Dzwonnica loretańska

Dzwonnica loretańska w Zubrzycy Dolnej

Dzwonnica loretańska w Czernichowie

Dzwonnica loretańska w Zawoi

Dzwonnica loretańska (inaczej burzówka^[1]) – dzwonnica drewniana budowana w obrębie wsi w celu odpędzania burzy^[2]. Dzwonnice loretańskie powstawały pod koniec XIX i na początku XX wieku^[1].

Historia

Budowa dzwonnic loretańskich związana jest z kultem Matki Bożej Loretańskiej, który od XVII wieku rozpowszechnił się w Polsce. Z pielgrzymek do Loreto przywożono dzwonki, które, jak wierzono, miały moc ochronną – odpędzały burze i złe moce. Jednocześnie w kościołach jeden z dzwonów poświęcano w intencji „rozłamywania piorunów”, dźwięk tych dzwonów miał odganiać burze. Z czasem władze kościelne zakazały bicia w dzwony w celu ochrony przed piorunami i gradem, jednakże wiara w ochronną moc dzwonów spowodowała, że pod koniec XIX i na początku XX wieku we wsiach, szczególnie na Podhalu, Orawie i Żywiecczyźnie, rozpoczęto budowę dzwonnic z dzwonami poświęconymi Matce Bożej Loretańskiej^[1]. Bicie w te dzwony miało mieć moc odpędzania płanetników przynoszących burze. Dzwonienie było skuteczne, o ile rozpoczęte było przed burzą^[2].

Dzwonów tych używano również podczas wzywania do modlitwy na Anioł Pański, na nabożeństwa majowe i różańcowe, jak również do ostrzegania przed pożarem^[2][1]. Dzwonienie na pogrzeb powodowało, że dzwonnica traciła swoją moc ochronną przed burzą^[2].

Konstrukcja

Dzwonnice loretańskie były drewniane o prostych formach. Budowane zwykle w konstrukcji słupowej^[2].

Przykłady zachowanych dzwonnic loretańskich

Do dzisiaj zachowały się dzwonnice loretańskie w miejscowościach^[2]:

• Zubrzyca Dolna - wybudowana na przełomie XVIII/XIX w

• Stryszawa (osiedle Roztoki) – wybudowana w 2. poł. XIX wieku^[1]
• Stryszawa (Wsiórz) – wybudowana w 1929, zniszczona przez wiatr w latach 90. XX wieku, zrekonstruowana (z oryginalnym dzwonem)^[1]
• Zawoja Czatoża
• Czernichów
• Sidzina – dzwonnica z 1937 roku na terenie Muzeum Kultury Ludowej

Przypisy