Dziwidło Riviera

Dziwidło Riviera

Systematyka[1][2]
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	liliopodobne (≡ jednoliścienne)
Rząd	żabieńcowce
Rodzina	obrazkowate
Podrodzina	Aroideae
Rodzaj	dziwidło
Gatunek	dziwidło Riviera
Nazwa systematyczna
Amorphophallus konjac K.Koch Wochenschr. Gärtnerei Pflanzenk. 1(4): 262 1858[3]
Synonimy Amorphophallus mairei H. Lév. Amorphophallus nanus H. Li & C. L. Long Amorphophallus palmiformis Durieu ex Rivière Amorphophallus rivierei Durand ex Carrière Brachyspatha konjac (K. Koch) K. Koch Conophallus konjak Schott Conophallus konniaku Schott ex Fesca Hydrosme rivierei (Durand ex Carrière) Engl. Proteinophallus rivierei (Durand ex Carrière) Hook.f. Tapeinophallus rivierei (Durand ex Carrière) Baill.[3]

Dziwidło Riviera (Amorphophallus konjac K. Koch) – gatunek roślin należący do rodziny obrazkowatych. Pierwotnie w stanie dzikim występował prawdopodobnie tylko w chińskiej prowincji Junnan, ale rozpowszechniony w uprawie dziczeje w różnych miejscach w Chinach^[4]. Uprawiany jest także w Japonii oraz w różnych krajach Azji Południowo-Wschodniej. W klimacie umiarkowanym uprawiany w szklarniach (także w Polsce)^[5]. W naturze rośnie na skrajach lasów i w widnych lasach do rzędnej 3000 m n.p.m.^[4] Bulwy tego gatunku są jadalne po odpowiednim przygotowaniu^[5].

Morfologia

Liść

Bulwy

Pokrój

Byliny z podziemną bulwą pędową i sokiem mlecznym^[5]. Bulwa osiąga 20 cm wysokości i 30 cm średnicy. Roślina wytwarza także kłącza do 50 cm długości i 3 cm średnicy^[4].

Liście

Roślina tworzy jeden liść właściwy do 1,5 m wysokości^[5]. Z podziemnej łodygi wyrasta pojedynczy, gruby, pionowy, czerwono-plamisty ogonek, który dzieli się trzykrotnie pierzaście na osadki, na których znajdują się liczne listki. Średnica blaszki osiąga do 2 m^[4].

Kwiaty

Rośliny jednopienne. Kwiaty zebrane w pseudancjum, bezpłatkowe. Pęd kwiatostanowy do 70 cm wysokości. Kwiatostan wyrasta bezpośrednio z podziemnej bulwy pędowej. Struktura kwiatostanu składa się z okalającej pochwy (spatha), od wewnątrz czerwonobrązowej, z której wyrasta mięsista kolba. Na ukrytej w pochwie dolnej części kolby znajdują się drobne kwiaty żeńskie, o 2-3-komorowych zalążniach, zawierających w każdej komorze pojedynczy zalążek. Nad kwiatami żeńskimi położone są drobne, 3-5-pręcikowe kwiaty męskie, niekiedy o zrośniętych nitkach pręcików. Pylniki otwierają się przez szczytowy otworek lub poprzeczną szczelinę. Odcinek z kwiatami męskimi jest cylindryczno-stożkowaty i ma od 1 do 6 cm wysokości. Na szczycie kolby znajduje się ciemnopurpurowy wyrostek pokryty prątniczkami, wydzielającymi odór zgniłego mięsa^[4][5].

Owoce

Jagody.

Zastosowanie

Konnyaku – potrawa przygotowana z Amorphophallus konjac

Rośliny jadalne

Gatunek uprawiany jest dla jadalnych bulw^[5]. Bulwy w Japonii służą do przygotowania potraw. Po długim gotowaniu bulwy tej rośliny otrzymuje się galaretowatą substancję o smaku mało atrakcyjnym dla Europejczyków^[6]. W Japonii wyrabia się z bulw również mąkę^[7]. Bulwy traktuje się także mlekiem wapiennym i następnie wykorzystuje do wyrobu klusek i ciastek^[5].

Rośliny lecznicze

Bulwy gatunku Amorphophallus konjac zawierają substancje olejkowe stymulujące wydzielanie śliny. Główne działanie medyczne obejmuje: alterans, antiatheromaticum, antidiabeticum, antitoxicum, sialogogum^[8].

Rośliny ozdobne

Roślina, podobnie jak inne gatunki z rodzaju dziwidło, jest uprawiana jako ciekawostka w ogrodach botanicznych. Poza tym uprawiana jest pospolicie w ogrodach w krajach tropikalnych oraz jako roślina doniczkowa.

Przypisy