Dziewin (województwo dolnośląskie)

Dziewin

wieś
Dwór
Państwo	Polska
Województwo	dolnośląskie
Powiat	lubiński
Gmina	Ścinawa
Liczba ludności (III 2011)	165[1]
Strefa numeracyjna	76
Tablice rejestracyjne	DLU
SIMC	0367657
Położenie na mapie gminy Ścinawa Dziewin
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Dziewin
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego Dziewin
Położenie na mapie powiatu lubińskiego Dziewin
51°22′08″N 16°27′37″E/51,368889 16,460278

Dziewin (niem. Dieban^[2]) – wieś w Polsce położona w województwie dolnośląskim, w powiecie lubińskim, w gminie Ścinawa. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa legnickiego.

Historia

Po raz pierwszy osada o nazwie Devin wzmiankowana była w 1218 roku. Stanowiła wówczas własność książąt piastowskich, którzy zbudować mieli tu dwór myśliwski. W 1287 Henryk III głogowski odsprzedał wieś lub jej część Ottonowi von Zedlitzowi. Odtąd aż do XVI w. właściciele tutejszych dóbr zmieniali się wielokrotnie. W 1508, w wyniku zamiany z książętami Albrechtem i Karolem z Podiebradu, Dziewin przeszedł w ręce braci Fryderyka i Zygmunta von Kanitzów. Od XVII w. dobra dziewińskie należały do rodziny von Mutschelnitz, by w 1721 przejść na własność rodziny von Schweinitz und Krain, w której to rękach pozostały aż do wywłaszczenia przez władze polskie w 1945 roku.

Wieś dzieliła losy całego Dolnego Śląska, od 1526 przechodząc pod zwierzchnictwo Habsburgów austriackich, a od 1741 - Prus. Po przekazaniu Dziewina Polsce w 1945 roku jego ludność została wysiedlona do Niemiec i zastąpiona polskimi osadnikami.

Zabytki

Pałac w Dziewinie, druga połowa XIX w.

Do wojewódzkiego rejestru zabytków wpisane są^[3]:

• kościół filialny pw. śś. Piotra i Pawła, gotycki z XIV w., XVII w.; który od połowy XVI wieku do 1945 r. był świątynią ewangelicką. We wnętrzu zachował m.in. renesansową ambonę i XVI-wieczne nagrobki von Kanitzów
• cmentarz przykościelny
• zespół pałacowy i folwarczny
  • pałac-dwór, wybudowany w latach 1558-1566, największy renesansowy dwór na Dolnym Śląsku; zbudowany w latach dla rodziny von Kanitz (Adelsgeschlecht). Został rozbudowany w 1580 r., 1700 r. i XX w. (przez Hansa Friedricha von Mütschelnitz) i restaurowany w latach 1860-1881 przez rodzinę von Schweinitz. Niezniszczony podczas II wojny światowej, został znacjonalizowany i był następnie używany przez miejscowy PGR. Opuszczony w latach 80. XX wieku; ten wysokiej klasy zabytek popada w ostatnich latach w całkowitą ruinę - obecnie zachowała się już tylko połowa dachu i 8 z 11 renesansowych szczytów
  • park, z początku XVIII w., z drugiej połowy XIX w., zdewastowany, położony za dworem
  • folwark z budynkami gospodarczymi
    • dwie oficyny, z drugiej połowy XVIII w.
    • pawilon (I), z XVII w.
    • pawilon (II), z drugiej połowy XIX w.
    • stajnia z bramą, z początku XX w.
    • stodoła, z drugiej połowy XIX w.
    • czworak, z przełomu XIX/XX w.
    • lodownia, z połowy XIX w.
    • piec chlebowy, z przełomu XIX/XX w.

inne zabytki:

• kordegarda znajdująca się obok dworu.

Zobacz też

• Dziewin
• Dziewiń Duży

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Dwór w Dziewinie