Dzwonek rozpierzchły

Dzwonek rozpierzchły
Ilustracja
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

astropodobne

Rząd

astrowce

Rodzina

dzwonkowate

Rodzaj

dzwonek

Gatunek

dzwonek rozpierzchły

Nazwa systematyczna
Campanula patula L.
Sp.Pl.163 1753
Morfologia

Dzwonek rozpierzchły (Campanula patula L.) – gatunek rośliny z rodziny dzwonkowatych (Campanulaceae). Występuje w środkowej Europie oraz na części obszaru Azji (Syberia, Iran, Turcja)[3]. W Polsce jest pospolity na całym obszarze[4].

Morfologia[4][5]

Łodyga
Wzniesiona lub podnosząca się, u dołu krótko owłosiona, czterograniasta. W obrębie kwiatostanu rozgałęziona, obła i naga. Wysokości przeważnie od 30 do 60 cm, rzadziej 20[6] do 70 cm.
Liście
Dolne podłużnie łopatkowate i karbowane, zwężające się w ogonek. Łodygowe podługowate lub lancetowate, siedzące. W części kwiatostanowej liście przechodzą w lancetowate lub równowąskie podsadki.
Kwiaty
Zebrane w luźny, skąpy, wiechowaty kwiatostan, długoszypułkowe. Kielich 5-działkowy, nagi lub owłosiony, o szydlastych łatkach sięgających do połowy długości korony. Łatki całobrzegie lub u nasady ząbkowane. Lejkowata lub szerokolejkowata korona podzielona do połowy, o długości 1,2–2,5 cm, promienista, niebieskoliliowa, z ciemniejszymi nerwami, rzadko biała. Podczas słonecznej pogody kwiaty są wzniesione, w nocy i podczas deszczu pochylone. Pręcików 5, o nitkach w dolnej części jajowato rozszerzonych, 1 słupek z trójłatkowym znamieniem.
Owoce
Wzniesiona torebka, otwierająca się 3 otworkami w górnej części. Otworki te przykryte są klapkami, które zamykają się w czasie deszczu. Nasiona małe i błyszczące.
Korzeń
Biały, wrzecionowaty, cienki.

Biologia

Roślina jednoroczna lub dwuletnia[5], rzadko bylina, hemikryptofit[4]. Kwitnie od maja do lipca[5] lub sierpnia[4]. Kwiaty są przedprątne i posiadają specjalny mechanizm zapobiegający samozapyleniu. W młodych kwiatach stulonych w pąk, dojrzewające już pylniki wysypują pyłek na płatki korony pokryte drobnymi włoskami, po czym nitki pręcików kurczą się opadając wraz z pylnikami na dno kwiatowe. Następnie dojrzewa słupek i rozchylają się płatki korony. Wtedy może nastąpić zapylenie krzyżowe pyłkiem przyniesionym przez owady z innego kwiatu dzwonka. Gdyby jednak z jakichś powodów nie nastąpiło zapylenie krzyżowe, roślina zapewnia sobie możliwość samozapylenia – w ostatniej fazie rozwoju kwiatów znamiona słupka ślimakowato wydłużają się dotykając włosków na płatkach, gdzie jeszcze może znajdować się pyłek.

Liczba chromosomów 2n=20[4].

Ekologia

Roślina światłolubna, zapylana przez pszczoły[6]. Rośnie na obszarach o klimacie suboceanicznym lub umiarkowanie kontynentalnym, od niżu po średnie położenia górskie[5]. Siedliskiem są łąki, polany, zręby, obrzeża lasów, widne lasy i parki[4]. Występuje najczęściej na glebach średnio zasobnych i wilgotnych, chociaż może rosnąć także na glebach gliniastych i piaszczystych, tych bogatych w składniki mineralne jak i ubogich[5][6]. W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny dla All. Arrhenatherion[7].

Przypisy

  1. ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. ↑ Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-04-14] (ang.).
  3. ↑ Germplasm Resources Information Network (GRIN) (ang.). [dostęp 2010-07-20].
  4. ↑ a b c d e f Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2007, s. 448-450. ISBN 83-01-14342-8.
  5. ↑ a b c d e František Činčura, Viera Feráková, Jozef Májovský, Ladislav Šomšák, Ján Záborský: Pospolite rośliny środkowej Europy. Jindřich Krejča, Magdaléna Záborská (ilustracje). Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 1990. ISBN 83-09-01473-2.
  6. ↑ a b c Wilhelm Eisenreich, Alfred Handel, Ute E. Zimmer, Rozpoznawanie roślin i zwierząt, Warszawa: Elipsa, 2005, s. 192, ISBN 83-7265-073-X.
  7. ↑ Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.

Media użyte na tej stronie

Wikispecies-logo.svg
Autor: (of code) -xfi-, Licencja: CC BY-SA 3.0
The Wikispecies logo created by Zephram Stark based on a concept design by Jeremykemp.
Dzwonek rozpierzchły 02.jpg
Autor: Niepokój Zbigniew, Licencja: CC BY-SA 4.0
Dzwonek rozpierzchły, Campanula patula (L). Niekiedy spotkać można kwiaty albinotyczne.