położenie na mapie gminy Głogówek Dzierżysławice
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Dzierżysławice
Położenie na mapie województwa opolskiego Dzierżysławice
Położenie na mapie powiatu prudnickiego Dzierżysławice
50°20′15″N 17°49′40″E/50,337500 17,827778

Dzierżysławice (dodatkowa nazwa w j. niem. Dirschelwitz, śl. Dziyrżysławice) – wieś w Polsce położona w województwie opolskim, w powiecie prudnickim, w gminie Głogówek^[3]. Historycznie leży na Górnym Śląsku, na ziemi prudnickiej. Położona jest na terenie Wysoczyzny Bialskiej, będącej częścią Niziny Śląskiej. Przepływa przez nią rzeka Osobłoga.

W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do ówczesnego województwa opolskiego.

Według danych na 2011 wieś była zamieszkana przez 376 osób^[1].

Nieoficjalną częścią wsi jest Kolonia^[4].

Geografia

Położenie

Wieś jest położona w południowo-zachodniej Polsce, w województwie opolskim, około 7 km od granicy z Czechami, na Wysoczyźnie Bialskiej, tuż przy granicy powiatu prudnickiego z powiatem głubczyckim (gmina Głubczyce). Należy do Euroregionu Pradziad^[5]. Leży na terenie Nadleśnictwa Prudnik (obręb Prudnik)^[6]. Przez granice administracyjne wsi przepływa rzeka Osobłoga.

Środowisko naturalne

W Dzierżysławicach panuje klimat umiarkowany ciepły. Średnia temperatura roczna wynosi +8,4 °C. Duże zróżnicowanie dotyczy termicznych pór roku. Średnie roczne opady atmosferyczne w rejonie Dzierżysławic wynoszą 623 mm. Dominują wiatry zachodnie^[7].

Nazwa

Nazwa miejscowości wywodzi się od staropolskiego imienia Dzierżysław złożonego z dwóch członów Dzierży- („trzymać”) i -sław („sława”). Oznaczało ono – „tego, który posiada sławę” i należało prawdopodobnie do zasadźcy lub pierwszego właściciela miejscowości. Topograficzny opis Górnego Śląska z 1865 roku notuje wieś pod niemiecką nazwą Dirschelwitz, a także wymienia historyczne polskie nazwy we fragmencie: „Dirschelwitz (1321 Dirislawicz, 1531 Dzierzyslawitze, 1534 Dirschlawitz, polnisch Dirslowice)”^[8].

Historia

Ślady pobytu człowieka na terenie obecnej wsi Dzierżysławice, potwierdzone badaniami archeologicznymi, sięgają epoki neolitu. Znaleziska z epoki brązu wskazują, że istniała tu osada od okresu przedplemiennego. W czasie prac archeologicznych odkryte zostało cmentarzysko ciałopalne^[9].

Pierwsza wzmianka o wsi pochodzi z 4 stycznia 1321 z dokumentu wydanego w Głogówku^[10]. Pierwsza wzmianka o wsi pochodzi z 1321. 20 lipca 1390 książę Władysław Opolczyk nakazał jej sołtysowi płacenie grzywny regularnie w dwóch ratach pod karą klątwy kościelnej, którą miał rzucić biskup wrocławski Wacław II legnicki^[9].

Przez długi czas składała się z dwóch części: Gräflich Dirschelwitz i Freiherrlich Dirschelwitz. W 1784 Gräflich Dirschelwitz, które należało do zarządców Głogówka, miało 25 rolników, dwa młyny, 23 ogrodników, 5 chałupników i 300 mieszkańców. Freiherrlich Dirschelwitz, którego właścicielem był baron von Gruttschreiber, miał barbakan, 11 ogrodników i 87 mieszkańców^[11].

W połowie XIX wieku w miejscu dawnego kościoła wzniesiona została kapliczka^[9].

Według spisu ludności z 1 grudnia 1910, na 791 mieszkańców Dzierżysławic 47 posługiwało się językiem niemieckim, 677 językiem polskim, a 67 było dwujęzycznych^[12]. Do głosowania podczas plebiscytu na Górnym Śląsku uprawnione były w Dzierżysławicach 553 osoby, z czego 423, ok. 76,5%, stanowili mieszkańcy (w tym 533, ok. 96,3% całości, mieszkańcy urodzeni w miejscowości). Oddano 539 głosy (ok. 97,2% uprawnionych), w tym 538 (99,8%) ważne; za Niemcami głosowało 467 osób (ok. 86,8%), a za Polską 71 osób (ok. 13,2%)^[13].

Orkiestra dęta z Dzierżysławic występowała podczas pobytu papieża Jana Pawła II w Częstochowie 15 czerwca 1979 i na Górze Świętej Anny 21 czerwca 1983^[9].

Mieszkańcy

Miejscowość zamieszkiwana jest przez mniejszość niemiecką oraz Ślązaków. Mieszkańcy wsi posługują się gwarą prudnicką, będącą odmianą dialektu śląskiego. Należą do podgrupy gwarowej nazywanej Kapuściołrzy^[14].

Liczba mieszkańców wsi

• 1910 – 705^[15]
• 1933 – 808^[16]
• 1939 – 770^[16]
• 1998 – 439^[17]
• 2002 – 416^[17]
• 2009 – 388^[17]
• 2011 – 376^[17]

Kultura

W Dzierżysławicach działa Niemieckie Koło Przyjaźni (Deutscher Freundeskreis) – oddział terenowy Towarzystwa Społeczno-Kulturalnego Niemców na Śląsku Opolskim^[18].

Przypisy

Bibliografia

• Felix Triest: Topographisches handbuch von Oberschliesen. Breslau: Verlag von Wilh. Gottl. Korn, 1865.