Dzwonek syberyjski

Dzwonek syberyjski
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	astropodobne
Rząd	astrowce
Rodzina	dzwonkowate
Rodzaj	dzwonek
Gatunek	dzwonek syberyjski
	Nazwa systematyczna
	Campanula sibirica L.; Sp. pl. 1:167. 1753

Pokrój

Dzwonek syberyjski (Campanula sibirica L.) – gatunek rośliny dwuletniej z rodziny dzwonkowatych (Campanulaceae). W Polsce jest rzadki, występuje na murawach kserotermicznych.

Rozmieszczenie geograficzne

Występuje od wschodniej Syberii poprzez Rosję i Kazachstan do Europy środkowej i południowo-wschodniej. Najdalej na zachód sięga do Niemiec, Austrii i Włoch. Przez Polskę i dalej Białoruś przechodzi północna granica zasięgu^[3]. W Polsce występuje głównie w pasie wyżyn w południowo-wschodniej części kraju, poza tym na rozproszonych stanowiskach na niżu, głównie na zboczach dolin Odry i Wisły^[4].

Morfologia

Łodyga: Pojedyncza lub rozgałęziona, sztywno wzniesiona, owłosiona szczeciniasto. Osiąga wysokość 20-40 (60) cm.
Liście: Umieszczone skrętolegle na łodydze. Odziomkowe i niższe osadzone są na długich i szeroko oskrzydlonych ogonkach. Mają blaszkę podłużnie łopatkowatą lub lancetowatą, na szczycie tępą, na brzegu słabo karbowaną. Liście wyrastające wyżej na łodydze mają ogonki coraz krótsze, aż do najwyższych liści siedzących i obejmujących blaszką łodygę. Wraz z wysokością liście stają się też coraz węższe aż do równowąskich. Wszystkie liście pokryte są obustronnie krótkimi włoskami.
Kwiaty: Zebrane w wiechowaty kwiatostan. Korona kwiatu wąskodzwonkowata, zwykle do 2,5 cm długości, niebieska lub rzadziej biała. Działki kielicha owłosione, wąskie, trójkątne do lancetowatych. Między działkami znajdują się odgięte do tyłu, jajowate wyrostki, zaostrzone na szczycie. pręcików jest pięć, a słupek jest dolny z szyjką trójdzielną.
Owoc: Otwierająca się 3 otworkami u nasady torebka. Nasiona drobne.

Zmienność

Wyróżnia się obok formy typowej sześć podgatunków^[3]:

Campanula sibirica L. subsp. sibirica,
Campanula sibirica L. subsp. charkeviczii (Fed.) Fed. Bot. J. Linn. Soc. 67:281. 1973 (syn. C. charkeviczii Fed.) – Krym,
Campanula sibirica L. subsp. divergentiformis (Jáv.) Domin Preslia 13-15:222. 1936 – południowo-wschodnia Europa,
Campanula sibirica L. subsp. elatior (Fomin) Fed. Bot. J. Linn. Soc. 67:281. 1973 – okolice Kaukazu, południowa Rosja i Ukraina,
Campanula sibirica L. subsp. hohenackeri (Fisch. & C. A. Mey.) Damboldt Notes Boy. Bot. Gard. Edinburgh 35:45. 1976 – Gruzja i północno-wschodnia Turcja,
Campanula sibirica L. subsp. talievii (Juz.) Fed. Bot. J. Linn. Soc. 67:281. 1973 – Krym,
Campanula sibirica L. subsp. taurica (Juz.) Fed. Bot. J. Linn. Soc. 67:281. 1973 – Krym.

Biologia i ekologia

Gatunek światło- i ciepłolubny. Rośnie na murawach kserotermicznych i w świetlistych zaroślach. W fitosocjologii gatunek charakterystyczny dla rzędu Festucetalia valesiacae i zespołu Adonido-Brachypodietum pinnati^[5]. 2n = 34.

Zagrożenia i ochrona

Roślina objęta w Polsce ścisłą ochroną gatunkową od 2004 roku. Podobnie jak dla wielu innych gatunków kserotermicznych zagraża występowaniu tego gatunku proces niszczenia muraw kserotermicznych i spontanicznej sukcesji prowadzącej do rozwoju zarośli i zadrzewień zagłuszających rośliny światłolubne.

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-04-14] (ang.).
↑ ^a ^b Campanula sibirica (ang.). USDA, ARS, National Genetic Resources Program. Germplasm Resources Information Network – (GRIN). [dostęp 2008-12-25].
↑ Adam Zając, Maria (red.) Zając: Atlas rozmieszczenia roślin naczyniowych w Polsce. Kraków: Pracownia Chorologii Komputerowej Instytutu Botaniki Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2001. ISBN 83-915161-1-3.
↑ Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.

Bibliografia

Halina Piękoś-Mirkowa, Zbigniew Mirek: Rośliny chronione. Warszawa: MULTICO Oficyna Wydawnicza, 2006. ISBN 83-7073-444-8.
Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14342-8.

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-04-14] (ang.).

[grin-3] Campanula sibirica (ang.). USDA, ARS, National Genetic Resources Program. Germplasm Resources Information Network – (GRIN). [dostęp 2008-12-25].

[4] Adam Zając, Maria (red.) Zając: Atlas rozmieszczenia roślin naczyniowych w Polsce. Kraków: Pracownia Chorologii Komputerowej Instytutu Botaniki Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2001. ISBN 83-915161-1-3.

[5] Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

Navigation

Nawigacja

Portale tematyczne